Öz
Şiir mecmuları, kendine özgü biçim ve içerikleri ile Türk kültür ve tarihinin önemli birer hazinesi, klasik edebiyatımızın ise dikkate değer birer kaynağı konumundadır. Mecmuaların araştırılması ve incelenmesi, yeni veriler elde edilmesinin yanı sıra mevcut literatürü gözden geçirerek eksik noktaları tamamlamaya da imkân sağlamaktadır. Mecmualar üzerinde yapılan akademik çalışmalar kısa adı MESTAP olan “Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi”yle yeni bir görünüme kavuşmuştur. Bir şiir mecmuasının incelenmesi ve muhteva tablosunun hazırlanması şeklinde yapılan bu çalışmayla anılan projeye katkı sağlanması hedeflenmektedir. Bu amaçla Konya’daki Koyunoğlu Müzesi Kütüphanesinde 13450 numarada kayıtlı bulunan şiir mecmuasının önce tanıtımı ve muhteva incelemesi yapılmış, daha sonra MESTAP’a göre muhteva tasnifine yer verilmiştir. Mecmuanın tanıtımı kısmında nüsha tavsifi ile imla ve derlenme özellikleri belirtilmiştir. İnceleme kısmında ise şair ve şiir sayıları, nazım şekilleri ve türleri, vezinler ile nazîreler bakımından mecmua ele alınmıştır. Söz konusu mecmua, derleyicisinin ve derlenme tarihinin belli olması, şair çeşitliliği bakımından hayli zengin olması ve çoğunlukla 15. yüzyılda yaşamış şairlerin şiirlerine yer vermesi bakımından incelenmeye değer bir mecmuadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKYÜZ, Kenan, Süheyl Beken, Sedit Yüksel, Müjgân Cunbur 1990 , Fuzûlî Türkçe Divan, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- ALİ EMÎRÎ 1328 , Tezkire-i Şu‘arâ-yı Âmid, İstanbul: Matbaa-i Amedî.
- ARSLAN, Mehmet 1994 , Zâtî Süleyman Efendi Divan ve Sevânihu’n-Nevâdir fî Ma‘rifeti’l-Anâsır, Sivas: Dilek Matbaacılık.
- ARSLAN, Mehmet 2007 , Mihrî Hâtun Dîvanı, Ankara: Amasya Valiliği Yayınları.
- ASLAN, Üzeyir 2016 , Ivaz Paşa Oğlu Atayi ö. 1437 Divanı, İstanbul: Kriter Yayınları.
- BİLKAN, Ali Fuat 1997 , Nâbî Dîvanı I-II, İstanbul: MEB Yayınları.
- BİLTEKİN, Halit 2018 , Şeyhî Dîvânı e-kitap , Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR215511/seyhi-divani.html [Erişim Tarihi: 10.10.2018].
- CANIM, Rıdvan 2000 , Latîfî Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ İnceleme-Metin , Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
- CANPOLAT, Mustafa 1995 , ‘Ömer bin Mezîd Mecmû‘atü’n-Nezâ’ir MetinDizin-Tıpkıbasım , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- CEBECİOĞLU, Ethem 2004 , Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul: Anka Yayınları.
- DİNÇER, Sedanur 2010 , Hafî, Hayatı, Sanatı, Şiirleri, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
- ERGİN, Muharrem 1949 , “Câmi‘ü’l-Me‘ânî’deki Türkçe Şiirler”, TDED, 3 2- 3 , 539-569, http://www.journals.istanbul.edu.tr/iutded/article/view/1023016080 [Erişim Tarihi: 07.02.2015].
- ERGÜR, Muzaffer ve Adalet Çakır haz. 2015 , Külliyât-ı Hazret-i Hüdâyî, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- ERSOYLU, İ. Halil 2013 , Cem Sultan’ın Türkçe Divan’ı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- ERTEK MORKOÇ, Yasemin 2003 , Eğridirli Hacı Kemal’in Câmiü’n-Nezâir’i, Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi.
- FITNAT HANIM 1286 , Dîvân, İstanbul: Tasvîr-i Efkâr Matbaası.
- GIYNAŞ, Kâmil Ali 2017 , Pervâne Bey Mecmuası e-kitap , Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-194492/pervane-beymecmuasi.html. [Erişim Tarihi: 03.01.2018].
- GÜRBÜZ, Mehmet 2012 , “Şiir Mecmuaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, haz. Hatice Aynur ve öte., İstanbul: Turkuaz Yayınları. s. 97-113.
- İPEKTEN, Halûk 1974 , Karamanlı Nizâmî Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı, Ankara: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
- İSEN, Mustafa 1990 , Usûlî Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
- KAPLAN, Orhan 2018 , “Tahran Üniversitesi Merkez Kütüphanesi 2701 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuasında Yer Alan Türkçe Şiirler İnceleme-MESTAP-Karşılaştırmalı Metin ”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 21, 325-400. http://devdergisi.com/Makaleler/1486549728_20190101181502.pdf [Erişim Tarihi: 28.01.2019].
- KARASOY, Yakup ve Orhan Yavuz 2010 , Âşık Ömer Divanı, Konya: İnci Ofset.
- KARATAŞ, Ahmet 2017 , “Abdurrahmân Câmî’nin ‘Kasîde-i Ferîde’sinin Tercüme ve Şerhi”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 18, 137-212. http://devdergisi.com/Makaleler/1965792324_Ahmet%20Karata%c5%9f%20Yeni.pdf [Erişim Tarihi: 25.05.2019].
- KAVAKLIYAZI, Ahmet 2010 . Koyunoğlu Müzesi Kütüphanesindeki 13450 Numaralı Mecmuanın Transkripsiyonlu Metni, Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
- KAVAKLIYAZI, Ahmet 2015 , “15. Yüzyıl Şairlerinden Diyarbakırlı Halîlî’nin Şiirleri”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 34, 1-88. http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/163. [Erişim Tarihi: 20.05.2016].
- KAVRUK, Hasan 2001 , Şeyhülislâm Yahyâ Dîvânı, Ankara: MEB Yayınları.
- KOCATÜRK, Vasfi Mahir 2016 , Büyük Türk Edebiyatı Tarihi: Başlangıçtan Bugüne Kadar Türk Edebiyatının Tarihi, Tahlili ve Tenkidi, ed. Ömür Ceylan, İstanbul: İKÜ Yayınevi.
- KÖKSAL, M. Fatih 2012 , “Şiir Mecmualarının Önemi ve ‘Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi’ MESTAP ”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, haz. Hatice Aynur ve öte., İstanbul: Turkuaz Yayınları. s. 409-431.
- KÖKSAL, M. Fatih 2017 , Edirneli Nazmî Mecma‘u’n-Nezâ’ir İnceleme-Metin e-kitap , Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-195954/mecmaun-nezairedirneli-nazmi.html. [Erişim Tarihi: 03.01.2018].
- KUTLAR, Fatma Sabiha 2004 , Arpaemîni-zâde Mustafa Sâmî Dîvân, Ankara.
- KUTLUK, İbrahim 1989 , Kınalı-zade Hasan Çelebi Tezkiretü’ş-Şuarâ Cilt I , Ankara: TTK Basımevi.
- ÖZKAN, Ömer 2015 , Bursalı Nakkaş Safî ve Dîvânı, Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
- ÖZKAT, Mustafa 2005 , Kara Fazlî’nin Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Dîvânı İnceleme-Tenkitli Metin , Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
- ÖZYILDIRIM, Ali Emre 1999 , Hamdullah Hamdî ve Divanı, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- ŞEN, Muhammet 2014 , “Kırım Hanı I. Selim Giray’ın İlmî, Edebî ve Dinî Yönü”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3 7 , 75-84, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/59548. [Erişim Tarihi: 07.06.2019].
- TARLAN, Ali Nihat 1966 , Ahmed Paşa Divanı, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
- TARLAN, Ali Nihat 1997 , Necati Beg Divanı, Ankara: MEB Yayınları.
- TAVUKÇU, O. Kemal 1993 , Halili, Firkat-name İnceleme-Metin , Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
- TIĞLI, Fatih 2006 , Bursalı Rahmî Çelebi ve Dîvânı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
- TUNÇ, Semra ve Ahmet Sevgi 2015 , “Livâyî Bey Mecmû‘ası”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 34, 313-352.
- YAVUZ, Orhan 2002 . Kansu Gavrî’nin Türkçe Dîvânı Metin-İncelemeTıpkıbasım . Konya: SÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
- YAZICI, Tahsin ve Mehmet İpşirli 1995 , “Ferrâş”. TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt XII , s. 408-409, Ankara: TDV Yayınları.
- YENİKALE, Ahmet 2011 , Sünbül-zâde Vehbî Dîvân, Kahramanmaraş: Ukde Yayınları.
- YILMAZ, Mehmet 2013 , Kültürümüzde Ayet ve Hadisler, İstanbul: Kesit Yayınları.
- YÜCEL, Bilal 2002 , Adnî Dîvanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
Analysis and Classification of the Poetry Mecmua Numbered 13450 in Koyunoglu Museum Library according to MESTAP
Öz
Poetry mecmua are an important treasure of Turkish culture and history with their specific forms and contents and they are remarkable sources of classical literature. Research and review of poetry journals provides to complete the missing points reviewing the existing literature in addition to get new data. Academic studies on poetry mecmuas have had a new view with the project called “MESTAP”. It is aimed to contribute to the mentioned project with this study examining a poetry mecmua and preparing its table of contents. For this purpose, firstly the poem journal, which is registered in the library of Koyunoğlu Museum in Konya, numbered 13450, was introduced and examined its content. Then the classification of content was given according to MESTAP. In the descripton part of the mecmua, the copy characterization, spelling and compilation properties are indicated. In the review part, the poetry mecmua is discussed in terms of the number of poets and poems, genres of poems and verses of them, rhythms and nazires. This poetry mecmua is worth to examine in terms of the fact that the compiler and compilation date are known, also have a very large variety of poets who lived in 15th century.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKYÜZ, Kenan, Süheyl Beken, Sedit Yüksel, Müjgân Cunbur 1990 , Fuzûlî Türkçe Divan, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- ALİ EMÎRÎ 1328 , Tezkire-i Şu‘arâ-yı Âmid, İstanbul: Matbaa-i Amedî.
- ARSLAN, Mehmet 1994 , Zâtî Süleyman Efendi Divan ve Sevânihu’n-Nevâdir fî Ma‘rifeti’l-Anâsır, Sivas: Dilek Matbaacılık.
- ARSLAN, Mehmet 2007 , Mihrî Hâtun Dîvanı, Ankara: Amasya Valiliği Yayınları.
- ASLAN, Üzeyir 2016 , Ivaz Paşa Oğlu Atayi ö. 1437 Divanı, İstanbul: Kriter Yayınları.
- BİLKAN, Ali Fuat 1997 , Nâbî Dîvanı I-II, İstanbul: MEB Yayınları.
- BİLTEKİN, Halit 2018 , Şeyhî Dîvânı e-kitap , Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR215511/seyhi-divani.html [Erişim Tarihi: 10.10.2018].
- CANIM, Rıdvan 2000 , Latîfî Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ İnceleme-Metin , Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
- CANPOLAT, Mustafa 1995 , ‘Ömer bin Mezîd Mecmû‘atü’n-Nezâ’ir MetinDizin-Tıpkıbasım , Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- CEBECİOĞLU, Ethem 2004 , Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul: Anka Yayınları.
- DİNÇER, Sedanur 2010 , Hafî, Hayatı, Sanatı, Şiirleri, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
- ERGİN, Muharrem 1949 , “Câmi‘ü’l-Me‘ânî’deki Türkçe Şiirler”, TDED, 3 2- 3 , 539-569, http://www.journals.istanbul.edu.tr/iutded/article/view/1023016080 [Erişim Tarihi: 07.02.2015].
- ERGÜR, Muzaffer ve Adalet Çakır haz. 2015 , Külliyât-ı Hazret-i Hüdâyî, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- ERSOYLU, İ. Halil 2013 , Cem Sultan’ın Türkçe Divan’ı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- ERTEK MORKOÇ, Yasemin 2003 , Eğridirli Hacı Kemal’in Câmiü’n-Nezâir’i, Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi.
- FITNAT HANIM 1286 , Dîvân, İstanbul: Tasvîr-i Efkâr Matbaası.
- GIYNAŞ, Kâmil Ali 2017 , Pervâne Bey Mecmuası e-kitap , Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-194492/pervane-beymecmuasi.html. [Erişim Tarihi: 03.01.2018].
- GÜRBÜZ, Mehmet 2012 , “Şiir Mecmuaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, haz. Hatice Aynur ve öte., İstanbul: Turkuaz Yayınları. s. 97-113.
- İPEKTEN, Halûk 1974 , Karamanlı Nizâmî Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı, Ankara: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
- İSEN, Mustafa 1990 , Usûlî Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
- KAPLAN, Orhan 2018 , “Tahran Üniversitesi Merkez Kütüphanesi 2701 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuasında Yer Alan Türkçe Şiirler İnceleme-MESTAP-Karşılaştırmalı Metin ”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 21, 325-400. http://devdergisi.com/Makaleler/1486549728_20190101181502.pdf [Erişim Tarihi: 28.01.2019].
- KARASOY, Yakup ve Orhan Yavuz 2010 , Âşık Ömer Divanı, Konya: İnci Ofset.
- KARATAŞ, Ahmet 2017 , “Abdurrahmân Câmî’nin ‘Kasîde-i Ferîde’sinin Tercüme ve Şerhi”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 18, 137-212. http://devdergisi.com/Makaleler/1965792324_Ahmet%20Karata%c5%9f%20Yeni.pdf [Erişim Tarihi: 25.05.2019].
- KAVAKLIYAZI, Ahmet 2010 . Koyunoğlu Müzesi Kütüphanesindeki 13450 Numaralı Mecmuanın Transkripsiyonlu Metni, Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
- KAVAKLIYAZI, Ahmet 2015 , “15. Yüzyıl Şairlerinden Diyarbakırlı Halîlî’nin Şiirleri”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 34, 1-88. http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/163. [Erişim Tarihi: 20.05.2016].
- KAVRUK, Hasan 2001 , Şeyhülislâm Yahyâ Dîvânı, Ankara: MEB Yayınları.
- KOCATÜRK, Vasfi Mahir 2016 , Büyük Türk Edebiyatı Tarihi: Başlangıçtan Bugüne Kadar Türk Edebiyatının Tarihi, Tahlili ve Tenkidi, ed. Ömür Ceylan, İstanbul: İKÜ Yayınevi.
- KÖKSAL, M. Fatih 2012 , “Şiir Mecmualarının Önemi ve ‘Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi’ MESTAP ”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, haz. Hatice Aynur ve öte., İstanbul: Turkuaz Yayınları. s. 409-431.
- KÖKSAL, M. Fatih 2017 , Edirneli Nazmî Mecma‘u’n-Nezâ’ir İnceleme-Metin e-kitap , Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-195954/mecmaun-nezairedirneli-nazmi.html. [Erişim Tarihi: 03.01.2018].
- KUTLAR, Fatma Sabiha 2004 , Arpaemîni-zâde Mustafa Sâmî Dîvân, Ankara.
- KUTLUK, İbrahim 1989 , Kınalı-zade Hasan Çelebi Tezkiretü’ş-Şuarâ Cilt I , Ankara: TTK Basımevi.
- ÖZKAN, Ömer 2015 , Bursalı Nakkaş Safî ve Dîvânı, Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
- ÖZKAT, Mustafa 2005 , Kara Fazlî’nin Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Dîvânı İnceleme-Tenkitli Metin , Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
- ÖZYILDIRIM, Ali Emre 1999 , Hamdullah Hamdî ve Divanı, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- ŞEN, Muhammet 2014 , “Kırım Hanı I. Selim Giray’ın İlmî, Edebî ve Dinî Yönü”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3 7 , 75-84, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/59548. [Erişim Tarihi: 07.06.2019].
- TARLAN, Ali Nihat 1966 , Ahmed Paşa Divanı, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
- TARLAN, Ali Nihat 1997 , Necati Beg Divanı, Ankara: MEB Yayınları.
- TAVUKÇU, O. Kemal 1993 , Halili, Firkat-name İnceleme-Metin , Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
- TIĞLI, Fatih 2006 , Bursalı Rahmî Çelebi ve Dîvânı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
- TUNÇ, Semra ve Ahmet Sevgi 2015 , “Livâyî Bey Mecmû‘ası”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 34, 313-352.
- YAVUZ, Orhan 2002 . Kansu Gavrî’nin Türkçe Dîvânı Metin-İncelemeTıpkıbasım . Konya: SÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
- YAZICI, Tahsin ve Mehmet İpşirli 1995 , “Ferrâş”. TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt XII , s. 408-409, Ankara: TDV Yayınları.
- YENİKALE, Ahmet 2011 , Sünbül-zâde Vehbî Dîvân, Kahramanmaraş: Ukde Yayınları.
- YILMAZ, Mehmet 2013 , Kültürümüzde Ayet ve Hadisler, İstanbul: Kesit Yayınları.
- YÜCEL, Bilal 2002 , Adnî Dîvanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 23 Sayı: 23 |
Makale gönderme ve takip:
Makalelerinizin gönderimini dergimizin dergipark web ana sayfasından "Makale Gönder" seçeneği ile yapabilirsiniz. Daha sonraki süreci ise “Dergipark Sistemi”nden takip edebilirsiniz. Herhangi bir sorun yaşamanız halinde lütfen aşağıdaki adreslere bilgi veriniz.
Nihat Öztoprak (Başeditör): noztoprak@fsm.edu.tr
Bünyamin Ayçiçeği (Editör): bunyamin.aycicegi@istanbul.edu.tr
Nusret Gedik (Editör Yardımcısı): nusret.gedik@marmara.edu.tr