Marife Turkish Journal of Religious Studies

Abstract

İnsanlar, yaşadıkları dünyayı anlama ve yorumlama ihtiyacı içerisinde olan varlıklardır. Hayatın anlamına dair birden çok farklı görüş bulunmaktadır ve anlam her bireye göre farklılık göstermektedir. Meslekler bireylerin düşünme ve tutum sergileme özelliklerini de belirlemektedir. Yaptıkları işi anlamlı bulan çalışanlar, kendilerini daha iyi hissettiklerini ifade etmektedirler. Ayrıca bu çalışanların duydukları tatmin düzeyleri daha yüksek olduğu bilinmektedir. Din, hayatın anlamı, emir ve yasaklar, ahlâkî değerler, ölüm ve ölüm sonrası gibi konularda insanlara açıklamalar yaparak yaşamlarını nasıl şekillendirecekleri hakkında yol göstermekte olan bir diğer olgudur. Hayatın anlamı ve amacı, dindarlık ve ahlaki yargı gibi olguların arasındaki ilişkinin, akademisyen, öğretmen, hemşire, din görevlisi ve polis gibi toplum lideri olan meslek üyelerinde bilinmesinin mesleki verimi arttıracağı düşünülmektedir. Bu çalışma, farklı meslek üyelerinin dindarlık ve ahlaki yargı düzeylerinin hayatın anlamı ve amacına etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır; Farklı mesleklere göre katılımcıların ahlaki yargı, dogmatik dindarlık ve hayatın anlamı ve amacı puanları farklılaşmakta mıdır?
Hayatın anlamı ve amacı, ahlak, dogmatik dindarlık, yaş, kadın, evli ve geniş aile değişkenleri arasında bir ilişki var mıdır?
Ahlak, dogmatik dindarlık, yaş, kadın, evli ve geniş aile değişkenleri hayatın anlamı ve amacını anlamlı düzeyde yordamakta mıdır?
Araştırma, tanımlayıcı ve kesitsel tipte bir çalışma olup veriler Eylül- Kasım 2019 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın örneklemini, farklı meslek gruplarında (akademisyen, öğretmen, hemşire, din görevlisi ve polis) çalışan 249 birey oluşturmuştur. Çalışmaya dahil edilen katılımcıların yaş aralığı 22- 5 arasında değişmekte olup, yaş ortalaması 34.43’dür. Örneklemin 120’si (%48,2) kadın, 129’u (% 51,8) erkektir. Araştırma verileri; “Kişisel Bilgi Formu”, “Dini Dogmatizm Ölçeği”, “Hayatın Anlam ve Amacı Ölçeği” ve “Ahlaki Yargı Yeteneği Testi” ile elde edilmiştir. Araştırma verileri, araştırmacılar tarafından bilgisayar ortamında SPSS for Windows 20.00 istatistik paket programı yardımıyla analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde; çoklu regresyon analizi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu ve tek yönlü ANOVA kullanılmıştır. Ahlaki yargı yeteneği puanı en yüksek olan meslek grubu polislerdir. Dogmatik dindarlık puanı en yüksek iki meslek grubunu din görevlileri ve polisler oluştururken; dogmatik dindarlık puanı en düşük iki grup ise akademisyenler ve hemşirelerdir. Farklı meslek grubunda yer alan katılımcıların hayatın anlam ve amacı puanlarının farklılaşmadığı görülmüştür. Araştırmada ahlak değişkeni ile hayatın anlamı ve amacı arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Hayatın anlamı ve amacı üzerinde etkisi olduğu düşünülen ahlâk, dindarlık, yaş, kadın, evli ve geniş aile yordayıcıları ile ilgili yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda ahlâk ve evli değişkenlerin hayatın anlamı ve amacı ile bir ilişkisi olduğu tespit edilmiş ve bu değişkenlerin hayatın anlamı ve amacını yordadığı görülmüştür.
Çalışmanın sonuçlarına ilişkin; çalışmaya dahil edilen tüm meslek mensuplarına yaşamın anlamı, ahlaki değerler konularının yer aldığı hizmet içi eğitim programlarının düzenlenmesi, hemşirelere yönelik manevi bakım konusu ile ilgili eğitim planlamaları yapılması, başka meslek üyelerinin eklendiği daha geniş örneklemle çalışmanın tekrarlanması önerilmiştir.