Research Article
BibTex RIS Cite

Kur'an'da Sınırlayıcı Bir Kayıt İfadesi: Allah’ın İzni

Year 2022, , 167 - 189, 30.06.2022
https://doi.org/10.33420/marife.1103588

Abstract

Kur’an, insanların Allah’la, diğer insanlarla ve toplumla ilişkilerini düzenleyen; onların dünya ve ahiret hayatında mutluluğa erişme yollarını onlara sunan pek çok konuya temas etmektedir. Ayetlerde üzerinde durulan meseleler kimi zaman ana hatlarıyla ve genel manada ele alınırken kimi zaman ayrıntılar üzerinde durulmakta, istisnai durumlardan bahsedilmektedir. Farklılık arz eden bu durum Kur’an’ın ana konuları açısından ilgili meselenin önemli olması kadar muhatap insanların iddiaları ve yanlış inançlarının dikkate alınmasıyla da ilgili olabilmektedir. Kur’an’ın temel hedefleriyle alakalı bu durum, meselenin ayetlerde konu edilmesinde etkilidir.
Yüce Allah ilahi vahyinde beyan ettiği kimi konularda istisnai durumları ve özel ifadeleri zikretmektedir. Söz konusu ifade içerisinde bazı lafızların öne çıktığı görülmektedir. Bunlardan biri de “izin” ifadesinin Allah’a isnat edilerek zikredilmesidir. Allah Teâla, bazı konularda kendi iznini bir kayıt ifadesi olarak beyan etmekte ve konunun ancak bu sınırlayıcı lafızla birlikte değerlendirilmesini emretmektedir. Sözü edilen bu durum bazen muhatapların yanlış inanç ve tavırlarıyla alakalı olan bir meseleyle ilgili olabilmektedir. Kimi zaman ise sahih dini anlayış konusunda değer verilen bir konuyla alakalı olarak bu lafzın zikredildiği görülmektedir.
İlahi vahyin insanlara iletilmesinde peygamberin önemli bir konumda olduğu açıktır. Bu bakımdan peygamberin Allah tarafından gönderildiği konusunda inancın din algısının sağlam zemine oturması açısından önemi büyüktür. Kur’an ayetlerinde peygamberin ancak Allah’ın izniyle gönderildiği üzerinde hassasiyetle durulmaktadır. Allah’ın vahyinin peygambere iletilmesi ve peygamberin seçimiyle ilgili ayetlerde “Allah’ın izni” ifadeleri dikkat çekmektedir. Özellikle muhatapların Hz. Peygamber’den mucize istekleri de ayetlerde konu edilmiştir. Mucize konusunda ancak Allah’ın izninin belirleyici olduğu beyan edilmektedir. Bu bakımdan mucize konusunda esas failin Allah olduğu vurgulanmaktadır. Diğer bazı peygamberlerin mucizelerine de atıf yapılarak Allah’ın izni kaydı zikredilmektedir.
Dinin muhataplar tarafından kabul edilmesi ve hayata geçirilmesi meselesi Kur’an’da öne çıkan konular arasındadır. Gerek iman gerekse amel boyutunda insanların farklı seçimlerinin olabileceği, bu bakımdan kimsenin zorlanmayacağı hakikatine ayetlerde dikkat çekilmektedir. Sözü edilen bu ayetlerde imana ermenin, dinin gereklerini yerine getirmenin ve böylece gerçek kurtuluş yeri olan cennete ulaşmanın ancak Allah’ın izniyle mümkün olacağı beyan edilmektedir.
Kur’an’da helal ve haram hususunda mutlak hüküm verme yetkisinin sadece Allah’a ait olduğu konusunun vurgulandığı bilinmektedir. Bu bakımdan helal ve haram hükmü verilirken bunun Allah’ın iznine dayanması üzerinde durulmaktadır. İnsanların Allah’a şirk koştukları varlıkların kendilerine şefaatçi olacakları şeklindeki batıl inançları da ayetlerde konu edilmektedir. Sözü edilen algının büyük bir yanlış olduğu, Allah’ın şefaat konusundaki izninin belirleyici olduğu beyan edilmektedir. Bu açıdan kıyamet günü mutlak yetkinin sadece Allah’ın olduğu, konuşmanın bile ancak O’nun izin vermesiyle mümkün olacağı beyan edilmektedir.
Musibet, zarar ve savaş Allah’ın izin kaydıyla beyan ettiği konular arasındadır. Bir musibet ya da zarar verici durumun ancak Allah’ın izniyle gerçekleşebileceği beyan edilirken Allah’ın yüce iradesi ve kapsayıcı kudretine işaret edilmektedir. Savaşın insanlık tarihi adına karşı konulamaz bir gerçek olduğu ortadadır. Ayetlerde savaşa izin verilmesinden savaşta takip edilecek metoda kadar Allah’ın izninin öne çıkartıldığı görülmektedir. Aynı zamanda Allah’ın izniyle savaştaki dengeleri değiştireceği ve galibiyeti ihsan edeceği beyan edilmektedir.
Çalışmada “izin” ifadesinin Allah’a nispet edilerek zikredildiği ayetlerden bahsedilmektedir. Ayetlerde bahsi geçen konulardaki istisnai durumların, Kur’an’ın genel anlam ağı içindeki değerinden ve öneminden söz edilmektedir. “İzin” kelimesinin sahip olduğu anlamlara işaret edilerek tefsir kaynaklarındaki farklı yorumlar üzerinde durulmaktadır. İslam düşünce tarihi içinde değişkenlik gösteren bu yorumların arka planlarından bahsedilmektedir. Kur’an’ın, muhatapların inanç ve algılarını yönlendiren, yanlış ve batıl yollara sapmaktan onları sakındıran, sınırlandıran dil örgüsünün beyan edilmesi bakımından çalışmanın yol gösterici olması umulmaktadır.

References

  • Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsîri. 12 Cilt. Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
  • Cevherî, Ebû Nasr İsmâîl b. Hammâd el-. es-Sıhâh tâcü’l-lüga ve’s-sıhâhu’l-‘arabiyye. thk. Ahmed Abdülğafûr Attâr. 7 Cilt. Beyrut- Lübnan: Dâruʼl-İlm li’l-Melâyîn, 3. Basım, 1984.
  • Fîrûzâbâdî, Ebû’t-Tâhir Mecduddîn el-. el-Kāmûsu’l-muhît. Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 2005.
  • Ḫalîl b. Ahmed, Ebû Abdirrahmân Amr b. Temîm el-Ferâhîdî. Kitâbü’l-Ayn. 4 Cilt. Beyrut- Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
  • İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. et-Taḥrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tunus, Beyrut: ed-Dâru’t-Tûnusiyye li’n-Neşr, 1984.
  • İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gālib b. Abdirrahmân b. Gālib el-Muhâribî el-Gırnâtî el-Endelüsî. el-Muḥarrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-ʿAzîz. thk. er-Rehâle el-Fârûk vd. 8 Cilt. Katar: Vezâretü’l-Evḳâf ve’ş-Şuʾûni’l-İslâmiyye, 2. Basım, 2007.
  • İbn Fâris, Ebû’l-Ḥuseyn Aḥmed b. Fâris el-Ḳazvînî. Muʿcemu Meḳâyîsi’l-Luğa. thk. ʿAbdusselâm Muḥammed Hârûn. 6 Cilt. Dâru’l-Fikr, ts.
  • İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Mustafa es-Seyyid Muhammed vd. 15 Cilt. Mektebetü Evlâdi’ş-Şeyh li’t-Türâs, ts.
  • İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî. Lisânü’l-Arab. 55 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Meârif, ts.
  • Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed el-. el-Câmî li-aḥkâmi’l-Ḳurʾân. ed. Abdullah b. Abdu’l-muhsin Türkî. 24 Cilt. Beyrut- Lübnan: Müessesetü’r-Risâle, 2006.
  • Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b Muhammed b Mahmûd el-. Te’vilatu ehli’s-sünne -Tefsîru’l-Mâtürîdî. thk. Mecdî Baslûm. 10 Cilt. Beyrut- Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
  • Merâğî, Ahmed Mustafa el-. Tefsîru’l-Merâğî. 30 Cilt. Mısır: Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî ve Evlâduhû, 1946.
  • Mevdûdî, Ebu’l-Al’â. Tefhimu’l-Kur’an. 7 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, 2. Basım, 1991.
  • Mukātil b. Süleymân, Ebü’l-Hasen. Tefsîru Mukātil b. Süleymân. thk. Abdullâh Mahmûd Şehâte. 5 Cilt. Beyrut-Lübnan: Müessesetü’t-Târîhi’l-‘Arabî, 2002.
  • Râzî, Fahrüddîn Muhammed b. Ömer er-. Tefsîru’l-Fahri’r-Râzî Mefâtîhu’l-Gayb. 32 Cilt. Dâru’l-Fikr, 1. Basım, 1981.
  • Reşîd Rızâ, Muhammed. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Hakîm. 12 Cilt. Kahire: Dâru’l-Menâr, 2. Basım, 1947.
  • Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî es-. el-İtḳān fî Ulûmi’l-Ḳur’ân. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. 4 Cilt. Mısır: el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-Âmme li’l-Kitâb, 1974.
  • Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî et-. Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli âyi’l-Ḳurʾân. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkī. 26 Cilt. Hicr: Dâru Hicr, 2001.
  • Tabersî, Emînü’l-İslâm Ebî Alî el-Fadl b. el-Hasen. Mecma‘u’l-beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân. 10 Cilt. Beyrut-Lübnan: Dârü’l-‘Ulûm, 2005.
  • Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî ez-. Meʿâni’l-Ḳurʾân ve iʿrâbüh. thk. Abdülcelîl Abduh Şelebî. 5 Cilt. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1988.
  • Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. ez- Ömer b. Muhammed. Esâsü’l-Belâğa. thk. Muhammed Bâsil. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
  • Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî ez-. el-Keşşâf ʿan ḥaḳāʾiḳı ġavâmiżi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-eḳāvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd - Ali Muhammed Muavvid. 6 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-‘Ubeykân, 1998.
  • Zerkeşî, Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdillâh et-Türkî el-Mısrî el-Minhâcî ez-. el-Burhân fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. 4 Cilt. Sayda-Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 2006.
  • Kur’an Yolu Meâli. haz. Hayrettin Karaman, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kâfi Dönmez, Sadrettin Gümüş. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 4. Basım, 2015.

A Limitating Registration Term In The Qur’an: Allah’s Permission

Year 2022, , 167 - 189, 30.06.2022
https://doi.org/10.33420/marife.1103588

Abstract

The Qur’an regulates people’s relations with Allah, other people, and society and also explains many issues that offer them the way to reach happiness in this world and the afterlife. While the issues emphasized in the verses are sometimes discussed in main lines and general terms, details are highlighted, and exceptional situations are mentioned. This situation, which differential, may be related to the importance of the relevant issue in terms of the main topics of the Qur’an, as well as considers the claims and false beliefs of the addressees. This situation, which is related to the fundamental goals of the Qur’an, is effective in the subject of the issue in the verses.

Almighty Allah mentions exceptional situations and particular expressions in some matters that He has declared in His divine revelation. It is seen that some words come to the fore in mentioned expression. One of those mentioned expressions is "permission, willing" by attributing it to Allah. Allah declares his permission in some matters as an expression of record and orders this subject should be evaluated only with this limiting wording. This situation can sometimes be related to an issue associated with the wrong beliefs of the interlocutors. Sometimes, it is seen that this word is mentioned in relation to a subject that is valued in terms of sound religious understanding. 

It is clear that the prophet has an important position. In this regard, the belief that the prophet was sent by Allah has great importance of religious perception. It is sensitively emphasized that the prophet was sent only with the permission of Allah in the verses. The expressions of Allah’s permission draw attention in the verses about the transmission of Allah’s revelation to the prophet and the choice of the prophet. In particular, the addressee’s miracle requests from Prophet Mohammed are also mentioned in the verses. It is stated that only Allah’s permission is the determining factor for miracles. 

The issue of the acceptance and realization of religion by the addressees is among the prominent issues in the Qur’an. The fact that people can have different choices in terms of both faith and deeds, and that no one will be forced in this regard is paid attention in the verses. It is stated that it is possible only by Allah’s permission in these aforementioned verses. 

It is known that the Qur’an emphasizes that only Allah has the power to make absolute judgments about halal and haram. In this regard, it is stressed that it is based on Allah’s permission. The superstitious beliefs of people that the beings they associate with Allah will be their intercessors are also mentioned in the verses. It is declared that the perception mentioned above is a great mistake and that Allah’s permission for intercession is decisive. 

The issues of misfortune, damage and war are among the subjects declared by Allah, with the permission of Allah. While declaring that a calamity or damaging situation can only happen with Allah’s permission, it points to Allah’s supreme will and all-inclusive power. 

In the study, the verses in which the expression of permission attributing to Allah are mentioned. The value and importance of exceptional cases in the general meaning network of the Qur’an are mentioned in the verses. Different interpretations in tafsir sources are emphasized by pointing out the various meanings of the word permission. The backgrounds of these interpretations, which vary in the history of Islamic thought, are mentioned. It is hoped that the study will be guiding in terms of declaring the language pattern of the Qur’an that directs the beliefs and perceptions of the interlocutors, limits, and prevents them from deviating from wrong and superstitious ways. 

References

  • Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsîri. 12 Cilt. Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
  • Cevherî, Ebû Nasr İsmâîl b. Hammâd el-. es-Sıhâh tâcü’l-lüga ve’s-sıhâhu’l-‘arabiyye. thk. Ahmed Abdülğafûr Attâr. 7 Cilt. Beyrut- Lübnan: Dâruʼl-İlm li’l-Melâyîn, 3. Basım, 1984.
  • Fîrûzâbâdî, Ebû’t-Tâhir Mecduddîn el-. el-Kāmûsu’l-muhît. Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 2005.
  • Ḫalîl b. Ahmed, Ebû Abdirrahmân Amr b. Temîm el-Ferâhîdî. Kitâbü’l-Ayn. 4 Cilt. Beyrut- Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
  • İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. et-Taḥrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tunus, Beyrut: ed-Dâru’t-Tûnusiyye li’n-Neşr, 1984.
  • İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gālib b. Abdirrahmân b. Gālib el-Muhâribî el-Gırnâtî el-Endelüsî. el-Muḥarrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-ʿAzîz. thk. er-Rehâle el-Fârûk vd. 8 Cilt. Katar: Vezâretü’l-Evḳâf ve’ş-Şuʾûni’l-İslâmiyye, 2. Basım, 2007.
  • İbn Fâris, Ebû’l-Ḥuseyn Aḥmed b. Fâris el-Ḳazvînî. Muʿcemu Meḳâyîsi’l-Luğa. thk. ʿAbdusselâm Muḥammed Hârûn. 6 Cilt. Dâru’l-Fikr, ts.
  • İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Mustafa es-Seyyid Muhammed vd. 15 Cilt. Mektebetü Evlâdi’ş-Şeyh li’t-Türâs, ts.
  • İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî. Lisânü’l-Arab. 55 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Meârif, ts.
  • Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed el-. el-Câmî li-aḥkâmi’l-Ḳurʾân. ed. Abdullah b. Abdu’l-muhsin Türkî. 24 Cilt. Beyrut- Lübnan: Müessesetü’r-Risâle, 2006.
  • Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b Muhammed b Mahmûd el-. Te’vilatu ehli’s-sünne -Tefsîru’l-Mâtürîdî. thk. Mecdî Baslûm. 10 Cilt. Beyrut- Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
  • Merâğî, Ahmed Mustafa el-. Tefsîru’l-Merâğî. 30 Cilt. Mısır: Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî ve Evlâduhû, 1946.
  • Mevdûdî, Ebu’l-Al’â. Tefhimu’l-Kur’an. 7 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, 2. Basım, 1991.
  • Mukātil b. Süleymân, Ebü’l-Hasen. Tefsîru Mukātil b. Süleymân. thk. Abdullâh Mahmûd Şehâte. 5 Cilt. Beyrut-Lübnan: Müessesetü’t-Târîhi’l-‘Arabî, 2002.
  • Râzî, Fahrüddîn Muhammed b. Ömer er-. Tefsîru’l-Fahri’r-Râzî Mefâtîhu’l-Gayb. 32 Cilt. Dâru’l-Fikr, 1. Basım, 1981.
  • Reşîd Rızâ, Muhammed. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Hakîm. 12 Cilt. Kahire: Dâru’l-Menâr, 2. Basım, 1947.
  • Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî es-. el-İtḳān fî Ulûmi’l-Ḳur’ân. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. 4 Cilt. Mısır: el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-Âmme li’l-Kitâb, 1974.
  • Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî et-. Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli âyi’l-Ḳurʾân. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkī. 26 Cilt. Hicr: Dâru Hicr, 2001.
  • Tabersî, Emînü’l-İslâm Ebî Alî el-Fadl b. el-Hasen. Mecma‘u’l-beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân. 10 Cilt. Beyrut-Lübnan: Dârü’l-‘Ulûm, 2005.
  • Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî ez-. Meʿâni’l-Ḳurʾân ve iʿrâbüh. thk. Abdülcelîl Abduh Şelebî. 5 Cilt. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1988.
  • Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. ez- Ömer b. Muhammed. Esâsü’l-Belâğa. thk. Muhammed Bâsil. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
  • Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî ez-. el-Keşşâf ʿan ḥaḳāʾiḳı ġavâmiżi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-eḳāvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd - Ali Muhammed Muavvid. 6 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-‘Ubeykân, 1998.
  • Zerkeşî, Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdillâh et-Türkî el-Mısrî el-Minhâcî ez-. el-Burhân fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. 4 Cilt. Sayda-Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 2006.
  • Kur’an Yolu Meâli. haz. Hayrettin Karaman, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kâfi Dönmez, Sadrettin Gümüş. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 4. Basım, 2015.
There are 24 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Religious Studies
Journal Section Research Article
Authors

Ayşe Betül Oruç 0000-0003-0114-1991

Publication Date June 30, 2022
Acceptance Date June 21, 2022
Published in Issue Year 2022

Cite

ISNAD Oruç, Ayşe Betül. “Kur’an’da Sınırlayıcı Bir Kayıt İfadesi: Allah’ın İzni”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 22/1 (June 2022), 167-189. https://doi.org/10.33420/marife.1103588.