Abstract
Yüce Allah, insanlara yaratılış gayeleri olan kulluk görevlerinde rehberlik etmesi için peygamberler göndermiş ve kitaplar indirmiştir. Son peygamber Hz. Muhammed (s.a.s.), son kitap Kur’an-ı Kerîm’dir. Hz. Peygamber’in Kur’an ile ilgili temel iki görevi vardır. Biri Kur’an’ı tebliğ etmek, diğeri açıklamaktır. Çünkü Kur’an’ın bazı âyetleri mufassal iken bazı âyetleri mücmeldir. Mücmel âyetlerden biri Nisâ sûresinin 101. âyetidir. Âyette müminlerin sefere çıktıklarında, düşmanların fitnesinden korktukları zaman namazları kısaltmalarında bir günah olmadığı bildirilmektedir. Ancak âyette kısaltmanın nasıl olacağı, namazın rekâtlarında mı, kılınışında mı yapılacağı, düşman korkusu olmadığı zaman kısaltmanın yapılıp yapılmayacağı, ibadet, ticaret ve gezi amaçlı yapılan yolculuklarda kısaltma yapılıp yapılmayacağı beyan edilmemiştir. Bu konularda açıklamayı Hz. Peygamber (s.a.s.) yapmış ve beş vakit namazın rekât sayılarını, ilk ve son vakitlerini ve kılınış biçimini açıkladığı gibi seferîlikte hangi namazlarda kısaltmanın nasıl yapılacağını, ne kadar mesafeye gidilip, burada ne kadar kalındığı zaman seferi olunacağını beyan etmiştir. Ancak fakih ve müfessirler, âyetin mücmel olması ve konu ile ilgili hadislerin farklı bilgiler içermesi sebebiyle seferî olmada esas alınacak olan kriter, sefer mesafesi, gidilen yerde kalış süresi, yolculuk, korku ve savaş hallerinde dört rekâtlı farz namazların kaç rekât kılınacağı, kısaltmanın zorunlu veya ihtiyari olup olmadığı konularında ihtilaf etmişlerdir. Hadisleri dikkate alan cumhur, yolcu sayılabilmek için belirli bir mesafeye gitmeyi ve orada belli bir süre kalmayı şart koşmuştur. Sefer mesafesi için Hanefî müçtehitler, “zamanı”; cumhur, “mesafeyi” esas almıştır. Hanefîlere göre bir insanın yolcu sayılabilmesi için mutedil beldelerde yılın en kısa günlerinde “üç günlük” bir mesafeye yaya yürüyüşüyle gitmesi ve orada 15 günden az bir süre kalmaya niyet etmesi gerekir. “Mesafe” kriterini esas alan Cumhur, sefer mesafesi olarak Mekke-Cidde, Mekke-Taif ve Mekke-Usfan arasındaki mesafeyi zikretmişlerdir. Mekke-Cidde arası 79 km, Mekke-Taif arası 88 km ve Mekke-Usfan arası 90 km’dir. Günümüzde Mekke, Cidde ve Taif şehirlerinin büyüdüğü göz önüne alınırsa sefer mesafesinin azamî 90 km olduğu anlaşılır. Sefer mesafesi olarak hadislerde zikredilen berîd, fersah ve mil üzerinden yapılan hesaplamada sefer mesafesi olarak 88.704 km tespit edilmiştir. Son devir Hanefî âlimleri de bir insanın bir günde yaya yürüyüşüyle 30 km, üç günde 90 km gidebileceğini kabul etmişler ve sefer mesafesi olarak 90 km’yi benimsemişlerdir. Hanefîlere göre, sefer mesafesindeki bir yere 15 günden az bir süre kalmak içir giden bir insanın misafir sayılmasına karşılık cumhur, giriş ve çıkış günleri hariç 3 gün kalan kimse misafir sayılacağı görüşündedir.
Seferîlikte dört rekâtlı namazları kısaltmanın, farz veya sünnet, azimet veya ruhsat, zorunlu veya ihtiyarî oluşunda ihtilaf edilmiştir. Bazı müçtehitlere göre yolculukta dört rekâtlı farz namazları iki rekât olarak kılmak azimet ve farzdır. Bu görüşte olanlara göre dört rekâtlı farz namazlar, dört rekât kılınamaz. Cumhura göre yolculukta dört rekâtlı farz namazları iki rekât olarak kılmak sünnet ve ruhsattır. Bu görüş sahiplerine göre mümin, muhayyerdir, iki rekât veya dört rekât olarak namazlarını kılabilir.
Makalemizde seferîlik ve seferî namazıyla ilgili İslâm âlimlerinin görüşleri ve esas aldıkları deliller analiz edilmiştir. Yaptığımız çalışma sonunda bir müminin, herhangi bir amaçla, sürekli ikamet ettiği yerden 90 km uzaklıkta bir yere gittiği ve burada 15 günden az kaldığı zaman misafir sayılacağı ve dört rekâtlı namazları iki rekât olarak kılmasının daha isabetli olacağı kanaatine varılmıştır.
Keywords
References
- Abdurrahmân el-Cezîrî. el-Fıkhu Ale’l-Mezâhib’l- Erbaa. b.y.,y.y., ts.
- Abdurrahman el-Cezîrî. Kitâbü’l-fıkhı alâ’l-mezâhibi’l-erbaa (Beyrut: y.y., ts.
- Ahmed b. Hanbel. el-Müsned. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
- Aynî, Bedrüddn, Mahmûd b. Ahmed. Umdetü’l-kârî şerhu sahîhi’l-Buhârî. Mısır: y.y., 1972.
- Azîmâbâdî, Ebû’t-Tayyib Muhammed Şemsülhak. Avnü’l-ma’bûd şerhu sünen-i Ebî Dâvûd. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
- Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Husaeyn b. Ali. es-Sünenü’l-kübrâ. Dâru’-Kütübi’l-‘Ilmiyye, 2003.
- Cassâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali er-Râzî. Ahkâmü’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1994.
- Cürcânî, Seyyid Şerif. Kitâbü’t-ta’rîfât. b.y., y.y., ts.
- Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
- Erkal, Mehmet. “Arşın”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1991, 3/411-413.
- Halaçoğlu, Yusuf. “Fersah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1995, 12/412.
- Hattâbî, Ebû Süleyman Ahmed b. Muhammed. Meâlimü’s-sünen. Halep: y.y., 1933.
- Hâzin, Ali b. Muhammed. Lübâbü’t-te’vîl fî meâni’t-tenzîl. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
- İbn Âbidîn. Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkī, Rreddü’l-muhtâr ‘alâ dürri’l-muhtâr şerhu tenvîri’l-ebsâr. Beyrut: y.y., 1966.
- İbn Fâris, Ebû’l-Hüseyn Ahmed. Mu’cemü mekâyîsi’l-lüga. thk. Abdüsselam Muhammed Hârun. Beyrut: İttihâdü’l-Kitâbi’l-Arab, 2002.
- İbn Hıbbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî, el-İhsân fî takrîbi sahihi İbn Hıbbân. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1988.
- İbn Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid b. Abdilhamîd es-Sivâsî el-İskenderî. Şerhu fethi’l-kadîr. Beyrut: y.y., ts.
- İbn Kudame, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Muhammed b. Kudame b. Mikdâm b. Nasr b. Abdillah el-Makdîsî. el-Muğnî alâ muhtasarı Ebû’l-Kâsım Ömer b. el-Hüseyin b. Abdillah b. Ahmed el-Harkî. Beyrut: y.y., 1410.
- İbn Kudame, Ebû’l-Feraç, Abdurrahman b. Ebî Ömer Muhammed b. Ahmed. eş-Şerhu’l-kebîr alâ metnî’l-muknî’. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1984.
- İbn Manzûr, Ebû’l-Fadl, Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Dâru Sadr, 1414.
- İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Ahmed el-Kurtubî el-Endelüsî. Bidayetü’l-müctehid ve nihayetü’l-muktesıd. Kahire: y.y., 1/207.
- Kallek, Cengiz. “Mil”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 2020, 30/53-54.
- Karagöz, İsmail. Ayet ve Hadislerin Işığında Seferîlik ve Hükümleri. Ankara: Kitap Neşriyat, 2005.
- Kâsânî, Ebû Bekr b. Mes’ûd. Bedâyi’u’s-sanâyi fî tedrtîbi’ş-şerâ’î’. Beyrut: y.y., ts.
- Kurt, İsmail, Tüz Seyit Ali. Seferîlik ve Hükümleri. İstanbul: Ensar Yayınları, 1997.
- Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed. el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru Kütübi’l-Mısrıyye, 1964.
- Levis Me’lûf. el-Müncid fi’l-lüğa. Beyrut: y.y., l986.
- Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed. Tevîlâtü ehli’s-sünne. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ılmiyye, 2005.
- Mâverdî, Ebû’l-Hasan Ali b. Muhammed. en-Nüket ve’l-uyûn. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-‘ılmiyye, ts.
- Mergînânî, Burhânüddîn Ebû’l-Hasan A li b. Ebî Bekr. el-Hidâye şerhu bidayeti’l-mübtedî. b.y., y.y., ts.
- Mevsîlî, Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd. el-İhtiyâr li ta’li’l-muhtâr. Beyrut: y.y., 1975.
- Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî. el-Câmi’u’s-sahih. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
- Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. es-Sünenü’l-kübrâ. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
- Râzî, Ebû Abdillah Fahruddîn, Muhammed b. Ömer. Mefâtîhu’l-gayb (et-Tefsîru’l-kebîr.). Beyrut: Dâru ihyâü’t-türâsîyyi, 1420.
- Râzî, Zeynüddîn Ebû Abdullah Muhammed b. Ebî Bekir b. Abdülkâdir. Muhtâru’s-sıhah. Beyrut: Dâru’l-Besâir, 1987.
- Sadruddîn Ali b. Ail. et-Tenbîh ‘alâ müşkilâti’l-hidâye. Suud: Mektebetü’r-Ruşd, 2003.
- Sana’ânî, Ebû Bekr Abdürrazzâk b. Hemmâm. el-Musannef. Beyrut: el-Mektebül-İslâmî, 1403.
- Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. el-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1978.
- Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed. Neylü’l-evtâr şerhu müntekâ’l-ahbâr min ehâdîsi seyyidi’l-ahyar. Mısır: y.y., 1347.
- Şeyhzâde Dâmâd, Abdurrahman b. Muhammed. Mecmeu’l-enhûr fî şerhi mültekâ’l-ebhûr. b.y, y.y.,ts.
- Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmi’u’l-beyân an tefsîri âyi’l-Kurân. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
- Tahâvî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed b. Selâme el-Ezdî el-Hacrî el-Mısrî. Şerh’u meânî’l-âsâr. Beyrut, Dâru’l-Kütibi’l-Ilmiyye, 1979.
- Tirmizî Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
- Yazır, Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Eser Kitabevi, 1971.
- Zemahşerî, Ebû’l-Kâsım Mahmûd b. Amr. el-Keşşâf an hakâikı gavâmidı’t-tenzîl. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Arabî, 1407.
- Zeyle’î, Cemâlüddîn, Abdullah b. Yusuf. Nasbü’r-râye liehâdîsi’l-hidâye. Mısır: y,y., 1938.
- Zühaylî, Vehbe. el-Fikhu’l-İslamî ve edilletühû. Dimaşk: Dâru’l-Fikr, 1989.
Abstract
Almighty Allah sent prophets and sent down books to guide people in their duties of servitude, which is the purpose of their creation. The last prophet is Muhammad (pbuh) and the last book is the Holy Quran. The Prophet has two main duties regarding the Quran. One is to convey the Quran, the other is to explain it. This is because some verses of the Quran are detailed, while others are concise. One of the summary verses is verse 101 of Surah Al-Nisa. The verse states that there is no sin in shortening prayers when believers go on a journey and fear the fitnah (trial) of the enemy. However, the verse does not specify how the shortening should be done whether it should be done in the number of rakats or in the manner of performing the prayer, whether it should be done when there is no fear of the enemy, or whether it should be done during journeys made for worship, trade, or travel. The Prophet (pbuh) provided clarification on these matters, explaining the number of rakats for the five daily prayers, their first and last times and the manner of their performance. He also specified how shortening should be done in which prayers during travel, the distance that must be traveled and the duration of stay required to qualify as travel. However, jurists and exegetes have differed on the criteria to be considered for travel, the travel distance, the duration of stay at the destination, the circumstances of travel, fear, and war, as well as the number of rakats to be performed for four-rakat obligatory prayers and whether shortening is mandatory or optional, due to the brevity of the verse and the differing information contained in the hadiths related to the subject. The majority, taking the hadiths into consideration, have stipulated that in order to be considered a traveler, one must travel a certain distance and stay there for a certain period of time. For the distance of travel, the Hanafi jurists have taken “time” as the basis, while the majority have taken “distance” as the basis. According to the Hanafi school, for a person to be considered a traveler, they must walk a distance of “three days” on foot in moderate climates during the shortest days of the year and intend to stay there for less than 15 days. The majority, who base their opinion on the “distance” criterion, mention the distances between Mecca and Jeddah, Mecca and Taif, and Mecca and Usfan as travel distances. The distance between Mecca and Jeddah is 79 km, between Mecca and Taif is 88 km, and between Mecca and Usfan is 90 km. Considering the growth of the cities of Mecca, Jeddah, and Taif today, it is understood that the maximum travel distance is 90 km. Calculations based on the terms “berîd,” “fersah,” and “mil” mentioned in the hadiths for travel distance have determined the travel distance to be 88,704 km. Later Hanafi scholars also accepted that a person could walk 30 km in a day and 90 km in three days, and adopted 90 km as the travel distance. According to the Hanafis, a person who stays in a place within the travel distance for less than 15 days is considered a guest, while the majority opinion holds that a person who stays for three days, excluding the days of arrival and departure, is considered a guest.
There is disagreement regarding whether shortening four-rakat prayers during travel is obligatory or recommended, mandatory or optional or a matter of choice. According to some jurists, performing four-rakat obligatory prayers as two rakats during travel is mandatory and obligatory. According to this view, four-rakat obligatory prayers cannot be performed as four rakats. According to the majority, performing four-rakat obligatory prayers as two rakats while traveling is sunnah and ruhsat. According to those who hold this view, a believer has the option to perform their prayers as two rakats or four rakats.
In our article, we analyzed the views of Islamic scholars on traveling and traveling prayers and the evidence they relied on. As a result of our study, it has been concluded that a believer who travels 90 km away from their permanent residence for any purpose and stays there for less than 15 days is considered a traveler, and it is more appropriate for them to perform four-rakat prayers as two rakats.
Keywords
References
- Abdurrahmân el-Cezîrî. el-Fıkhu Ale’l-Mezâhib’l- Erbaa. b.y.,y.y., ts.
- Abdurrahman el-Cezîrî. Kitâbü’l-fıkhı alâ’l-mezâhibi’l-erbaa (Beyrut: y.y., ts.
- Ahmed b. Hanbel. el-Müsned. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
- Aynî, Bedrüddn, Mahmûd b. Ahmed. Umdetü’l-kârî şerhu sahîhi’l-Buhârî. Mısır: y.y., 1972.
- Azîmâbâdî, Ebû’t-Tayyib Muhammed Şemsülhak. Avnü’l-ma’bûd şerhu sünen-i Ebî Dâvûd. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
- Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Husaeyn b. Ali. es-Sünenü’l-kübrâ. Dâru’-Kütübi’l-‘Ilmiyye, 2003.
- Cassâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali er-Râzî. Ahkâmü’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1994.
- Cürcânî, Seyyid Şerif. Kitâbü’t-ta’rîfât. b.y., y.y., ts.
- Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
- Erkal, Mehmet. “Arşın”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1991, 3/411-413.
- Halaçoğlu, Yusuf. “Fersah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1995, 12/412.
- Hattâbî, Ebû Süleyman Ahmed b. Muhammed. Meâlimü’s-sünen. Halep: y.y., 1933.
- Hâzin, Ali b. Muhammed. Lübâbü’t-te’vîl fî meâni’t-tenzîl. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
- İbn Âbidîn. Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkī, Rreddü’l-muhtâr ‘alâ dürri’l-muhtâr şerhu tenvîri’l-ebsâr. Beyrut: y.y., 1966.
- İbn Fâris, Ebû’l-Hüseyn Ahmed. Mu’cemü mekâyîsi’l-lüga. thk. Abdüsselam Muhammed Hârun. Beyrut: İttihâdü’l-Kitâbi’l-Arab, 2002.
- İbn Hıbbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî, el-İhsân fî takrîbi sahihi İbn Hıbbân. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1988.
- İbn Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid b. Abdilhamîd es-Sivâsî el-İskenderî. Şerhu fethi’l-kadîr. Beyrut: y.y., ts.
- İbn Kudame, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Muhammed b. Kudame b. Mikdâm b. Nasr b. Abdillah el-Makdîsî. el-Muğnî alâ muhtasarı Ebû’l-Kâsım Ömer b. el-Hüseyin b. Abdillah b. Ahmed el-Harkî. Beyrut: y.y., 1410.
- İbn Kudame, Ebû’l-Feraç, Abdurrahman b. Ebî Ömer Muhammed b. Ahmed. eş-Şerhu’l-kebîr alâ metnî’l-muknî’. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1984.
- İbn Manzûr, Ebû’l-Fadl, Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Dâru Sadr, 1414.
- İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Ahmed el-Kurtubî el-Endelüsî. Bidayetü’l-müctehid ve nihayetü’l-muktesıd. Kahire: y.y., 1/207.
- Kallek, Cengiz. “Mil”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 2020, 30/53-54.
- Karagöz, İsmail. Ayet ve Hadislerin Işığında Seferîlik ve Hükümleri. Ankara: Kitap Neşriyat, 2005.
- Kâsânî, Ebû Bekr b. Mes’ûd. Bedâyi’u’s-sanâyi fî tedrtîbi’ş-şerâ’î’. Beyrut: y.y., ts.
- Kurt, İsmail, Tüz Seyit Ali. Seferîlik ve Hükümleri. İstanbul: Ensar Yayınları, 1997.
- Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed. el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru Kütübi’l-Mısrıyye, 1964.
- Levis Me’lûf. el-Müncid fi’l-lüğa. Beyrut: y.y., l986.
- Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed. Tevîlâtü ehli’s-sünne. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ılmiyye, 2005.
- Mâverdî, Ebû’l-Hasan Ali b. Muhammed. en-Nüket ve’l-uyûn. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-‘ılmiyye, ts.
- Mergînânî, Burhânüddîn Ebû’l-Hasan A li b. Ebî Bekr. el-Hidâye şerhu bidayeti’l-mübtedî. b.y., y.y., ts.
- Mevsîlî, Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd. el-İhtiyâr li ta’li’l-muhtâr. Beyrut: y.y., 1975.
- Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî. el-Câmi’u’s-sahih. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
- Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. es-Sünenü’l-kübrâ. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
- Râzî, Ebû Abdillah Fahruddîn, Muhammed b. Ömer. Mefâtîhu’l-gayb (et-Tefsîru’l-kebîr.). Beyrut: Dâru ihyâü’t-türâsîyyi, 1420.
- Râzî, Zeynüddîn Ebû Abdullah Muhammed b. Ebî Bekir b. Abdülkâdir. Muhtâru’s-sıhah. Beyrut: Dâru’l-Besâir, 1987.
- Sadruddîn Ali b. Ail. et-Tenbîh ‘alâ müşkilâti’l-hidâye. Suud: Mektebetü’r-Ruşd, 2003.
- Sana’ânî, Ebû Bekr Abdürrazzâk b. Hemmâm. el-Musannef. Beyrut: el-Mektebül-İslâmî, 1403.
- Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. el-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1978.
- Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed. Neylü’l-evtâr şerhu müntekâ’l-ahbâr min ehâdîsi seyyidi’l-ahyar. Mısır: y.y., 1347.
- Şeyhzâde Dâmâd, Abdurrahman b. Muhammed. Mecmeu’l-enhûr fî şerhi mültekâ’l-ebhûr. b.y, y.y.,ts.
- Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmi’u’l-beyân an tefsîri âyi’l-Kurân. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
- Tahâvî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed b. Selâme el-Ezdî el-Hacrî el-Mısrî. Şerh’u meânî’l-âsâr. Beyrut, Dâru’l-Kütibi’l-Ilmiyye, 1979.
- Tirmizî Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
- Yazır, Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Eser Kitabevi, 1971.
- Zemahşerî, Ebû’l-Kâsım Mahmûd b. Amr. el-Keşşâf an hakâikı gavâmidı’t-tenzîl. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Arabî, 1407.
- Zeyle’î, Cemâlüddîn, Abdullah b. Yusuf. Nasbü’r-râye liehâdîsi’l-hidâye. Mısır: y,y., 1938.
- Zühaylî, Vehbe. el-Fikhu’l-İslamî ve edilletühû. Dimaşk: Dâru’l-Fikr, 1989.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Tafsir |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Early Pub Date | June 30, 2025 |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | January 15, 2025 |
| Acceptance Date | June 29, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025Volume: 25 Issue: 1 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.