Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

An Analytic and Holistic Approach to Reasons for Disagreement in Faith and Thought: Batalyawsi and His Treatise al-Tanbih

Yıl 2011, Cilt: 11 Sayı: 3, 77 - 106, 31.12.2011

Yusuf Acar

https://doi.org/10.5281/zenodo.3344284

Öz

In this article, I deal with the causes of conflicts emerging among Muslims in the areas of thought, belief, law and morality in the light of Andalusian linguist and philosopher Ibn al-Sîd al-Batalyawsi's (521/1127) treatise al-Tanbih. The suggested eight reasons are mainly related to the methods of interpretation of religious texts and their structure. Therefore, in order to understand religious texts correctly, the Arabic language and especially its meaning winning method (wad’) has to be well known. Additionally, instead of drawing conclusions based on particle texts and literal approaches, it is more inclusive and objective to follow a holistic method by gathering all texts concerning the issue, understanding the relations between them and concluding accordingly.

Anahtar Kelimeler

Disagreement Batalyawsi Al-Tanbih Religious Texts Analytical Approach Holistic Approach

Kaynakça

  • Alevanî, Câbir, İslamda İhtilaf Usûlü ve Müslümanlar Arasında Görüş Ayrılığı, çev. Abdülhalim Ural, İstanbul 1991.
  • Askerî, Ebû Hilâl Hasen b. Abdillah (ö. 395/1005), el-Furûku’l-Lüğaviyye, thk. Muhammed İbrahim Selim, Dâru’l-İlm ve’s-Sekâfe, Kahire ts.
  • Aynî, Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed (ö. 855/1451), Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, Beyrut ts.
  • Batalyevsî, Ebû Muhammed Abdullah b. es-Sîd 8ö. 521/1127), et-Tenbîh ale'l-esbâb elletî evcebeti’l-ihtilâf beyne'l-müslimîn fî ârâihim ve mezâhibihim ve i'tikâdâtihim, thk. ve nşr. Ahmet Hasan Kuheyl ve Hamza Abdulah en-Neşirtî, Riyad 1982.
  • Batalyevsî, Ebû Muhammed Abdullah b. es-Sîd 8ö. 521/1127), el-Hulel fî şerhi ebyâti’l-Cümel, thk. Yahya Murat, Beyrut 2000.
  • Batalyevsî, Ebû Muhammed Abdullah b. es-Sîd 8ö. 521/1127), Müşkilâtü Muvatta’i Mâlik b. Enes, thk. Taha b. Ali et-Tunûsî, Beyrut 2000.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn (ö. 458/1066), es-Sünenü’l-kübrâ, Beyrût t.s.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn (ö. 458/1066), es-Sünenü’s-Sağîr, thk. Abdulmutî Emin Kalaycı, I. bs. Karaçi 1989.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn (ö. 458/1066), Şuabu’l-Îmân, thk. Saîd b. Besyûnî Zağlûl, I. bs. Beyrut 1410.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn (ö. 458/1066), Delâilü’n-Nübüvve ve Ma’rifetü Ahvâli Sâhibi’ş-Şerîa, I. bs. Beyrut 1405.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail (ö. 256/870), el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul 1981.
  • Bulaç, Ali, İslam Düşüncesinde Din-Felsefe Akıl-Vahiy İlişkisi, İz Yay. İstanbul 1995.
  • Çakan, İsmail Lütfi, Hadislerde Görülen İhtilaflar ve Çözüm Yolları, İfav, II. bs. İstanbul 1996.
  • Dârakutnî, Ebu'l-Hasen Ali b. Ömer (ö. 385/995), es-Sünen, thk. Abdullah Haşim Yemânî, Beyrut 1966.
  • Dârakutnî, Ebu'l-Hasen Ali b. Ömer (ö. 385/995), el-I’lelü’l-Vâride fi’l-Ehâdîsi’n-Nebeviyye, thk. Mahfûzurrahmân Zeynullah es-Silefî, I. bs. Riyad 1985.
  • Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as (ö. 275/888), es-Sünen, İstanbul 1992.
  • Ebû Nu’aym, Ahmed b. Abdillah el-Isbahânî (ö. 430/1039), Hılyetü’l-Evliyâ ve Tabakâtü’l-Asfiya, nşr. es-Seâde, Mısır 1974.
  • Ebû Ubeyd, Kasım b. Sellam (ö. 224/839), Ğarîbü’l-Hadîs, thk. Muhammed Abdulmuîd Han, I. bs. Haydarabâd 1964.
  • Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn, İrvâu'l-Ğalîl fî Tahrîci Ehâdîsi Menâri's-Sebîl, II. bs. Beyrut 1985.
  • Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn, Silsiletü'l-Ehâdîsi'd-Daîfe ve'l-Mevdûa, Mektebetü'l-Meârif, Riyad ts.
  • Erdoğan, İsmail, Batalyevsî (Hayatı- Görüşleri- Etkileri), Elazığ 2006.
  • Fettenî, Muhammed Tâhir b. Ali (ö. 986/1578), Tezkiratü’l-Mevdû’ât, nşr. İdaratü’t-Tıbâati’l-Münîriyye, I. bs. Kahire 1343.
  • Fîrûzâbâdî, Mecdüddin Ebu Tâhir (ö. 817/1414), el-Bülğa fî Terâcimi Eimmeti’n-Nahv ve’l-Lüğa, nşr. Dâru Sa’diddin, I. bs. Kahire 2000.
  • Ferrûh, Ömer, Târîhu’l- edebi’l-Arabî, Beyrut 1981.
  • Görmez, Mehmet, Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metodoloji Sorunu, I. bs. TDV Yayınları, Ankara 1997.
  • Hıllî, Cemalüddin el-Hasen b. Yusuf b. Ali b. Mutahhar el-Hıllî (ö. 726/1325), Nehcü'l-Hak ve Keşfu's-Sıdk, nşr. Aynullah el-Haseni Urmevi, Kum 1407.
  • İbn Asâkir, Ebu’l-Kâsım Ali b. Hüseyn (ö. 571/1176), Mu’cemu’ş-şuyûh, thk. Vefa Takıyyuddin, II. bs. Dımeşk 2000.
  • İbn Arfe, Ebû Abdillah Muhammed b. Muhammed (ö. 803/1400), et-Tefsir, I. bs. Tunus 1986.
  • İbn Âşûr, Muhammed Tahir b. Muhammed (ö. 1393/1973), et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Tunus 1984.
  • İbn Beşkuvâl, Ebu’l-Kâsım Halef b. Abdilmelik (ö. 578/1182), es-Sıla fî Târîhi Eimmeti’l-Endülüs, nşr. İzzet Attar, II. bs. Kahire 1955.
  • İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed el-Kûfî (ö. 235/849), el-Musannef fi’l-Ehâdîs ve’l-Asâr, thk. Kemal Yusuf el-Hût, Riyad 1409.
  • İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî (ö. 852/1448), Fethu’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, Beyrut 1379.
  • İbn Hâkân, el-Feth b. Hâkân b. Ahmed (ö. 528/1134), Kalâidü’l-Ikyân, Mısır 1866.
  • İbn Hallikân, Ebu’l-Abbas Şemsüddin Ahmed (ö. 681/1280), Vefeyâtu’l-A‘yân ve Enbâu Ebnâi’z-Zaman, thk. İhsan Abbas, Beyrut 1900.
  • İbn Hanbel, Ahmed (ö. 241/855), el-Müsned, İstanbul 1982.
  • İbn Hayr, Ebû Bekr el-İşbîlî (ö. 575/1179), Fehrese, nşr. Muhammed Fuad Mansur, Beyrut 1998.
  • İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim (ö. 276/889), Te’vîlü Muhtelifi’l-Hadîs, II. bs. Kahire 1999.
  • İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhanuned b. Yezid el-Kazvînî (ö. 273/886), es-Sunen, thk. M. F. Abdülbaki, Istanbul 1981.
  • İbn Mubârek, Ebû Abdirrahman Abdullah b. Mubârek et-Türkî el-Mervezî (ö. 181/797), ez-Zühd ve’r-Rikâk, thk. Habiburrahman el-A’zamî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut ts.
  • İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed b. Ahmed el-Kurtubî (ö. 595/1199), Bidâyetü’l-Müctehid, nşr. Dâru’l-Hadis, Kahire 2004.
  • İbn Şebbe, Ebû Zeyd Amr b. Şebbe b. ubeyde (ö. 262/876), Târîhu’l-Medine, thk. Fehim Muhammed Şeltut, Cidde 1399.
  • İbnü'l-Cevzî, Ebu'l-Ferac Cemalüddin Abdurrahman b. Ali (ö. 597/1201), Kitâbu'l-Mevdû’ât, thk. Tevfik Hamdân, II. bs. Dâru'l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2003.
  • İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdülvâhid (ö. 861/1457), Fethu’l-Kadîr li’l-Âcizi’l-Fakîr, Dâru'l-Fikr, II. bs. Beyrut, ts.
  • İbnü’s-Salâh, Ebû Amr Osman b. Abdirrahman (ö. 643/1245), Sıyânetü Sahîhi Müslim mine’l-İhlâli ve’l-Ğalat, thk. Muvaffık Abdullah Abdulkadir, II. bs. Beyrut 1408.
  • İbnü’t-Türkmânî, Alâuddin b. Osman (ö. 750/1349), el-Cevheru’n-Nakiy alâ Süneni’l-Beyhakî, Dâru’l-Fikr, Beyrut ts.
  • İzmirli, İsmail Hakkı (ö. 1946), İlm-i Hılâf, nşr. Eşref Hudarî, Hukuk Matbaası, İstanbul 1330.
  • Kadı İyâd, Iyâd b. Musa b. Iyâd (ö. 544/1149), el-Ğunye fî Şuyûhi’l-Kâdı Iyâd, thk. Mahir Züheyr Ceddâr, Beyrut 1982.
  • Kadı İyâd, Iyâd b. Musa b. Iyâd (ö. 544/1149), Tertîbü’l-Medârik ve Takrîbu’l-Mesâlik, thk. Abdulkadir Sahrâvî, Mağrib 1966.
  • Karâfî, Ebu’l-Abbas Şihabüddin Ahmed b. İdris (ö. 684/1285), el-Furûk, Alemü’l-kütüb, ts.
  • Kâtib Çelebi, Mustafa b. Abdillah (ö. 1067/1656), Keşfu’z-Zunûn, haz. Şerafeddin Yaltkaya - Rifat Bilge, Maarif Matbaası, İstanbul 1941.
  • Kettânî, Muhammed Abdulhay b. Abdi’l-Kebîr (ö. 1382/1962), Fihrisü’l-Fehâris ve’l-Esbât ve Mu‘cemu’l-Meâcim ve’l-Meşîhât ve’l-Müsellesât, thk. İhsan Abbas, II. bs. Beyrut 1982.
  • Koca, Ferhat, İslam Hukuk Metodolojisinde Tahsis, İSAM yay. İstanbul 1996.
  • Koçyiğit, Talat, Hadisçilerle Kelamcılar Arasındaki Münakaşalar, TDV Yay. IV. bs. Ankara 1989.
  • Köksal, İsmail, ‘Fıkıhçılar Arasındaki İhtilaf Sebepleri’, İslami Araştırmalar Dergisi, yıl. 2001/1, cilt 14.
  • Kuraşî, Muhyiddin Ebû Muhammed Abdulkadir b. Muhammed b. Muhammed b. Ebi'l-Vefâ (ö. 775/1373), el-Inâye bi Ma'rifeti Ehâdîsi'l-Hidâye, İstanbul Millet Yazma Eser Kütüphanesi Feyzullah Efendi Koleksiyonu, No: 288 (Arşiv no: 34 Fe 288).
  • Mâlik, İbn Enes (ö. 179/795), el-Muvatta, thk. Muhammed Fuat Abdulbaki, İstanbul 1981.
  • Meclîsî, Muhammed el-Bâkır b. Muhammed el-İsfehânî (ö.1110/1690), Bihâru’l-Envâr el-Câmia li Düreri Ahbâri’l-Eimmeti’i-Ethâr, Dâru Müesseseti’l-Vefâ, Beyrut 1983.
  • Mûsâ, Muhammed Yusuf, Beyne’d-Dîn ve’l-Felsefe fî Ra’yi İbn Rüşd ve Felâsifeti’l-Asri’l-Vasît, Dâru’l-Meârif, II. bs. Mısır ts.
  • Mutayrî, Ebû Ömer, Cuhûdü’l-Muhaddisîn fî Beyâni İ’leli’l-Hadis, Medine ts.
  • Müslim, Ebu’l-Huseyn b. Haccâc el-Kuşeyrî (ö. 261/875), el-Câmiu’s-Sahîh, Dârul-Cîl - Dâru’l-Âfâkı’l-Cedîde, Beyrut ts.
  • Naim, Babanzâde Ahmed (ö. 1929), Sahîh-i Buhârî Muhtasarı ve Tecrîd-i Sarîh Tercemesi, DİB Yay. Ankara 1991.
  • Nevevî, Ebû Zekeriyya Muhyiddin Yahya b. Şeref (ö. 676/1277), el-Minhâc Şerhu Sahîhi Müslim b. el-Haccâc, II. bs. Beyrut 1392.
  • Özafşar, Mehmet Emin, Hadisi Yeniden Düşünmek –Fıkhî Hadîsler Bağlamında Bir İnceleme-, Ankara Okulu Yay. Ankara 1998.
  • Özbalıkçı, M. Reşit, “Batalyevsî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 1993, V, 138.
  • Özen, Şükrü, “Hilaf” ve “İlm-i Hilâf”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 1998, XVII, 527-538.
  • Özen, Şükrü, “İhtilaf”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 2000, XXI, 565-568.
  • Polat, Selahattin, “Sünnetin Anlaşılmasında Yeni Metodoloji Arayışları Üzerine”, Kur’ân ve Sünnet Sempozyumu, İrfan Vakfı, İstanbul 1997.
  • Safedî, Salahuddin Halil b. Aybek (ö. 764/1363), el-Vâfî bi’l-Vefeyât, thk. Ahmed el-Arnavut-Türkî Mustafa, Beyrut 2000.
  • Sağânî, Radıyyuddin Hasen b. Muhammed (ö. 650/1252), el-Mevdû’ât, thk. Necm Abdurrahman Halef, II. bs. Dımaşk 1405.
  • Süyûtî, Celâlüddin Abdurrahman b. Muhammed (ö. 911/1505), el-Müzher fî Ulûmi’l-Lüga ve Envâihâ, thk., Muhammed Abdurrahîm, Beyrut 2006.
  • Şâfii, Muhammed b. İdris, er-Risale, thk. Ahmed Muhammed Şakir, Kahire 1940.
  • Şâtıbî, İbrahim b. Musa b. Muhammed (ö. 795/1388), el Muvâfakât, thk. Ebu Ubeyde Meşhur b. Hasen, I. bs. Beyrut 1997.
  • Taberânî, Ebu’l-Kâsım Süleyman b. Ahmet (ö. 360/970), el-Mu'cemü'l-Evsat, thk. Târık b. Avadullah, Dâru'l-Haremeyn, Kahire 1415.
  • Tahâvî, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed (ö. 321/933), Şerhu Müşkili'l-Âsâr, thk. Şuayb el-Arnavût, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1987.
  • Taşköprüzâde, Ahmed b. Mustafa (ö. 968/1560), Miftâhu’s-Sâde ve Misbâh’us-Siyâde fî Mevzûâti’l Ulûm, Beyrut 1985.
  • Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleyman b. Dâvûd b.el-Cârûd (ö. 204/819), el-Müsned, thk. Muhammed Abdulmuhsin et-Türkî, I. bs. Mısır 1999.
  • Tilmisânî, Şihabüddin Ahmed b. Muhammed (ö. 1041/1631), Ezhâru’r-Riyâd fî Ahbâri’-l-Kâdı Iyâd, thk. Mustafa es-Saka- İbrahim el-Ebyârî- Abdulazîm eş-Şelebî, Kahire 1939.
  • Tirmizî, Ebû Îsa Muhammed (ö. 279/892), es-Sünen, İstanbul 1992.
  • Topaloğlu, Bekir, Kelam İlmi: Giriş, Damla Yay. İstanbul 1981.
  • Yavuz, Yusuf Şevki, “Cedel”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 1993, VII, 208.
  • Zerkeşî, Bedruddin, Hz. Aişe’nin Sahabeye Yönelttiği Eleştiriler, Yayına hazırlayan Bünamin Erul, I. bs. Ankara 2000.
  • Zeyla’î, Cemalüddin Abdullah b. Yusuf (ö. 762/1361), Nasbu'r-Râye li Ehâdîsi'l-Hidâye, Mektebetü'r-Riyâd, II. bs. Riyad ts.

İnanç ve Düşünce Ayrılığına Yol Açan Sebepler Üzerine Anlamacı ve Bütüncü Bir Yaklaşım: Batalyevsî ve et-Tenbîh Adlı Risalesi

Yıl 2011, Cilt: 11 Sayı: 3, 77 - 106, 31.12.2011

Yusuf Acar

https://doi.org/10.5281/zenodo.3344284

Öz

Bu makalede, Endülüslü dilbilimci ve filozof İbnü’s-Sîd el-Batalyevsî’nin (521/1127) et-Tenbîh adlı risalesi bağlamında, inançtan düşünceye ve fıkıhtan ahlaka varıncaya kadar Müslümanlar arasında ortaya çıkan ihtilâf sebepleri söz konusu edilmektedir. Sekiz madde halinde tespit edilen bu sebepler esas itibariyle, dînî metinlerin yapısından ve bunların yorumlanma yöntemlerinden kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla Arapça lafızlardan oluşan nassların doğru anlaşılabilmesi için, öncelikle din dili Arapça’nın ve özellikle de lafızların anlam kazanma yönteminin /vaz’ ilminin iyi bilinmesi gerekir. İkinci olarak, tek başına bir ayete veya hadise dayanarak ifrâdî/parçacı ve literal çıkarsamalar yerine, konuya ilişkin bütün nassları bir araya getirerek aralarındaki doğru ilişkiyi kavrama ve buna göre bir sonuca gitme şeklindeki terkîbî/bütüncü yöntem daha nesnel ve kapsayıcı görünmektedir.

Anahtar Kelimeler

İhtilâf Batalyevsî Et Dinî Metinler Anlamacı Yaklaşım Bütüncü Yaklaşım

Kaynakça

  • Alevanî, Câbir, İslamda İhtilaf Usûlü ve Müslümanlar Arasında Görüş Ayrılığı, çev. Abdülhalim Ural, İstanbul 1991.
  • Askerî, Ebû Hilâl Hasen b. Abdillah (ö. 395/1005), el-Furûku’l-Lüğaviyye, thk. Muhammed İbrahim Selim, Dâru’l-İlm ve’s-Sekâfe, Kahire ts.
  • Aynî, Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed (ö. 855/1451), Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, Beyrut ts.
  • Batalyevsî, Ebû Muhammed Abdullah b. es-Sîd 8ö. 521/1127), et-Tenbîh ale'l-esbâb elletî evcebeti’l-ihtilâf beyne'l-müslimîn fî ârâihim ve mezâhibihim ve i'tikâdâtihim, thk. ve nşr. Ahmet Hasan Kuheyl ve Hamza Abdulah en-Neşirtî, Riyad 1982.
  • Batalyevsî, Ebû Muhammed Abdullah b. es-Sîd 8ö. 521/1127), el-Hulel fî şerhi ebyâti’l-Cümel, thk. Yahya Murat, Beyrut 2000.
  • Batalyevsî, Ebû Muhammed Abdullah b. es-Sîd 8ö. 521/1127), Müşkilâtü Muvatta’i Mâlik b. Enes, thk. Taha b. Ali et-Tunûsî, Beyrut 2000.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn (ö. 458/1066), es-Sünenü’l-kübrâ, Beyrût t.s.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn (ö. 458/1066), es-Sünenü’s-Sağîr, thk. Abdulmutî Emin Kalaycı, I. bs. Karaçi 1989.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn (ö. 458/1066), Şuabu’l-Îmân, thk. Saîd b. Besyûnî Zağlûl, I. bs. Beyrut 1410.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn (ö. 458/1066), Delâilü’n-Nübüvve ve Ma’rifetü Ahvâli Sâhibi’ş-Şerîa, I. bs. Beyrut 1405.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail (ö. 256/870), el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul 1981.
  • Bulaç, Ali, İslam Düşüncesinde Din-Felsefe Akıl-Vahiy İlişkisi, İz Yay. İstanbul 1995.
  • Çakan, İsmail Lütfi, Hadislerde Görülen İhtilaflar ve Çözüm Yolları, İfav, II. bs. İstanbul 1996.
  • Dârakutnî, Ebu'l-Hasen Ali b. Ömer (ö. 385/995), es-Sünen, thk. Abdullah Haşim Yemânî, Beyrut 1966.
  • Dârakutnî, Ebu'l-Hasen Ali b. Ömer (ö. 385/995), el-I’lelü’l-Vâride fi’l-Ehâdîsi’n-Nebeviyye, thk. Mahfûzurrahmân Zeynullah es-Silefî, I. bs. Riyad 1985.
  • Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as (ö. 275/888), es-Sünen, İstanbul 1992.
  • Ebû Nu’aym, Ahmed b. Abdillah el-Isbahânî (ö. 430/1039), Hılyetü’l-Evliyâ ve Tabakâtü’l-Asfiya, nşr. es-Seâde, Mısır 1974.
  • Ebû Ubeyd, Kasım b. Sellam (ö. 224/839), Ğarîbü’l-Hadîs, thk. Muhammed Abdulmuîd Han, I. bs. Haydarabâd 1964.
  • Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn, İrvâu'l-Ğalîl fî Tahrîci Ehâdîsi Menâri's-Sebîl, II. bs. Beyrut 1985.
  • Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn, Silsiletü'l-Ehâdîsi'd-Daîfe ve'l-Mevdûa, Mektebetü'l-Meârif, Riyad ts.
  • Erdoğan, İsmail, Batalyevsî (Hayatı- Görüşleri- Etkileri), Elazığ 2006.
  • Fettenî, Muhammed Tâhir b. Ali (ö. 986/1578), Tezkiratü’l-Mevdû’ât, nşr. İdaratü’t-Tıbâati’l-Münîriyye, I. bs. Kahire 1343.
  • Fîrûzâbâdî, Mecdüddin Ebu Tâhir (ö. 817/1414), el-Bülğa fî Terâcimi Eimmeti’n-Nahv ve’l-Lüğa, nşr. Dâru Sa’diddin, I. bs. Kahire 2000.
  • Ferrûh, Ömer, Târîhu’l- edebi’l-Arabî, Beyrut 1981.
  • Görmez, Mehmet, Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metodoloji Sorunu, I. bs. TDV Yayınları, Ankara 1997.
  • Hıllî, Cemalüddin el-Hasen b. Yusuf b. Ali b. Mutahhar el-Hıllî (ö. 726/1325), Nehcü'l-Hak ve Keşfu's-Sıdk, nşr. Aynullah el-Haseni Urmevi, Kum 1407.
  • İbn Asâkir, Ebu’l-Kâsım Ali b. Hüseyn (ö. 571/1176), Mu’cemu’ş-şuyûh, thk. Vefa Takıyyuddin, II. bs. Dımeşk 2000.
  • İbn Arfe, Ebû Abdillah Muhammed b. Muhammed (ö. 803/1400), et-Tefsir, I. bs. Tunus 1986.
  • İbn Âşûr, Muhammed Tahir b. Muhammed (ö. 1393/1973), et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Tunus 1984.
  • İbn Beşkuvâl, Ebu’l-Kâsım Halef b. Abdilmelik (ö. 578/1182), es-Sıla fî Târîhi Eimmeti’l-Endülüs, nşr. İzzet Attar, II. bs. Kahire 1955.
  • İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed el-Kûfî (ö. 235/849), el-Musannef fi’l-Ehâdîs ve’l-Asâr, thk. Kemal Yusuf el-Hût, Riyad 1409.
  • İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî (ö. 852/1448), Fethu’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, Beyrut 1379.
  • İbn Hâkân, el-Feth b. Hâkân b. Ahmed (ö. 528/1134), Kalâidü’l-Ikyân, Mısır 1866.
  • İbn Hallikân, Ebu’l-Abbas Şemsüddin Ahmed (ö. 681/1280), Vefeyâtu’l-A‘yân ve Enbâu Ebnâi’z-Zaman, thk. İhsan Abbas, Beyrut 1900.
  • İbn Hanbel, Ahmed (ö. 241/855), el-Müsned, İstanbul 1982.
  • İbn Hayr, Ebû Bekr el-İşbîlî (ö. 575/1179), Fehrese, nşr. Muhammed Fuad Mansur, Beyrut 1998.
  • İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim (ö. 276/889), Te’vîlü Muhtelifi’l-Hadîs, II. bs. Kahire 1999.
  • İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhanuned b. Yezid el-Kazvînî (ö. 273/886), es-Sunen, thk. M. F. Abdülbaki, Istanbul 1981.
  • İbn Mubârek, Ebû Abdirrahman Abdullah b. Mubârek et-Türkî el-Mervezî (ö. 181/797), ez-Zühd ve’r-Rikâk, thk. Habiburrahman el-A’zamî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut ts.
  • İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed b. Ahmed el-Kurtubî (ö. 595/1199), Bidâyetü’l-Müctehid, nşr. Dâru’l-Hadis, Kahire 2004.
  • İbn Şebbe, Ebû Zeyd Amr b. Şebbe b. ubeyde (ö. 262/876), Târîhu’l-Medine, thk. Fehim Muhammed Şeltut, Cidde 1399.
  • İbnü'l-Cevzî, Ebu'l-Ferac Cemalüddin Abdurrahman b. Ali (ö. 597/1201), Kitâbu'l-Mevdû’ât, thk. Tevfik Hamdân, II. bs. Dâru'l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2003.
  • İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdülvâhid (ö. 861/1457), Fethu’l-Kadîr li’l-Âcizi’l-Fakîr, Dâru'l-Fikr, II. bs. Beyrut, ts.
  • İbnü’s-Salâh, Ebû Amr Osman b. Abdirrahman (ö. 643/1245), Sıyânetü Sahîhi Müslim mine’l-İhlâli ve’l-Ğalat, thk. Muvaffık Abdullah Abdulkadir, II. bs. Beyrut 1408.
  • İbnü’t-Türkmânî, Alâuddin b. Osman (ö. 750/1349), el-Cevheru’n-Nakiy alâ Süneni’l-Beyhakî, Dâru’l-Fikr, Beyrut ts.
  • İzmirli, İsmail Hakkı (ö. 1946), İlm-i Hılâf, nşr. Eşref Hudarî, Hukuk Matbaası, İstanbul 1330.
  • Kadı İyâd, Iyâd b. Musa b. Iyâd (ö. 544/1149), el-Ğunye fî Şuyûhi’l-Kâdı Iyâd, thk. Mahir Züheyr Ceddâr, Beyrut 1982.
  • Kadı İyâd, Iyâd b. Musa b. Iyâd (ö. 544/1149), Tertîbü’l-Medârik ve Takrîbu’l-Mesâlik, thk. Abdulkadir Sahrâvî, Mağrib 1966.
  • Karâfî, Ebu’l-Abbas Şihabüddin Ahmed b. İdris (ö. 684/1285), el-Furûk, Alemü’l-kütüb, ts.
  • Kâtib Çelebi, Mustafa b. Abdillah (ö. 1067/1656), Keşfu’z-Zunûn, haz. Şerafeddin Yaltkaya - Rifat Bilge, Maarif Matbaası, İstanbul 1941.
  • Kettânî, Muhammed Abdulhay b. Abdi’l-Kebîr (ö. 1382/1962), Fihrisü’l-Fehâris ve’l-Esbât ve Mu‘cemu’l-Meâcim ve’l-Meşîhât ve’l-Müsellesât, thk. İhsan Abbas, II. bs. Beyrut 1982.
  • Koca, Ferhat, İslam Hukuk Metodolojisinde Tahsis, İSAM yay. İstanbul 1996.
  • Koçyiğit, Talat, Hadisçilerle Kelamcılar Arasındaki Münakaşalar, TDV Yay. IV. bs. Ankara 1989.
  • Köksal, İsmail, ‘Fıkıhçılar Arasındaki İhtilaf Sebepleri’, İslami Araştırmalar Dergisi, yıl. 2001/1, cilt 14.
  • Kuraşî, Muhyiddin Ebû Muhammed Abdulkadir b. Muhammed b. Muhammed b. Ebi'l-Vefâ (ö. 775/1373), el-Inâye bi Ma'rifeti Ehâdîsi'l-Hidâye, İstanbul Millet Yazma Eser Kütüphanesi Feyzullah Efendi Koleksiyonu, No: 288 (Arşiv no: 34 Fe 288).
  • Mâlik, İbn Enes (ö. 179/795), el-Muvatta, thk. Muhammed Fuat Abdulbaki, İstanbul 1981.
  • Meclîsî, Muhammed el-Bâkır b. Muhammed el-İsfehânî (ö.1110/1690), Bihâru’l-Envâr el-Câmia li Düreri Ahbâri’l-Eimmeti’i-Ethâr, Dâru Müesseseti’l-Vefâ, Beyrut 1983.
  • Mûsâ, Muhammed Yusuf, Beyne’d-Dîn ve’l-Felsefe fî Ra’yi İbn Rüşd ve Felâsifeti’l-Asri’l-Vasît, Dâru’l-Meârif, II. bs. Mısır ts.
  • Mutayrî, Ebû Ömer, Cuhûdü’l-Muhaddisîn fî Beyâni İ’leli’l-Hadis, Medine ts.
  • Müslim, Ebu’l-Huseyn b. Haccâc el-Kuşeyrî (ö. 261/875), el-Câmiu’s-Sahîh, Dârul-Cîl - Dâru’l-Âfâkı’l-Cedîde, Beyrut ts.
  • Naim, Babanzâde Ahmed (ö. 1929), Sahîh-i Buhârî Muhtasarı ve Tecrîd-i Sarîh Tercemesi, DİB Yay. Ankara 1991.
  • Nevevî, Ebû Zekeriyya Muhyiddin Yahya b. Şeref (ö. 676/1277), el-Minhâc Şerhu Sahîhi Müslim b. el-Haccâc, II. bs. Beyrut 1392.
  • Özafşar, Mehmet Emin, Hadisi Yeniden Düşünmek –Fıkhî Hadîsler Bağlamında Bir İnceleme-, Ankara Okulu Yay. Ankara 1998.
  • Özbalıkçı, M. Reşit, “Batalyevsî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 1993, V, 138.
  • Özen, Şükrü, “Hilaf” ve “İlm-i Hilâf”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 1998, XVII, 527-538.
  • Özen, Şükrü, “İhtilaf”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 2000, XXI, 565-568.
  • Polat, Selahattin, “Sünnetin Anlaşılmasında Yeni Metodoloji Arayışları Üzerine”, Kur’ân ve Sünnet Sempozyumu, İrfan Vakfı, İstanbul 1997.
  • Safedî, Salahuddin Halil b. Aybek (ö. 764/1363), el-Vâfî bi’l-Vefeyât, thk. Ahmed el-Arnavut-Türkî Mustafa, Beyrut 2000.
  • Sağânî, Radıyyuddin Hasen b. Muhammed (ö. 650/1252), el-Mevdû’ât, thk. Necm Abdurrahman Halef, II. bs. Dımaşk 1405.
  • Süyûtî, Celâlüddin Abdurrahman b. Muhammed (ö. 911/1505), el-Müzher fî Ulûmi’l-Lüga ve Envâihâ, thk., Muhammed Abdurrahîm, Beyrut 2006.
  • Şâfii, Muhammed b. İdris, er-Risale, thk. Ahmed Muhammed Şakir, Kahire 1940.
  • Şâtıbî, İbrahim b. Musa b. Muhammed (ö. 795/1388), el Muvâfakât, thk. Ebu Ubeyde Meşhur b. Hasen, I. bs. Beyrut 1997.
  • Taberânî, Ebu’l-Kâsım Süleyman b. Ahmet (ö. 360/970), el-Mu'cemü'l-Evsat, thk. Târık b. Avadullah, Dâru'l-Haremeyn, Kahire 1415.
  • Tahâvî, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed (ö. 321/933), Şerhu Müşkili'l-Âsâr, thk. Şuayb el-Arnavût, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1987.
  • Taşköprüzâde, Ahmed b. Mustafa (ö. 968/1560), Miftâhu’s-Sâde ve Misbâh’us-Siyâde fî Mevzûâti’l Ulûm, Beyrut 1985.
  • Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleyman b. Dâvûd b.el-Cârûd (ö. 204/819), el-Müsned, thk. Muhammed Abdulmuhsin et-Türkî, I. bs. Mısır 1999.
  • Tilmisânî, Şihabüddin Ahmed b. Muhammed (ö. 1041/1631), Ezhâru’r-Riyâd fî Ahbâri’-l-Kâdı Iyâd, thk. Mustafa es-Saka- İbrahim el-Ebyârî- Abdulazîm eş-Şelebî, Kahire 1939.
  • Tirmizî, Ebû Îsa Muhammed (ö. 279/892), es-Sünen, İstanbul 1992.
  • Topaloğlu, Bekir, Kelam İlmi: Giriş, Damla Yay. İstanbul 1981.
  • Yavuz, Yusuf Şevki, “Cedel”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 1993, VII, 208.
  • Zerkeşî, Bedruddin, Hz. Aişe’nin Sahabeye Yönelttiği Eleştiriler, Yayına hazırlayan Bünamin Erul, I. bs. Ankara 2000.
  • Zeyla’î, Cemalüddin Abdullah b. Yusuf (ö. 762/1361), Nasbu'r-Râye li Ehâdîsi'l-Hidâye, Mektebetü'r-Riyâd, II. bs. Riyad ts.
Toplam 82 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din, Toplum ve Kültür Araştırmaları
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Yusuf Acar

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2011
Yayımlandığı Sayı Yıl 2011Cilt: 11 Sayı: 3

Kaynak Göster

ISNAD Acar, Yusuf. “İnanç Ve Düşünce Ayrılığına Yol Açan Sebepler Üzerine Anlamacı Ve Bütüncü Bir Yaklaşım: Batalyevsî Ve Et-Tenbîh Adlı Risalesi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 11/3 (Aralık 2011), 77-106. https://doi.org/10.5281/zenodo.3344284.
 Kapak Resmi İndir

26055

Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.