Öz
Bir ilim dalı olarak Bedî’, Arap belagatinde kelâmı, lafız ve mana yönünden süsleyip güzelleştirme usûl ve kaidelerini ortaya koyar. Onun incelediği bedî’ sanatlarından biri de aks’tır. Aks, manevî sanatlardan biri kabul edilse de aynı zamanda söz ahengi sağlayan bir sanattır. Bir cümlenin sonunu başa, başını da sona alarak yeni bir cümle oluşturmak şeklinde tanımlanır. Tebdîl olarak da bilinir. Arap belagati ve Türk edebiyatının nazım ve nesrinde geçmekle birlikte nazım olarak kullanımı daha yaygındır. Bu sanatın gelişmesinde Ebû Hilâl el-Askerî, İbn Ebi’l-İsba’ ve el-Kazvînî gibi âlimlerin önemli katkıları olmuştur. Ancak o, özellikle kalb ve tasdîr gibi sanatlarla karıştırılmaktadır. Bedî’ ilminde hâlihazırda isimlendirilmemiş üç farklı kullanımı vardır. Bu türlerin ikisi, Kur’an’da da yer alır. Bundan dolayı bu çalışma, aks sanatını müstakil olarak ele almış, onun türlerine isim önerisinde bulunmuş ve bu türlerin Kur’an’daki örneklerini ortaya koymuştur. Bunu yaparken de Kur’an âyetlerinden yararlanarak, aks sanatını kendisiyle karıştırılan sanatlardan ayırmayı hedeflemiştir
Anahtar Kelimeler
Öz
As a branch of science, al-Bedi reveals the procedures and rules of the grammatical construction
of sentences in terms of words and meaning. One of the arts investigated by alBedi
is "aks." Although aks is considered as one of the semantic arts, it is also an art providing
harmony. Aks is defined as the art to form new sentences by changing the places of
sentence parts from the beginning to the end and vice versa. It is also known as "tabdil."
Although this art is used in poetry and prose of Turkish and Arabic literature, it is used
more frequently in poetry. Scholars like Abu Hilal al-Askari, Ibn Abi’l-Isba and al-Qazwini
have contributed the development of this art. However this art is often mistaken with
other arts such as kalb and tasdir. In the science of al-Bedi it has three different uses, each
without a name. Two of these are also used in verses of the Quran. For that reason, this
research has investigated the art of aks separately, proposing some names to its varieties
and has examined the examples of this art in the verses of the Quran. This research has
also intended to clearly identify this art and help researchers distinguish this art of aks
from others.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din, Toplum ve Kültür Araştırmaları |
| Diğer ID | JA87VD87KH |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ağustos 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014Cilt: 14 Sayı: 2 |
Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.