Siyer Araştırmaları Dergisi

Hz. Muhammed’in (sav) hayatı pek çok yönüyle Müslümanlar için örnektir. O, Kur’an-ı Kerim’in nasıl anlaşılması gerektiğini tüm detaylarıyla kendisini takip eden ashabına öğretmiştir. Kuşkusuz savaşlar ya da genel manada insanların topyekûn mücadele içinde olması dünyanın sonuna dek devam edecek bir olgudur. Hz. Peygamber (sav) kendi ifadesiyle hem bir rahmet hem de bir savaş peygamberidir. İslam, bir barış dini olmakla beraber gerektiğinde savaş yapmaya da izin vermiştir. Bu sebeple Hz. Muhammed (sav) de çeşitli savaşlarda bizatihi yer almıştır. Böylece Müslümanlar için hayati bir öneme sahip cihad olgusunun vahiyle birlikte nasıl algılanması gerektiğiyle ilgili kurallar sünnetle birlikte ortaya konmuştur. Peygamberin hiç savaşmadığı iddiası tarihi gerçeklerle uyuşmaz. Ancak onun savaşları, tarihin şahit olduğu büyük komutanların savaşlarına benzemez. Onun döneminde savaşlar sonuçlarının büyüklüğü ve zayiatın azlığı; savaşsız çözümler bulmak bakımlarından tarihte eşsiz bir yere sahiptir. Savaşların içinde bile barış kapıları açan bir stratejist olan Hz. Muhammed’in hayatı, büyük bir örnekliğe sahiptir. Bu makale, saldırı altındaki insanların kendilerini nasıl savundukları ve savaşan toplumların nasıl uzlaştıkları konusuna ışık tutmayı amaçlamaktadır.
Asırlardır dünyanın doğusunda ve batısında barış adına yapılan yıkıcı savaşlara şahitlik edenler insanlar olarak Hz. Peygamber’in savaşlarını geriye dönük yeniden incelememiz gerekmektedir. Asker sayıları, savaşlarının nerede ve ne zaman yapıldığına dair tarihi kayıtlar hakkında hadis ve fıkıh literatüründe detaylı bilgilere ulaşabilmekteyiz. Gereksiz ayrıntılara girmeden, Hz. Peygamber’in (sav) savaşlarını amaçları, nedenleri, strateji ve taktikleri, motive yöntemleri, savaş kuralları, düşmanlara karşı davranış şekilleri yönlerinden değerlendirdik ve çeşitli sonuçlara ulaştık. Savaşların bir barış amacı olup olmadığını; ahlaki ve hukuki kuralların çatışmaları sınırlamaya katkı sağlayıp sağlamadığını anlamaya çalıştık.