Abstract
Bilim insanları yazının icadı konusunda farklı görüşlere sahiptir. İslâm âlimleri yazının icadı konusunda tevkîfî ve beşerî olmak üzere başlıca iki görüşe sahiptir. Tevkîfî olduğu görüşüne göre yazı ilk defa Yüce Allah tarafından Hz. İdrîs’e öğretilmiştir. Bu yazı da büyük ihtimalle günümüzde kullandığımız fonetik/alfabeli yazıdır. Yazının beşerî olduğunu savunan diğer İslâm âlimleri ile modern bilim insanlarının görüşü birbiriyle örtüşmektedir. Bunlar yazının tevkîfî olmadığını; aksine beşerî bir etkinlik olarak tarihsel süreç içerisinde ihtiyaçlara binaen icat edilip sürekli geliştiğini savunmaktadırlar. Modern bilimlere göre insanlar ilk önce bazı nesnelere çentik ve oyuk açarak oluşturdukları objetgraphic/madde yazısını kullanmışlardır. Sonra bu şekiller varlığın görüntüsünün çizilmesine dönüşerek pictografic adı verilen resim yazısına dönüşmüştür. Resim yazısının en güzel örneğini Eski Mısırlıların kullanmış olduğu hiyeroglifler oluşturmaktadır. Daha sonra insanlar bununla yetinmeyerek örneğini Çinlilerde gördüğümüz ideographic/fikir yazısına (geleneksel Çin yazısına) geçiş yapmışlardır. İnsanlar fikir yazısından sonra logographic/hece yazısını kullanmışlardır. Bu yazı türünde her bir resim bir heceye tekabül etmektedir. Hece yazısından sonra insanlar simgenin bir sese karşılık geldiği phonographic/ses yazısını kullanmışlardır. Ses yazı sisteminde her sesin özel bir sembolü bulunmaktadır. Sesleri temsil eden belli işaretlerden oluşan bu yazılara fonetik alfabe de denilmektedir. Günümüzde kullanılan Arap, Aramî, İbranî, Süryânî, Latin, Yunan, Hint, Gürcü ve Ermeni alfabeleri böyle bir simgeler sisteminden oluşmaktadır.
Günümüz dünyasında yazı çeşitleri içerisinde, alfabeli yazı en çok tercih edilenidir. Bu harfli yazının yanı sıra amblem, logo ve sembol olarak bazı resim, şekil ve fotoğraflar da kullanılmaktadır. Ancak amblem, logo ve sembol, yazının bir alternatifi olarak değil de sadece destekleyicisi olarak tercih edilmektedir. Önemli olan yazıdır, özellikle de alfabeli yazıdır. Bu alfabeli yazının kimler tarafından icat edildiği hâlâ tartışmalıdır. Hatta genel olarak yazının icadı konusu bile tartışılmaya devam etmektedir. Zira modern bilimlere göre yazının icadı ile alfabeli yazının icadı farklı şeylerdir. Modern bilimlerin genel kabulüne göre yazıyı ilk defa Sümerliler ve Eski Mısırlılar, alfabeyi ise her iki coğrafya ortasında kalan Fenikeliler icat etmiştir. İlk alfabe, yazının icadından çok daha sonraları Doğu Akdeniz’de Fenike Arapları tarafından icat edilen yirmi iki (22) harfli bir yazı sistemidir. Bu alfabe dünyada kullanılan tüm alfabelerin temelini oluşturmaktadır. Modern bilimin genel kabulü bu yöndedir. İslâmî ilimlerde ise yazının Yemen’de Araplar tarafından icat edilip tarih boyunca kullanıldığı bilgisi yer alır. Yirmi sekiz (28) harften oluşan bu yazıya Müsned adı verilmektedir. İbn Haldûn bu görüşü savunmakta olup alfabeli yazıyı Yemen’de Hûd kavmine kadar geri götürmektedir. Hatta Hz. İsmâil, Mekke’ye yerleştikten sonra civardaki yerliler olan Cürhümlülerden bu yazıyı öğrenmiştir. Mukaddimesinde yazının kökeni ve gelişimi konularına değinen İbn Haldûn’a göre yazı, kültürdür; medeniyet, sanat, ilim ve teknolojidir. Medeniyet, sanat, ilim ve teknoloji de hadarîlerin özellikleridir. Bu sebeple bazılarının iddia ettiği gibi yazı, çoğunluğunu bedevîlerin oluşturduğu Kuzey ve Batı Araplarının icat edeceği bir sanat değildir. Kur’ân’da da Yemen’de çok eskiden beri yazının kullanıldığına dair işaretler vardır. Zira Hz. Süleymân, Yemen kraliçesi Belkıs’a mektup yazmış o da yazılan bu mektubu okumuştur. Tarih ve sosyoloji alanında önemli bir yere sahip olan İbn Haldûn’un yazının icadı ile ilgi bu görüşlerinin dikkate alınması gerektiğini, yazı konusunda öne çıkmış Sümer, Mısır ve Fenike isimlerinin yanında Eski Yemenlilerin de değerlendirilmesini düşünmekteyiz.
References
- Aclûnî, İsmail b. Muhammed. Keşfü’l-hafâ. Beyrût: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1351/1932.
- Akurgal, E. Ancient Civilizations And Ruins of Turkey. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1978.
- Âlûsî, Mahmûd. Rûḥu'l-meânî. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1995.
- Askalânî, İbn Hacer. Fethu’l-bârî. Beyrût: Dâru’l-Ma‘rife, 1409/1989.
- Aydın, Mustafa. “Arap Yazı Sistemi”, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi.10/4 (Ekim, 2018). (1-8).
- Aydın, Süavi ve Erdal, Yılmaz S. Antropoloji. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2012.
- Birûnî, Ebü’r-Reyhan Muhammed b. Ahmed el-Harizmî. el-Asâru’l-bâḳiye. Nşr. C. E. Sachau. Leipzig: Otto Harrassowitz, 1923.
- Buḫârî, Muhammed b. İsmail. Ṣaḥîḥ. B.y.: Dâru Tavḳı’n-Necât, 1422/2001.
- Cehşiyârî, Muhammed. el-Vüzerâ ve’l-küttâb. Kahire: Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1980.
- Childe, Gordon. Kendini Yaratan İnsan. İstanbul: Varlık Yayınları, 1986.
- Çetin, Nihat M. “Arap”, Türkiye Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 3/273. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
- Dağdeviren, Alican. “Kur’ân Kırâatinin Ana Dinamiği: Harfler”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (Haziran 2008), 47-81.
- Deylemî, Şehredar b. Şuriyye. el-Firdevsü’l-aḫbâr. Thk. Besyûnî Zağlûl, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1406/1986.
- Durmuş, İsmail. “Harf”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/158. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
- Farabî, Muhammaed b. Tarhan. Kitâbü’l-ḥurûf. Beyrût: Dâru’l-Meşrıḳ, 1411/1990.
- Feyrûzabâdî, Mecdüddîn. el-Kāmûṣu’l-muḥîṭ. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1408/1987.
- İbn Haldûn, Abdurrahman. Muḳaddime. nşr. Abdüsselam eş-Şeddâdî. B.y.: Dâru’l-Beydâ Beytü’l-Fünûn ve’l-Ulûm ve’l-‘Adab, 1426/2005.
- İbn Hişam. es-Siretü’n-Nebeviyye. thk. Süheyl Zekkâr. Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1413/1992.
- İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ. el-Bidâye ve’n-nihâye. Beyrûṭ: Dâru’l-Maârif, 1402/1981.
- İbn Kuteybe. el-Maârif. Thk. Servet Ukkâşe. Kahire: Dâru’l-Maârif, 1402/1981.
- İbn Nedim, Ebu’l-Ferec. Fihrist. Nşr. İbrâhîm Ramadân. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1994.
- İbnü’l-Esîr, İzzeddin. el-Kâmil fî’t-târîḫ. Beyrûṭ: Dâru Ṣadr, 1485/1965.
- Jean, Jeorges. Yazı İnsanlığın Belleği. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2002.
- Kalkaşendî, Ebu’l-Abbâs. Ṣubḥu’l-A‘şâ fî ṣınaati’l-inşâ. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1407/1987.
- Kastalânî, Ebu’l-Abbas. İrşâdü’s-sârî. Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1410/1990
- Köksal, M. Asım. Peygamberler Tarihi. Ankara: TDV Yayınları, 2013.
- Kramer, Samuel Noah. Tarih Sümerde Başlar. Çev. Hamide Kayukan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 1999.
- Maşalı, Mehmet Emin. “İbn Haldûn’un Gözüyle Muṣḥaf İmlâsı”. Usûl: İslâm Araştırmaları 22/2 (Aralık 2014).
- Mâverdî, Ali b. Muhamed. Tefsîru Mâverdî. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, ts.
- Memiş, Ekrem. Eski Çağda Türkler. Konya: Çizgi Kitabevi, 2002.
- Nasr, Seyyid Hüseyin. İslâmda Düşünce ve Hayat. İsṭanbul: İnsan Yayınları, 1998.
- Nişancızade, Muhammed b. Ahmed. Mir’âṭ-ı Kâinâṭ. Nşr. A. Faruk Meyan. İsṭanbul: Berekâṭ Yayınları, 1987.
- Pedersen, Johannes. The Arabic Book. Çev. Geoffrey Ferench. New Jersey: Prenceton Üniversity Press, 1984.
- Ragıb el-İsfehânî. Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. Beyrût: Dâru’l-Ma‘rife, ts.
- Râzî, Fahreddin. Mefâṭîḥu’l-gayb. Beyrûṭ: Dâru’l-Küṭübi’l-‘İlmiyye, 1411/1990.
- Râzî, Muhammed b. Ebî Bekir. Muḫtaṣaru’ṣ-ṣıḥaḥ. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘Arabiyye, ts.
- Sa‘lebî, İbrâhîm en-Nisabûrî. el-Kaṣaṣu’l-enbiyâ. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1405/1985.
- Sayılı, Aydın. Mısırlılarda ve Mezopotamyalılarda Matematik Astronomi ve Tıp. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1982.
- Suyûtî, Celâluddin. Itḳân fî ulûmi’l-Kur’ân. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle Nâşirûn, 1421/2011.
- Süyûtî, Celaleddin. ed-Dürrü'l¬-mensûr. Beyrût: Dâru’l-Fikr, ts.
- Taberî, İbn Cerîr. Târîḫu’t-Taberî. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1408/1987.
- Tuzcu, Kemal. “Arap Yazısının Ortaya Çıkışı I”. Nusḫa 1/2 (Haziran, 2001), 158-165.
- Tuzcu, Kemal. “İslâmiyetten Önce Arap Yazısı”, Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmalar Merkezi (Mayıs 2009), 207-227.
- Üstündağ, Handan-Sivas, Hakan-Yılmazel, Ali Fıat-Uğurlu Özer, Elif-Tek, Ahmet Tolga. Uygarlık Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2018.
- Ya‘ḳûbî, İshak b. Ca‘fer. Târîḫu’l-Ya‘ḳûbî. Beyrût: Dâru Ṣadr, ts.
- Yazçiçek, Ramazan. “Bilgi Değeri Açısından Cefr ve Ebced- Harfler ve Rakamlar Metafiziği” Milel ve Niḥal 17/1 (Haziran, 2004), 75-114.
- Yesûî, Luvis Rızḳullah. el-Müncîd fi’l-lüğa ve’l-a‘lâm. Beyrût: Dâru’l-Meşrıḳ, 1992.
- Yıldız, Nuray. Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2000.
- Zemahşerî, Ebü’l-Kasım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. el-Keşşâf. Beyrût: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1407/1987.
- Zerkeşî, Bedruddin Muhammed b. Abdullah. Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1429/2009.
Abstract
Scholars have different opinions on the invention of writing. Islamic scholars have two main views on the invention of writing, namely revelatory and humanistic. According to the opinion that the writing is revelatory, it was first taught to prophet Idris by Allah. This type of writing probably is the phonetic/alphabetic writing that we use today. The views of other Islamic scholars who maintain the humanistic opinion and modern scientists are in accordance. These groups say that the writing did not start with revelation; On the contrary, they argue that as a human activity, it has been invented and developed by the needs in the historical process. According to modern sciences people first used object graphic writing, which they created by notching and grooving some objects. Then these shapes were transformed into drawing the image of the being and turned into pictographic writing. The best example of pictographic writing is the hieroglyphs of Ancient Egypt. Later, people were not satisfied with this and switched to idiographic writing (traditional Chinese writing), an example of which we see in Chinese. People used logographic / syllable writing after idiographic writing. In this script, each picture corresponds to a syllable. After the syllable writing, people used phonographic writing in which the symbol corresponds to a sound. Each sound has a special symbol in phonographic writing. These writings, which consist of certain signs representing sounds, are also called phonetic alphabets. The Arabic, Aramaic, Hebrew, Syrian, Latin, Greek, Indian, Georgian, and Armenian alphabets used today consist of such a system of symbols.
In today’s world, alphabet writing is the most preferred type of writing. In addition to this lettered writing, some pictures, figures, and photographs are also preferred as emblem, logo, and symbol. However, the emblem, logo, and symbol are used not as an alternative to writing, but as a supporter. What matters is writing especially alphabetic writing. It is still controversial who invented alphabetic writing. Even the invention of writing, in general, continues to be debated. For, according to modern sciences, the invention of writing and the invention of alphabet writing are different things. According to the general acceptance of modern sciences, the Sumerians and Ancient Egyptians invented writing for the first time, and the Phoenicians, who were in the middle of both geographies, invented the alphabet. The first alphabet is a 22-letter writing system invented by the Phoenician Arabs in the Eastern Mediterranean much later than the invention of writing. This alphabet forms the basis of all alphabets used in the world. This is the general acceptance of modern science. In Islamic sciences, there is the information that writing was invented by Arabs in Yemen and used throughout history. This writing, which consists of 28 letters, is called Musnad. Ibn Khaldûn defends this view and takes the alphabet writing back to the people of Hûd in Yemen. Even after İsmâil (pbuh) settled in Mecca, he learned this article from the locals of Jürhüm. According to Ibn Khaldûn, who discussed the origin and development of writing in his Muqaddimah, writing is culture, civilization, art, science, and technology. According to him, civilization, art, science, and technology are also characteristics of city life. For this reason, writing, as some claim, is not an art to be invented by the Arabs of the North and West, the majority of which are Bedouin. There are also signs in the Quran that writing has been used in Yemen for a long time. For, Suleiman (pbuh) wrote a letter to the queen of Yemen Belkis and she read this letter. We think that these views of Ibn Khaldûn, who has an important place in the field of history and sociology, regarding the invention of writing, should be taken into consideration, and that the ancient Yemeni people should be mentioned along with the names of Sumerian, Egyptian, and Phoenician that came to the fore in writing.
References
- Aclûnî, İsmail b. Muhammed. Keşfü’l-hafâ. Beyrût: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1351/1932.
- Akurgal, E. Ancient Civilizations And Ruins of Turkey. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1978.
- Âlûsî, Mahmûd. Rûḥu'l-meânî. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1995.
- Askalânî, İbn Hacer. Fethu’l-bârî. Beyrût: Dâru’l-Ma‘rife, 1409/1989.
- Aydın, Mustafa. “Arap Yazı Sistemi”, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi.10/4 (Ekim, 2018). (1-8).
- Aydın, Süavi ve Erdal, Yılmaz S. Antropoloji. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2012.
- Birûnî, Ebü’r-Reyhan Muhammed b. Ahmed el-Harizmî. el-Asâru’l-bâḳiye. Nşr. C. E. Sachau. Leipzig: Otto Harrassowitz, 1923.
- Buḫârî, Muhammed b. İsmail. Ṣaḥîḥ. B.y.: Dâru Tavḳı’n-Necât, 1422/2001.
- Cehşiyârî, Muhammed. el-Vüzerâ ve’l-küttâb. Kahire: Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1980.
- Childe, Gordon. Kendini Yaratan İnsan. İstanbul: Varlık Yayınları, 1986.
- Çetin, Nihat M. “Arap”, Türkiye Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 3/273. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
- Dağdeviren, Alican. “Kur’ân Kırâatinin Ana Dinamiği: Harfler”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (Haziran 2008), 47-81.
- Deylemî, Şehredar b. Şuriyye. el-Firdevsü’l-aḫbâr. Thk. Besyûnî Zağlûl, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1406/1986.
- Durmuş, İsmail. “Harf”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/158. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
- Farabî, Muhammaed b. Tarhan. Kitâbü’l-ḥurûf. Beyrût: Dâru’l-Meşrıḳ, 1411/1990.
- Feyrûzabâdî, Mecdüddîn. el-Kāmûṣu’l-muḥîṭ. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1408/1987.
- İbn Haldûn, Abdurrahman. Muḳaddime. nşr. Abdüsselam eş-Şeddâdî. B.y.: Dâru’l-Beydâ Beytü’l-Fünûn ve’l-Ulûm ve’l-‘Adab, 1426/2005.
- İbn Hişam. es-Siretü’n-Nebeviyye. thk. Süheyl Zekkâr. Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1413/1992.
- İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ. el-Bidâye ve’n-nihâye. Beyrûṭ: Dâru’l-Maârif, 1402/1981.
- İbn Kuteybe. el-Maârif. Thk. Servet Ukkâşe. Kahire: Dâru’l-Maârif, 1402/1981.
- İbn Nedim, Ebu’l-Ferec. Fihrist. Nşr. İbrâhîm Ramadân. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1994.
- İbnü’l-Esîr, İzzeddin. el-Kâmil fî’t-târîḫ. Beyrûṭ: Dâru Ṣadr, 1485/1965.
- Jean, Jeorges. Yazı İnsanlığın Belleği. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2002.
- Kalkaşendî, Ebu’l-Abbâs. Ṣubḥu’l-A‘şâ fî ṣınaati’l-inşâ. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1407/1987.
- Kastalânî, Ebu’l-Abbas. İrşâdü’s-sârî. Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1410/1990
- Köksal, M. Asım. Peygamberler Tarihi. Ankara: TDV Yayınları, 2013.
- Kramer, Samuel Noah. Tarih Sümerde Başlar. Çev. Hamide Kayukan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 1999.
- Maşalı, Mehmet Emin. “İbn Haldûn’un Gözüyle Muṣḥaf İmlâsı”. Usûl: İslâm Araştırmaları 22/2 (Aralık 2014).
- Mâverdî, Ali b. Muhamed. Tefsîru Mâverdî. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, ts.
- Memiş, Ekrem. Eski Çağda Türkler. Konya: Çizgi Kitabevi, 2002.
- Nasr, Seyyid Hüseyin. İslâmda Düşünce ve Hayat. İsṭanbul: İnsan Yayınları, 1998.
- Nişancızade, Muhammed b. Ahmed. Mir’âṭ-ı Kâinâṭ. Nşr. A. Faruk Meyan. İsṭanbul: Berekâṭ Yayınları, 1987.
- Pedersen, Johannes. The Arabic Book. Çev. Geoffrey Ferench. New Jersey: Prenceton Üniversity Press, 1984.
- Ragıb el-İsfehânî. Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. Beyrût: Dâru’l-Ma‘rife, ts.
- Râzî, Fahreddin. Mefâṭîḥu’l-gayb. Beyrûṭ: Dâru’l-Küṭübi’l-‘İlmiyye, 1411/1990.
- Râzî, Muhammed b. Ebî Bekir. Muḫtaṣaru’ṣ-ṣıḥaḥ. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘Arabiyye, ts.
- Sa‘lebî, İbrâhîm en-Nisabûrî. el-Kaṣaṣu’l-enbiyâ. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1405/1985.
- Sayılı, Aydın. Mısırlılarda ve Mezopotamyalılarda Matematik Astronomi ve Tıp. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1982.
- Suyûtî, Celâluddin. Itḳân fî ulûmi’l-Kur’ân. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle Nâşirûn, 1421/2011.
- Süyûtî, Celaleddin. ed-Dürrü'l¬-mensûr. Beyrût: Dâru’l-Fikr, ts.
- Taberî, İbn Cerîr. Târîḫu’t-Taberî. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1408/1987.
- Tuzcu, Kemal. “Arap Yazısının Ortaya Çıkışı I”. Nusḫa 1/2 (Haziran, 2001), 158-165.
- Tuzcu, Kemal. “İslâmiyetten Önce Arap Yazısı”, Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmalar Merkezi (Mayıs 2009), 207-227.
- Üstündağ, Handan-Sivas, Hakan-Yılmazel, Ali Fıat-Uğurlu Özer, Elif-Tek, Ahmet Tolga. Uygarlık Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2018.
- Ya‘ḳûbî, İshak b. Ca‘fer. Târîḫu’l-Ya‘ḳûbî. Beyrût: Dâru Ṣadr, ts.
- Yazçiçek, Ramazan. “Bilgi Değeri Açısından Cefr ve Ebced- Harfler ve Rakamlar Metafiziği” Milel ve Niḥal 17/1 (Haziran, 2004), 75-114.
- Yesûî, Luvis Rızḳullah. el-Müncîd fi’l-lüğa ve’l-a‘lâm. Beyrût: Dâru’l-Meşrıḳ, 1992.
- Yıldız, Nuray. Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2000.
- Zemahşerî, Ebü’l-Kasım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. el-Keşşâf. Beyrût: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1407/1987.
- Zerkeşî, Bedruddin Muhammed b. Abdullah. Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1429/2009.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Religious Studies |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | December 30, 2020 |
| Acceptance Date | December 15, 2020 |
| Published in Issue | Year 2020Volume: 20 Issue: 2 |
Cited By
Yazının İcadı ve Kur’ân’da Yazı ile İlgili Kelimelerin Tahlili
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
https://doi.org/10.51702/esoguifd.791085
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.