Abstract
Bu çalışmada İmâm Mâtürîdî’ye nispet edilen Pendnâme-i Mâtürîdî adlı risalenin ona ait olup olmadığını tartışacağız, akabinde metnin Türkçe çevirisini sunacağız. Söz konusu risalenin İmâm Mâtürîdî’ye aidiyeti hakkında metni dil ve içerik olarak incelemek suretiyle bir fikre ulaşacağız. Mâtürîdî’nin Kitabü’t-Tevhîd ve Te’vîlâtü Ehli’s-Sünne adlı eserlerinde bu esere herhangi bir atıf yoktur. Bu yüzden eseri içerik bakımından analiz ederek ihtiyatlı bir sonuca varmaya çalışacağız. Öncelikle yazarın kökeni hakkında bir değerlendirme yapacağız ve sonrasında onun ana dilinin Farsça olup olmadığına bakacağız. Pendnâme’nin yazıldığı dil Farsça olduğundan, bu dil metnin değerlendirilmesi açısından önemlidir. Ancak Mâturîdî’nin bu dili bildiği iddiası ihtiyatla karşılanmalıdır. Çünkü bu konudaki kanıtlar tersini göstermektedir. Bu değerlendirmelerden sonra Mâtürîdî’nin eserleri ile Pendnâme arasında bazı karşılaştırmalar yapacağız. Karşılaştırmayı iki aşama halinde yapacağız. Birinci aşamada Mâtürîdî’nin eserlerindeki bazı düşünceler ile Pendnâme arasındaki farklılıklar üzerinde durmaya çalışacağız. Bu aşamadan sonra ikinci aşamaya geçeceğiz ve Mâtürîdî’nin bazı düşünceleri ile Pendnâme arasındaki benzerlikleri tespit etmeye çalışacağız. Bunu yapmaktaki amacımız eserin ona ait olup olmadığı konusunda her iki ihtimali de göz önünde bulundurmak ve daha objektif bir sonuca varmaya çalışmaktır.
Keywords
References
- Pendnâme-i Mâtürîdî. Nşr. Îrec Efşâr. Ferheng-î Îrân-Zemîn. 9, 1345.
- Askalânî, İbn Hacer. Fetḥu’l-bârî bi-şerḥi Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. Beyrut: Daru’l-Ma’rife, 1379/1959.
- Alper, Hülya. İmam Mâtürîdî’de akıl-vahiy ilişkisi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2017.
- Hacip, Yusuf Has. Kutadgu Bilig. Trc. Reşid Rahmeti Arat. Ankara: Türk Tarih Kurumu basımevi, 1998.
- İbnü’l-Arabî, Ebû Bekir. Kitâbü’l-Kabes fî Şerhi Muvatta’i Mâlik b. Enes. Thk. Muhammed b. Abdullah Veled Kerîm. Darü’l-Ğarbü’l-İslâmi, 1992.
- Kutlu, Sönmez. İmam Mâtürîdî ve Maturidilik. Ankara: Otto Yayınevi, 2018.
- Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Te’vîlâtü’l-Kur’ân. Trc. İbrahim Tüfekçi, Yusuf Şevki Yavuz. İstanbul: Ensar Vakfı, 2018.
- Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Kitâbü’t-Tevhîd. Trc. Bekir Topaloğlu. İstanbul: İsam Yayınları, 2018.
- Özen, Şükrü. “Mâtürîdî ve Siyaset: Hilâfetin Kureyşîliği mes’elesi”. Büyük Türk Bilgini İmâm Mâtürîdî ve Mâtürîdîlik. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları, 2009.
- Özcan, Hanifi. “Mâtürîdî’ye Göre Din-Şerîat Ayrımının Felsefi Temelleri”. Büyük Türk Bilgini İmâm Mâtürîdî ve Mâtürîdîlik. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları, 2009.
- Platon. Philebos. Trc. Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları, 2013.
- Er-Râzî, Ebû Bekir. Tefsîr-i Kebîr, trc. Suat Yıldırım, Lütfullah Cebeci Sadık Kılıç, Sadık Doğru. Ankara: Huzur Yayınevi, 1993.
- Rudolph, Ulrich. Semerkant’ta Ehl-i Sünnet Kelâmı Mâtürîdî. Trc. Özcan Taşçı. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2017.
- Et-Taberî, Taberî Tefsiri. Trc. Mehmet Keskin. İstanbul: Hikmet Neşriyat, 2006.
- et-Tucîbî, Yahya Muhammed bin Sumadih. el-Muhtasar min Tefsiri’l el-İmâm et-Taberî. Tah. Muhammed Hasan Ebu’l Azm ez-Zefeytî. el-Heyetü’l-Mısriyyetü’l-Ammetu li’l-Küttâb, 1980.
- Uluç, Tahir. İmâm Mâtürîdî’nin Âlemin Ontolojik Yapısı Hakkında Filozofları Eleştirisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2017.
- Uluç, Tahir. “İmâm Mâtürîdî Düşüncesinde Etnik ve Kültürel Unsurlar”. Günümüz İslam Dünyasında Meseleler ve Çözüm Yolları (Uluslararası Sempozyum, 10-12 Ekim 2016 ). Ed. Cezmi Bayram, Mustafa Tekin, İlyas Topsakal, Kerim Buladı, Fatih Yaman, Doğan Uçan. 369-398. İstanbul: Şen Yıldız Yayıncılık, 2016.
- Uluç, Tahir. “Abū Manṣūr al-Māturīdī’s Universalist Interpretation of Islam”. Ilahiyat Studies 8/1 (Haziran 2017): 29- 64.
Abstract
In this study, we will discuss whether Imām Māturīdī is the author of Persian treatise Pandnāma-i Māturīdī (The Aphorisms of Māturīdī) or not, then we will present Turkish translation of the text. We will try to reach an opinion by analyzing the text in terms of language and contents. Māturīdī does not mention of this treatise in his Kitāb al-Tawhīd and Ta’wīlātu Ahl al-Sunna. Therefore, we will make a content analysis of the text and reach a cautious decision. We will first make an assessment of the author's origin and then we will see whether his native language is Persian or not. Because of the language in which Pandnâma is written is Persian, this language is important for the evaluation of the text. The claim that Mâturîdî knows this language however, should be met with caution. Since the evidences on this issue show that the reality is different from that claim. After these evaluations, we will make some comparisons between Mâturîdî's works and Pandnâma. We will make the comparison in two stages. In the first stage, we will try to focus on the differences between some thoughts in Mâturîdî's works and Pandnâma. After this stage we will move to the second and we will try to identify the similarities between some of Mâturîdî's thoughts and Pandnâma. Our goal in doing so is to consider both possibilities of whether the work belongs to him or not and to reach a more objective conclusion.
References
- Pendnâme-i Mâtürîdî. Nşr. Îrec Efşâr. Ferheng-î Îrân-Zemîn. 9, 1345.
- Askalânî, İbn Hacer. Fetḥu’l-bârî bi-şerḥi Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. Beyrut: Daru’l-Ma’rife, 1379/1959.
- Alper, Hülya. İmam Mâtürîdî’de akıl-vahiy ilişkisi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2017.
- Hacip, Yusuf Has. Kutadgu Bilig. Trc. Reşid Rahmeti Arat. Ankara: Türk Tarih Kurumu basımevi, 1998.
- İbnü’l-Arabî, Ebû Bekir. Kitâbü’l-Kabes fî Şerhi Muvatta’i Mâlik b. Enes. Thk. Muhammed b. Abdullah Veled Kerîm. Darü’l-Ğarbü’l-İslâmi, 1992.
- Kutlu, Sönmez. İmam Mâtürîdî ve Maturidilik. Ankara: Otto Yayınevi, 2018.
- Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Te’vîlâtü’l-Kur’ân. Trc. İbrahim Tüfekçi, Yusuf Şevki Yavuz. İstanbul: Ensar Vakfı, 2018.
- Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Kitâbü’t-Tevhîd. Trc. Bekir Topaloğlu. İstanbul: İsam Yayınları, 2018.
- Özen, Şükrü. “Mâtürîdî ve Siyaset: Hilâfetin Kureyşîliği mes’elesi”. Büyük Türk Bilgini İmâm Mâtürîdî ve Mâtürîdîlik. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları, 2009.
- Özcan, Hanifi. “Mâtürîdî’ye Göre Din-Şerîat Ayrımının Felsefi Temelleri”. Büyük Türk Bilgini İmâm Mâtürîdî ve Mâtürîdîlik. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları, 2009.
- Platon. Philebos. Trc. Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları, 2013.
- Er-Râzî, Ebû Bekir. Tefsîr-i Kebîr, trc. Suat Yıldırım, Lütfullah Cebeci Sadık Kılıç, Sadık Doğru. Ankara: Huzur Yayınevi, 1993.
- Rudolph, Ulrich. Semerkant’ta Ehl-i Sünnet Kelâmı Mâtürîdî. Trc. Özcan Taşçı. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2017.
- Et-Taberî, Taberî Tefsiri. Trc. Mehmet Keskin. İstanbul: Hikmet Neşriyat, 2006.
- et-Tucîbî, Yahya Muhammed bin Sumadih. el-Muhtasar min Tefsiri’l el-İmâm et-Taberî. Tah. Muhammed Hasan Ebu’l Azm ez-Zefeytî. el-Heyetü’l-Mısriyyetü’l-Ammetu li’l-Küttâb, 1980.
- Uluç, Tahir. İmâm Mâtürîdî’nin Âlemin Ontolojik Yapısı Hakkında Filozofları Eleştirisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2017.
- Uluç, Tahir. “İmâm Mâtürîdî Düşüncesinde Etnik ve Kültürel Unsurlar”. Günümüz İslam Dünyasında Meseleler ve Çözüm Yolları (Uluslararası Sempozyum, 10-12 Ekim 2016 ). Ed. Cezmi Bayram, Mustafa Tekin, İlyas Topsakal, Kerim Buladı, Fatih Yaman, Doğan Uçan. 369-398. İstanbul: Şen Yıldız Yayıncılık, 2016.
- Uluç, Tahir. “Abū Manṣūr al-Māturīdī’s Universalist Interpretation of Islam”. Ilahiyat Studies 8/1 (Haziran 2017): 29- 64.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Religious Studies |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | December 31, 2019 |
| Acceptance Date | December 24, 2019 |
| Published in Issue | Year 2019 |
Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.