Abstract
Ömrü, insanın varoluş sahnesinde geçirdiği zamanın tümü olarak tanımlamak mümkündür. Doğum, yaşam, ölüm ve tüm bunları kapsayıcı bir kavram olarak ömür insanın düşünce dünyasını ve reel yaşamını sürekli meşgul eden meselelerdendir. İnsanoğlu dünya tarihi boyunca yeryüzündeki varlığını sona erdiren bir vakıa olarak ölüm gerçeğinden uzak durmaya çalışmıştır. Bireysel olarak her insan için ölüm tümüyle inkâr edilememekle birlikte kolayca teslim olunabilen bir gerçek de değildir. Bu nedenle insanlık tarihi boyunca insanoğlu esasında ölümsüzlüğü arzulamıştır. Ölümsüzlüğün imkansızlığı ve ölümün kaçınılmaz bir hakikat oluşu karşısında insanoğlu en azından dünyada yaşayabildiği kadar uzun bir ömür yaşam isteğinde olmuştur. İnsanın ömrünü uzun yahut kısa olarak seçmesi kendi elinde değilse de uzun ömür iştiyakı neredeyse her insanda vardır. Bu bağlamda uzun ömür olgusu tarih boyunca muhtelif vesilelerle insan zihnini meşgul eden bir mesele olarak karşımıza çıkar.
Bilindiği üzere Yüce Allah vahyini insanlara bireysel ve toplumsal olarak onları ilgilendiren meselelerini dikkate alıp sosyal, kültürel, tarihsel bilgi ve birikimlerini gözeterek iletmiştir. Bu doğrultuda hayat, ömür ve ölüme dair birtakım konular da Kur’an’da doğrudan ve dolaylı olarak kendilerine yer bulmuşlardır. Kur’an-ı Kerim’de hem doğrudan insan ömrüne işaret eden ayetler hem de uzun ömrün imkanına, insandaki uzun ömür arzusuna ve ömrün değerine yönelik ifadeler içeren ayetler yer almaktadır.
Literatürümüzde Kur’an açısından tek başına ömür veya uzun ömür olgusunu konu edinen bir çalışma tespit edebildiğimiz kadarıyla bulunmamaktadır. Bu nedenle bu çalışmanın konusu Kur’an perspektifinden uzun ömür olgusu olarak belirlenmiştir. Çalışmanın, uzun ömür olgusunu Kur’an’ın sunduğu bakış açısıyla olabildiğince bütüncül ve kapsamlı bir şekilde ortaya koymak suretiyle alandaki bir boşluğu doldurması hedeflenmektedir.
Kur’an-ı Kerim’in bazı ayetleri doğrudan uzun ömürle ilişkili iken bazı ayetler konuyu dolaylı olarak ilgilendirmektedir. Bu doğrultuda bu çalışma kapsamında öncelikle uzun ömür kavramının yer aldığı ayetler tespit edilmiştir. Söz konusu ayetler tasnif edildiğinde Kur’an’ın uzun ömre insanın uzun ömre duyduğu aşırı istek, uzun ömrün insan için mümkün oluşu ve uzun ömrün değeri bağlamlarında değindiği görülmüştür. Bu nedenle ömür ve uzun ömür kavramları kısaca izah edildikten sonra ilk olarak insandaki uzun ömür iştiyakı meselesi incelenmiştir. Ayetlerden anlaşıldığı üzere dünyaya düşkünlük ve bu dünya hayatında çok yaşama isteği insanın özünde mevcuttur. Aşırıya kaçmadığı takdirde insandaki uzun ömür arzusunun kötü kabul edilmediği anlaşılmaktadır. Ancak Yahudiler örnekliğinde vurgulanan ölüm sonrası hayatın ve gerçekleşecek olan hesabın inkar edilmesi maksadıyla uzun ömrü arzulamak kınanmaktadır.
Ömrün insan için kısa olması da uzun olması da Yüce Allah’ın takdirindedir. Kur’an ayetleri insan ömrünün genel kabul gören ortalama insan ömründen daha fazla olmasının mümkün olduğunu teyit eder. Zaten insanın ortalama bir süreden fazla yaşaması bir vakıadır. Ancak ayetlerin bu konuda vurguladığı nokta ömrü tayin edenin Allah Teala olduğu ve her insanın ömrünün süresinin en başında Allah katında yazılı olarak kaydedildiğidir. Bunun yanı sıra ayetler insana şayet çok uzun bir ömür bahşedilirse bu durumun onun yaratılışı bakımından tersine döndürülmesi ile neticeleneceğini haber vermektedir. Bu doğrultuda insanın bildiklerini bilmez bir hale gelmesi ihtimal dahilinde olduğundan İslam dünyasında uzun ömür çok istenmemesi gereken bir hal olarak nitelenir. Son olarak belirtmek gerekir ki ömrün kısa veya uzun olması başlı başına ömre değer katmaz. Kur’an’a göre ömre değer katan unsurlar iman ve salih ameldir. Bu doğrultuda iman ve salih amelle süslenmiş ve son nefese kadar böyle yaşanmış bir uzun ömür Allah katında son derece değerlidir.
Ethical Statement
Makale etik kurul izni gerektirmemektedir.
Supporting Institution
Araştırmayı destekleyen herhangi bir kurum bulunmamaktadır.
Thanks
Teşekkür edilecek kişi veya kurum bulunmamaktadır.
References
- Aḥmed b. Ḥanbel, Ebû ʿAbdullâh Aḥmed b. Muḥammed b. Ḥanbel eş-Şeybânî. Müsnedü’l-İmâm Aḥmed b. Ḥanbel. thk. Şuʿayb el-ʾArnaʾûṭ - ʿÂdil Murşid v.dğr. 50 Cilt. Beyrut: Muʾessesetu’r-Risâle, 1421/2001.
- Altay, Şeyma. "Zemahşerî’nin Akılcılığına Bütüncül Yaklaşım". Bütün Yönleriyle Zemahşerî. edt. Ömer Aslan-Hasan Özalp. 2/386-394. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, 2023.
- Aydar, Hidayet. “Ölümsüzlük Arzusu veya Uzun Süre Yaşamak Meselesi -Dini Referanslar ve Bilimsel Gelişmeler Işığında Bir Değerlendirme-”. Diyanet İlmî Dergi 41/1 (2005), 81-108.
- Bedruddîn el-ʿAynî, Ebû Muḥammed Maḥmûd b. Aḥmed. ʿUmdetu’l-Ḳârî Şerḥu Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. 25 Cilt. Beyrut: Dâru İḥyâi’t-Turâs̱i’l-ʿArabî, ts.
- Buḫârî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. İsmâʿîl b. İbrâhîm el-Buḫârî el-. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Muḥammed Zuheyr en-Nâṣır. 9 Cilt. Beyrut: Dâru Ṭavḳi’n-Necât, 1422.
- Dağ, Ahmet. İnsansız Dünya Transhümanizm. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2022.
- Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîrü’l-ḥadîs̱. 2 Cilt. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1383.
- Efil, Şahin. “Düşünce Tarihinde ve Modern Tıpta Ölümsüzlük Arayışı ve Eleştirisi”. Beytülhikme 6/1 (2016), 265-286. https://doi.org/10.18491/bijop.xxxx
- Ersöz, Muhammed. “Kur’an’da Yaratılışın Bir Gereği Olarak İnanç ve Düşünce Farklılıkları (Hûd Suresi 118-119. Ayetler Bağlamında)”. Toplum-Birey İkileminde Ortak Değerler ve Farklılıklar. Ed. Muhiddin Okumuşlar, Osman Zahid Çifçi 2/159-171. Konya: TİMAV Yayınları, 2019.
- Ersöz, Muhammed. “V-R-D Fiilinin Semantik Analizi Bağlamında ‘Sizden Herkes Cehenneme Uğrayacaktır’ Ayetinin Değerlendirilmesi”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 27/2 (Aralık 2023), 524-537. https://doi.org/10.18505/cuid.1322898.
- Ezherî, Ebû Manṣûr Muḥammed b. Aḥmed b. el-Herevî el-. Tehẕîbu’l-Luğa. thk. Muḥammed ʿAvḍ Mirʿab. 8 Cilt. Beyrut: Dâru İḥyâi’t-Turâs̱i’l-ʿArabî, 2001.
- Ferrando, Francesca. “Posthumanism, Transhumanism, Antihumanism, Metahumanism, and New Materialisms: Differences and Relations”. Existenz 8/2 (2013), 26-32.
- Feyzi, Volkan - Bilgiz, Musa. “Transhümanizmin Ölümsüzlük İddiasının Kur’an Açısından Değerlendirilmesi”. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/20 (ts.), 347-367.
- Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Ḥâmid Muḥammed b. Muḥammed el-. İḥyâʾu ʿUlûmi’d-Dîn. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Maʿrife, ts.
- Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Ḥâmid Muḥammed b. Muḥammed el-. Mîzânu’l-ʿAmel. thk. Suleymân Dunyâ. Mısır: y.y., 1964.
- Günay, İlhami. “Kur’an-ı Kerim’de âdemoğlunun Ölümsüzlük Arzusunun Tercümanı ve Rehberi Olarak Hz. İbrahim”. 2/451-473. İstanbul: Nida Akademi, 2019.
- Ḫalîl b. Aḥmed, Ebû ʿAbdurraḥmân el-Ḫalîl b. Aḥmed el-Ferâhîdî el-. Kitâbu’l-ʿAyn. thk. Mehdî el-Maḫzûmî - İbrâhîm es-Sâmerrâʾî. 8 Cilt. Beyrut: Mektebetu’l-Hilâl, 1988.
- Hatiboğlu, İbrahim. “Muammerûn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/325-326. İstanbul: TDV Yayınları, 2005.
- Hauskeller, Michael. “Ephemeroi-Human Vulnerabilty, Transhumanism and the Meaning of Life”. Scientia et Fides 7/2 (2019), 9-21. http://dx.doi.org/10.12775/SetF.2019.013
- Hökelekli, Hayati. “Ölüm ve Ölüm Ötesi Psikolojisi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/3 (1991), 151-165.
- Izutsu, Toshihiko. Kur’an’da Dînî ve Ahlâkî Kavramlar. çev. Selahattin Ayaz. İstanbul: Pınar Yayınları, 2011.
- İbn Baṭṭâl, Ebû el-Ḥasan ʿAlî b. Ḫalef b. ʿAbdulmelik İbn Baṭṭâl. Şerḥu Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. thk. Ebû Temîm Yâsir b. İbrâhîm. 10 Cilt. Riyad: Mektebetu’r-Ruşd, 1423/2003.
- İbn Dureyd, Ebû Bekr Muḥammed b. el-Ḥasen b. Dureyd el-Ezdî. Cemheretu’l-Luğa. thk. Remzî Munîr Baʿlebekkî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ʿİlm li’l-Melâyîn, 1408/1987.
- İbn Ḥacer el-ʿAsḳalânî, Ebü’l-Fażl Şihâbüddîn Aḥmed b. ʿAlî b. Muḥammed el-ʿAsḳalânî. Fetḥu’l-Bârî Şerḥu Ṣaḥîḥ el-Buḫârî. thk. Muḥibbuddîn el-Ḫaṭîb. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Maʿrife, 1379/1959.
- İbn Kes̱îr, Ebû’l-Fidâʾ İsmâîl b. ʿOmer b. Kes̱îr ed-Dimeşḳî. Tefsîru’l-Ḳur’âni’l-ʿAẓîm. thk. Sâmî b. Muḥammed Selâme. 8 Cilt. b.y.: Dâru Ṭaybe, 1420/1999.
- İbn Ḳuteybe, Ebû Muḥammed ʿAbdullâh b. Muslim b. Ḳuteybe ed-Dîneverî. Ğarîbu’l-Ḳur’ân. thk. Saʿîd el-Liḥâm. b.y.: y.y., ts.
- İbn Manẓûr, Ebû’l-Faḍl Muḥammed b. Mukerrem b. ʿAlî Cemâluddîn b. Manẓûr er-Ruveyfiʿî. Lisân’l-ʿArab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Ṣâdır, 1414/1993.
- İbn ʿAṭiyye, Ebû Muḥammed ʿAbdulḥaḳ b. Ğâlib b. ʿAbdirrahman b. Temmâm el-Endelûsî. el-Muḥarreru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’l-ʿAzîz. thk. ʿAbdusselâm ʿAbduşşâfî Muḥammed. Beyrut: y.y., 1422.
- İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn ʿAbdurraḥmân b. ʿAlî b. Muḥammed el-Bağdâdî. Zâdu’l-Mesîr fî ʿİlmi’t-Tefsîr. thk. ʿAbdurrezzâḳ el-Mehdî. 4 Cilt. Beyrut: y.y., 1422/2001.
- İder, Saadet - Parlakkılıç Mucan, Ayşe. “Keşfî’nin Te’dîb-nâme Adlı Eserinin Eğitsel Açıdan İncelenmesi”. Hitit İlahiyat Dergisi 20/2 (Aralık 2021), 647-680. https://doi.org/10.14395/hid.979812.
- Kur’an Yolu Meâli. çev. Hayreddin Karaman vd. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 4. Basım, 2015. Karaman, Hayreddin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsiri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
- Koç, Mustafa. “Ölümsüzlük Arzusu ve Birey Üzerindeki Etkileri”. Ekev Akademi Dergisi 2/3 (2000), 61-69.
- Koçyiğit, Hikmet. “Kur’an’a Göre Hakikati Algılamada Ömrün Yeterliliği ve Bunun Önündeki Engeller”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/25 (2012), 69-92.
- Ḳurṭubî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. Aḥmed el-Ḫazrecî el-. el-Câmiʿ li-Âḥkâmi’l-Ḳur’ân. thk. Aḥmed el-Berdûnî-İbrahim İṭfeyyiş. 2 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kutubi’l-Mıṣriyye, 1384/1964.
- Ḳuşeyrî, ʿAbdulkerîm b. Hevâzin b. ʿAbdilmelik el-. Leṭâîfu’l-İşârât. thk. İbrâhîm el-Besyûnî. b.y.: el-Heyʾetu’l-Mıṣriyyeti’l-ʿAmme li’l-Kuttâb, 3. Basım, 2000.
- Kutub, Seyyid. Fî Zılâli’l-Kur’ân. Beyrut-Kahire: Dâru’ş-Şurûk, 17. Baskı., 1412.
- Mâturîdî, Ebû Manṣûr Muḥammed b. Muḥammed el-. Teʾvîlâtu Ehli’s-Sunne. thk. Mecdî Bâsellûm. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1426/2005.
- Mâverdî, Ebû’l-Ḥasen ʿAlî b. Muḥammed el-Baṣrî el-. en-Nuket ve’l-ʿUyûn. thk. es-Seyyid b. ʿAbdilmaḳṣûd b. ʿAbdirraḥîm. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, ts.
- Maviş, Nezir. “Ecelin Değişkenliği Düşüncesinin Naslardaki Referansları”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 22/1 (2022), 455-482. https://doi.org/10.33415/daad.1033358
- Nesefî, Ebû’l-Berekât ʿAbdullâh b. Aḥmed en-. Medâriku’t-Tenzîl ve Ḥaḳâîḳu’t-Teʾvîl. thk. Yûsuf ʿAlî Budeyvî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’ṭ-Ṭayyib, 1419/1998.
- Oruç, Ayşe Betül - Sayğın, Sümeyye. “Tefsir Kaynakları Bağlamında Peygamberlik Yaşı”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (2023), 84-108. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.1257089
- Oruç, Ayşe Betül – Sayğın, Sümeyye. “Vahiy-Muhatap İlişkisinde Kur’an’da Referans Gösterilen Ortak Yönler”. Akif 53/2 (2023), 197-217. https://doi.org/10.51121/akif.2023.40.
- Öğmüş, Harun. Câhiliyye Döneminde Araplar. İstanbul: İz Yayıncılık, 2013.
- Râğıb el-Iṣfehânî, Ebû’l-Ḳâsım el-Ḥuseyn b. Muḥammed er-. el-Mufredât fî Ğarîbi’l-Ḳurʾân. thk. Ṣafvân ʿAdnân ed-Dâvûdî. Dımaşk; Beyrut: ed-Dâru’ş-Şâmiyye, 1412.
- Râzî, Ebû ʿAbdillâh Faḫrüddîn Muḥammed b. Ömer b. Ḥüseyn er-. Mefâtîḥu’l-Ğayb. Beyrut: Dâru İḥyâi’t-Turâs̱i’l-ʿArabî, 1420.
- Roux, Jean Paul. Eskiçağ ve Ortaçağda Altay Türklerinde Ölüm. çev. Aykut Kazancıgil. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 1999.
Abstract
Lifespan can be defined as the entirety of time spent by an individual in the scene of existence. Birth, life, death and the encompassing concept of lifespan are constantly occupying the human thought world and real life. Throughout history, humanity has tried to stay away from the fact of death as an event that ends his existence on earth. For each individual human being, death cannot be completely denied, but neither is it a fact that can easily be surrendered. Therefore, throughout human history, mankind has essentially desired immortality. In the face of the impossibility of immortality and the inevitability of death, humanity has desired at least to live as long as possible on Earth. Although it is not within one's control to choose whether one's life will be long or short, the desire for a long life is almost present in every individual. In this context, the phenomenon of longevity has emerged as an issue that has preoccupied the human mind throughout history.
As is known, Allah has conveyed His revelation to people, taking into account individual and societal matters that concern them, while considering their social, cultural, historical knowledge and accumulations. In this regard, certain topics related to life, lifespan, and death have found their place directly and indirectly in the Qur’an. Both directly referring to human lifespan and containing expressions regarding the possibility of longevity, the desire for long life in humans, and the value of life, there are verses in the Qur’an.
As far as we could determine, there is no study in our literature that deals with the concept of life or long life from the perspective of the Qur’an alone. Therefore, the subject of this study has been determined as the phenomenon of longevity from the perspective of the Qur’an. The aim of the study is to fill a gap in the field by presenting the phenomenon of longevity as comprehensively and complementarily as possible from the perspective offered by the Qur’an.
While some verses of the Qur’an are directly related to longevity, others indirectly address the topic. In this context, primarily, the verses containing the concept of longevity were identified within the scope of this study. When these verses are classified, it is seen that the Qur’an touches upon the desire for long life in humans, the possibility of long life for humans, and the value of longevity for humans. Therefore, after briefly explaining the concepts of life and longevity, the issue of the desire for long life in humans is examined. It can be understood from the verses that the desire for longevity in humans is inherent in human nature, provided that it does not exceed the limits. However, desiring a longevity is condemned with the purpose of denying life after death and the accountability that will take place, as exemplified by the Jews.
Whether life is short or long is in the hands of Allah. The Qur’anic verses confirm that it is possible for human life to exceed the generally accepted average human lifespan. In fact, a human living longer than an average period is a reality. However, what the verses emphasize in this regard is that Allah determines the lifespan, and the lifespan of every individual is recorded by Allah at the very beginning. Additionally, the verses indicate that if a person is granted a very long life, this situation will result in a reversal in terms of the individual's creation. Therefore, since it is possible for a person to become ignorant of what they know, in the Islamic world, a longevity is described as a state that should not be desired. Finally, it should be noted that whether life is short or long does not add value to life on its own. According to the Qur’an, the factors that give value to life are faith and righteous deeds. In this regard, a long life adorned with faith and righteous deeds, lived until the last breath, is highly valuable in the sight of Allah.
References
- Aḥmed b. Ḥanbel, Ebû ʿAbdullâh Aḥmed b. Muḥammed b. Ḥanbel eş-Şeybânî. Müsnedü’l-İmâm Aḥmed b. Ḥanbel. thk. Şuʿayb el-ʾArnaʾûṭ - ʿÂdil Murşid v.dğr. 50 Cilt. Beyrut: Muʾessesetu’r-Risâle, 1421/2001.
- Altay, Şeyma. "Zemahşerî’nin Akılcılığına Bütüncül Yaklaşım". Bütün Yönleriyle Zemahşerî. edt. Ömer Aslan-Hasan Özalp. 2/386-394. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, 2023.
- Aydar, Hidayet. “Ölümsüzlük Arzusu veya Uzun Süre Yaşamak Meselesi -Dini Referanslar ve Bilimsel Gelişmeler Işığında Bir Değerlendirme-”. Diyanet İlmî Dergi 41/1 (2005), 81-108.
- Bedruddîn el-ʿAynî, Ebû Muḥammed Maḥmûd b. Aḥmed. ʿUmdetu’l-Ḳârî Şerḥu Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. 25 Cilt. Beyrut: Dâru İḥyâi’t-Turâs̱i’l-ʿArabî, ts.
- Buḫârî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. İsmâʿîl b. İbrâhîm el-Buḫârî el-. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Muḥammed Zuheyr en-Nâṣır. 9 Cilt. Beyrut: Dâru Ṭavḳi’n-Necât, 1422.
- Dağ, Ahmet. İnsansız Dünya Transhümanizm. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2022.
- Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîrü’l-ḥadîs̱. 2 Cilt. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1383.
- Efil, Şahin. “Düşünce Tarihinde ve Modern Tıpta Ölümsüzlük Arayışı ve Eleştirisi”. Beytülhikme 6/1 (2016), 265-286. https://doi.org/10.18491/bijop.xxxx
- Ersöz, Muhammed. “Kur’an’da Yaratılışın Bir Gereği Olarak İnanç ve Düşünce Farklılıkları (Hûd Suresi 118-119. Ayetler Bağlamında)”. Toplum-Birey İkileminde Ortak Değerler ve Farklılıklar. Ed. Muhiddin Okumuşlar, Osman Zahid Çifçi 2/159-171. Konya: TİMAV Yayınları, 2019.
- Ersöz, Muhammed. “V-R-D Fiilinin Semantik Analizi Bağlamında ‘Sizden Herkes Cehenneme Uğrayacaktır’ Ayetinin Değerlendirilmesi”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 27/2 (Aralık 2023), 524-537. https://doi.org/10.18505/cuid.1322898.
- Ezherî, Ebû Manṣûr Muḥammed b. Aḥmed b. el-Herevî el-. Tehẕîbu’l-Luğa. thk. Muḥammed ʿAvḍ Mirʿab. 8 Cilt. Beyrut: Dâru İḥyâi’t-Turâs̱i’l-ʿArabî, 2001.
- Ferrando, Francesca. “Posthumanism, Transhumanism, Antihumanism, Metahumanism, and New Materialisms: Differences and Relations”. Existenz 8/2 (2013), 26-32.
- Feyzi, Volkan - Bilgiz, Musa. “Transhümanizmin Ölümsüzlük İddiasının Kur’an Açısından Değerlendirilmesi”. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/20 (ts.), 347-367.
- Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Ḥâmid Muḥammed b. Muḥammed el-. İḥyâʾu ʿUlûmi’d-Dîn. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Maʿrife, ts.
- Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Ḥâmid Muḥammed b. Muḥammed el-. Mîzânu’l-ʿAmel. thk. Suleymân Dunyâ. Mısır: y.y., 1964.
- Günay, İlhami. “Kur’an-ı Kerim’de âdemoğlunun Ölümsüzlük Arzusunun Tercümanı ve Rehberi Olarak Hz. İbrahim”. 2/451-473. İstanbul: Nida Akademi, 2019.
- Ḫalîl b. Aḥmed, Ebû ʿAbdurraḥmân el-Ḫalîl b. Aḥmed el-Ferâhîdî el-. Kitâbu’l-ʿAyn. thk. Mehdî el-Maḫzûmî - İbrâhîm es-Sâmerrâʾî. 8 Cilt. Beyrut: Mektebetu’l-Hilâl, 1988.
- Hatiboğlu, İbrahim. “Muammerûn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/325-326. İstanbul: TDV Yayınları, 2005.
- Hauskeller, Michael. “Ephemeroi-Human Vulnerabilty, Transhumanism and the Meaning of Life”. Scientia et Fides 7/2 (2019), 9-21. http://dx.doi.org/10.12775/SetF.2019.013
- Hökelekli, Hayati. “Ölüm ve Ölüm Ötesi Psikolojisi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/3 (1991), 151-165.
- Izutsu, Toshihiko. Kur’an’da Dînî ve Ahlâkî Kavramlar. çev. Selahattin Ayaz. İstanbul: Pınar Yayınları, 2011.
- İbn Baṭṭâl, Ebû el-Ḥasan ʿAlî b. Ḫalef b. ʿAbdulmelik İbn Baṭṭâl. Şerḥu Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. thk. Ebû Temîm Yâsir b. İbrâhîm. 10 Cilt. Riyad: Mektebetu’r-Ruşd, 1423/2003.
- İbn Dureyd, Ebû Bekr Muḥammed b. el-Ḥasen b. Dureyd el-Ezdî. Cemheretu’l-Luğa. thk. Remzî Munîr Baʿlebekkî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ʿİlm li’l-Melâyîn, 1408/1987.
- İbn Ḥacer el-ʿAsḳalânî, Ebü’l-Fażl Şihâbüddîn Aḥmed b. ʿAlî b. Muḥammed el-ʿAsḳalânî. Fetḥu’l-Bârî Şerḥu Ṣaḥîḥ el-Buḫârî. thk. Muḥibbuddîn el-Ḫaṭîb. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Maʿrife, 1379/1959.
- İbn Kes̱îr, Ebû’l-Fidâʾ İsmâîl b. ʿOmer b. Kes̱îr ed-Dimeşḳî. Tefsîru’l-Ḳur’âni’l-ʿAẓîm. thk. Sâmî b. Muḥammed Selâme. 8 Cilt. b.y.: Dâru Ṭaybe, 1420/1999.
- İbn Ḳuteybe, Ebû Muḥammed ʿAbdullâh b. Muslim b. Ḳuteybe ed-Dîneverî. Ğarîbu’l-Ḳur’ân. thk. Saʿîd el-Liḥâm. b.y.: y.y., ts.
- İbn Manẓûr, Ebû’l-Faḍl Muḥammed b. Mukerrem b. ʿAlî Cemâluddîn b. Manẓûr er-Ruveyfiʿî. Lisân’l-ʿArab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Ṣâdır, 1414/1993.
- İbn ʿAṭiyye, Ebû Muḥammed ʿAbdulḥaḳ b. Ğâlib b. ʿAbdirrahman b. Temmâm el-Endelûsî. el-Muḥarreru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’l-ʿAzîz. thk. ʿAbdusselâm ʿAbduşşâfî Muḥammed. Beyrut: y.y., 1422.
- İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn ʿAbdurraḥmân b. ʿAlî b. Muḥammed el-Bağdâdî. Zâdu’l-Mesîr fî ʿİlmi’t-Tefsîr. thk. ʿAbdurrezzâḳ el-Mehdî. 4 Cilt. Beyrut: y.y., 1422/2001.
- İder, Saadet - Parlakkılıç Mucan, Ayşe. “Keşfî’nin Te’dîb-nâme Adlı Eserinin Eğitsel Açıdan İncelenmesi”. Hitit İlahiyat Dergisi 20/2 (Aralık 2021), 647-680. https://doi.org/10.14395/hid.979812.
- Kur’an Yolu Meâli. çev. Hayreddin Karaman vd. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 4. Basım, 2015. Karaman, Hayreddin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsiri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
- Koç, Mustafa. “Ölümsüzlük Arzusu ve Birey Üzerindeki Etkileri”. Ekev Akademi Dergisi 2/3 (2000), 61-69.
- Koçyiğit, Hikmet. “Kur’an’a Göre Hakikati Algılamada Ömrün Yeterliliği ve Bunun Önündeki Engeller”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/25 (2012), 69-92.
- Ḳurṭubî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. Aḥmed el-Ḫazrecî el-. el-Câmiʿ li-Âḥkâmi’l-Ḳur’ân. thk. Aḥmed el-Berdûnî-İbrahim İṭfeyyiş. 2 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kutubi’l-Mıṣriyye, 1384/1964.
- Ḳuşeyrî, ʿAbdulkerîm b. Hevâzin b. ʿAbdilmelik el-. Leṭâîfu’l-İşârât. thk. İbrâhîm el-Besyûnî. b.y.: el-Heyʾetu’l-Mıṣriyyeti’l-ʿAmme li’l-Kuttâb, 3. Basım, 2000.
- Kutub, Seyyid. Fî Zılâli’l-Kur’ân. Beyrut-Kahire: Dâru’ş-Şurûk, 17. Baskı., 1412.
- Mâturîdî, Ebû Manṣûr Muḥammed b. Muḥammed el-. Teʾvîlâtu Ehli’s-Sunne. thk. Mecdî Bâsellûm. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1426/2005.
- Mâverdî, Ebû’l-Ḥasen ʿAlî b. Muḥammed el-Baṣrî el-. en-Nuket ve’l-ʿUyûn. thk. es-Seyyid b. ʿAbdilmaḳṣûd b. ʿAbdirraḥîm. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, ts.
- Maviş, Nezir. “Ecelin Değişkenliği Düşüncesinin Naslardaki Referansları”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 22/1 (2022), 455-482. https://doi.org/10.33415/daad.1033358
- Nesefî, Ebû’l-Berekât ʿAbdullâh b. Aḥmed en-. Medâriku’t-Tenzîl ve Ḥaḳâîḳu’t-Teʾvîl. thk. Yûsuf ʿAlî Budeyvî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’ṭ-Ṭayyib, 1419/1998.
- Oruç, Ayşe Betül - Sayğın, Sümeyye. “Tefsir Kaynakları Bağlamında Peygamberlik Yaşı”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (2023), 84-108. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.1257089
- Oruç, Ayşe Betül – Sayğın, Sümeyye. “Vahiy-Muhatap İlişkisinde Kur’an’da Referans Gösterilen Ortak Yönler”. Akif 53/2 (2023), 197-217. https://doi.org/10.51121/akif.2023.40.
- Öğmüş, Harun. Câhiliyye Döneminde Araplar. İstanbul: İz Yayıncılık, 2013.
- Râğıb el-Iṣfehânî, Ebû’l-Ḳâsım el-Ḥuseyn b. Muḥammed er-. el-Mufredât fî Ğarîbi’l-Ḳurʾân. thk. Ṣafvân ʿAdnân ed-Dâvûdî. Dımaşk; Beyrut: ed-Dâru’ş-Şâmiyye, 1412.
- Râzî, Ebû ʿAbdillâh Faḫrüddîn Muḥammed b. Ömer b. Ḥüseyn er-. Mefâtîḥu’l-Ğayb. Beyrut: Dâru İḥyâi’t-Turâs̱i’l-ʿArabî, 1420.
- Roux, Jean Paul. Eskiçağ ve Ortaçağda Altay Türklerinde Ölüm. çev. Aykut Kazancıgil. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 1999.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Tafsir |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | June 30, 2024 |
| Submission Date | April 1, 2024 |
| Acceptance Date | June 26, 2024 |
| Published in Issue | Year 2024Volume: 24 Issue: 1 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.