Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Technical and Thematic Review of Zahran al-Qasimi's Novel The Water Diviner

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 401 - 428, 30.12.2023
https://doi.org/10.33420/marife.1359444

Öz

There are narration type works in all societies. As in Western literature, the art of the novel, which is one of the literary works in Arabic literature, has become widespread in recent ages. Especially today, such works are widely used as a means of expressing the feelings and thoughts in people's inner world. Zahran al-Qasimi is one of the writers who expresses the lives of the people living in the Sultanate of Oman with the art of novel. The author's novel The Water Diviner (تغريبة القافر/The Exile of the Tracker), who has many poetry divans, story books and novels, was selected as the winner of 2023 by the organization The International Prize for Arabic Fiction (IPAF).The events in the novel take place in the village of Misfah, Oman, and the problems that may arise in the near future are touched upon by referring to the drought in the village and the importance of water in human life. The work, which has eleven chapters and an ending, consists of 228 pages. When the technical analysis of the novel is made, it is seen that the name of the novel named The Water Diviner is mediocre in terms of its content, since the main theme is drought. The main hero of the novel is Sālim b. ʿAbdullāh who was nicknamed al-Kāfir (اَلْقَاِفرُ/Tracker) because he can hear the sound of water underground. In the novel, the position of divine narration, who knows everything, is preferred. Thus, the events were explained more objectively instead of the inner worlds of the heroes and their perspectives. This caused the plot to come to the fore. As the objective time of the novel, the moment of the Mary's drowning was chosen instead of a date. The events were told without giving a date, instead Sālim's age is mentioned. The plot of the novel takes place in Misfah, a village near Muscat, the capital of the Sultanate of Oman. While the nature of the village is partially stated in the novel, the environment of the village, the structure and shape of the houses or the materials they were built from were never mentioned. Considering the subject of the novel, it is evaluated that the element of space is used sufficiently in the narrative of the events. The dominant language in the novel is Arabic. Vernacular was used when conveying the dialogues of the heroes. The novel is written in a simple but literary language. It seems that this situation causes the non-Arab reader to integrate with the events more quickly. Due to the fact that the main subject of the novel is drought, it is seen that words related to water are used frequently. In addition to the main theme, the value given to beautiful speech, the importance of coffee in the society, giving everyone a nickname, working to find suitable name by looking at newborn babies are also mentioned. Thus, the author has become both a mirror to society and has added reality to the plot. The author touched upon the love between Kāziye and Va'rī, Āsyā and Ibrāhim, and Nasrā and Sālim. The fact that these loves are far from extremism and are suitable for values also has an important place in terms of conveying them to the reader beyond being a human feeling. Not only love was mentioned, but also the sense of loyalty was emphasized by telling that they faced the events together. Features such as Shaykh Hāmid b. ʿAlī, one of the leaders of the community, ordering something unreasonable in the name of Islam, and usurping a land unjustly were mentioned. The author also criticized the superstitious beliefs in society. In this context, giving a bad name to protect the child from envy, wearing amulets, using incense, leaving some items on the graves, throwing sugar into water sources and begging various wishes have been criticised. In the same way, behaviors such as backbiting, spreading everything that is said, usurping someone else's property unjustly, mocking the plight of people, ignoring the weak and the powerless, being afraid of powerful and rich people and only listening to their words have also been criticized.

Kaynakça

  • Aktaş, Şerif. Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları, 2. Basım, 1991.
  • Aytür, Ünal. Roman Sanatı İsimli Esere Yazılan Çevirmen Önsözü. İstanbul: Adam Yayınları, 3. Basım, 2001.
  • Behrâvî, Hasen. Bunyetu’ş-şekli’r-rivâî (el-Fezâ’-ez-Zemen-eş-Şahsiyye). Beyrut: el-Merkezu’s-Sekâfiyyu’l-Arabî, 1990.
  • Bezci, Ramazan. Arap Edebiyatında Sehl-i Mümteni Şairi Bahâ Züheyr’in Şiirlerinde Muhteva ve Edebi Sanatlar. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları, 2023.
  • Bildik, Yusuf. Hasîb Keyyâlî’nin Hikâyelerinde Sosyal Problemler. Konya: Billur Yayınevi, 2019.
  • Bi̇ldi̇k, Yusuf - Yıldız, Ahmet. “Zekeriyyâ Tâmir’in el-Hısrim Adlı Hikâye Kitabında Sosyal Eleştiri”. Dergiabant 9/1 (Mayıs 2021), 347-368. https://doi.org/10.33931/abuifd.886295
  • Bourneur, Roland - Quellet, Réal. Roman Dünyası ve İncelemesi. çev. Hüseyin Gümüş. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989.
  • Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Basımevi, 2003.
  • Demiryürek, Meral. “Kurgusal Metinlerde İkinci Kişili Anlatıcı ve Bakış Açısı”. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Dergisi 2 (2013), 119-139.
  • Edward Saîd. Raeytu Râmallah İsimli Romana Yazılan Mukaddime. Beyrut: el-Merkezu’s-Sekâfiyyu’l-Arabî, 4. Basım, 2011.
  • Eminoğlu, Ali. “Muhammed Hasan Alvân’ın ‘Mevtun Sağîrun’ (Küçük Bir Ölüm) Adlı Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 46/46 (2018), 141-162.
  • Forster, Edward Morgan. Roman Sanatı. çev. Ünal Aytür. İstanbul: Adam Yayınları, 3. Basım, 2001.
  • Gürbüz, Özcan. “Düşünce ile Tema ve Konu”. Kurgu Dergisi 18 (2001), 101-108.
  • Harmancı, Hasan. “Abdurrahman Munîf’in el-Escâr ve İğtiyâlu Merzûk Adlı Romanının Teknik Yönden İncelenmesi”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 30 (2013), 67-96.
  • Harmancı, Hasan. Abdurrahman Munîf’in el-Eşcâr ve İğtiyâlu Merzûk Adlı Eserinin Teknik ve Tematik Yönden İncelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
  • ‘Îd, Yumnâ el-. Tekniyyâtu’s-serdi’r-rivâî fî davi’l-menheci’l-bunyevî. Beyrut: Dâru’l-Fârâbî, 3. Basım, 2010.
  • İyişenyürek, Orhan. Abdullah eş-Şebrâvî ve Şiiri. Konya: Aybil Yayınları, 2019.
  • Kāsımî, Zehrân el-. Tağrîbetu’l-Kāfir. Tunus: Dâru Reşm li’n-Neşri ve’t-Tevzî’, 2022.
  • Küçüksarı, Mücahit. “Tevfîk Yûsuf el-Avvâd’ın ‘Er-Rağîf’ Adlı Romanında Türk İmajı”. Mütefekkir 3/6 (Aralık 2016), 307-327.
  • Önal, Mehmet. “Edebî Dil ve Üslup”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 36 (2008), 23-47.
  • Öztürk, Mevlüt. “Muhammed Said er-Reyhânî’nin ‘Yazarın Ölümü’ Adlı Hikâye Koleksiyonunda Ölüm Teması”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 22/1 (2022), 377-418. https://doi.org/10.33420/marife.1103780
  • Pekparlatır, Selçuk. “‘Sudanlı Yazar Et-Tayyib Sâlih’in Hafnetu Temr Adlı Kısa Öyküsünün Teknik ve Tematik İncelemesi’”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 20/2 (2020), 547-568. https://doi.org/10.33420/marife.770590
  • Stevick, Philip. Roman Teorisi. çev. Sevim Kantarcıoğlu. Ankara: Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksekokulu Matbaası, 1988.
  • Şengül, Mehmet Bakır. “Romanda Zaman Kavramı”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 4/16 (2011), 428-435.
  • Tekin, Mehmet. Roman Sanatı 1 Romanın Unsurları. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 11. Basım, 2012.
  • Tepebaşılı, Fatih. Roman İncelemesi. Konya: Çizgi Kitabevi, 2. Basım, 2019.
  • Yıldız, Ahmet. “Abdulvehhâb ‘Îsâvî’nin ed-Dîvânu’l-Isbartî İsimli Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. akif 51/1 (ts.), 66-95. http://dx.doi.org/10.51121/akif.2021.16
  • Yıldız, Ahmet. “Celâl Berces’in ‘Defâtiru’l-Verrâk’ İsimli Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 22/1 (2022), 491-516. https://doi.org/10.33420/marife.1090634
  • Yıldız, Ahmet. “Mansûra İzzuddîn’in Besâtînu’l-Basra İsimli Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. Arap Edebiyatının Gelişim Serüveni 1. 187-214. Konya: Palet Yayınları, 2022.
  • Yıldız, Ahmet. “Murîd el-Berğûsî’nin Raeytu Râmallah İsimli Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 25/1 (Haziran 2021), 23-47. https://doi.org/10.18505/cuid.851785
  • Yılmaz, Durali. Roman Sanatı ve Toplum. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1996.

Zehrân el-Kāsımî’nin Teğrîbetu’l-Kāfir İsimli Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 401 - 428, 30.12.2023
https://doi.org/10.33420/marife.1359444

Öz

Tüm toplumlarda tahkiye türü eserler mevcuttur. Batı edebiyatında olduğu gibi Arap edebiyatında da tahkiye türü eserlerden olan roman sanatı son çağlarda yaygınlık kazanmıştır. Özellikle günümüzde bu tür eserler insanın iç dünyasında yer alan duygu ve düşünceleri ifade etmenin bir aracı olarak çokça kullanılmaktadır. Zehrân el-Kāsımî de Umman Sultanlığı’nda yaşayan halkın yaşantılarını roman sanatı ile ifade eden yazarlardan biridir. Çok sayıda şiir divanı, hikâye kitabı ve romanı bulunan yazarın Teğrîbetu’l-Kāfir (تَغْريبَةُ اْلقَاِفِر/İz Sürücünün Gurbeti) isimli romanı el-Câizetu’l-Âlemiyyetu li’r-Rivâyeti’l-Arabiyye isimli kuruluş tarafından 2023 yılı birincisi seçilmiştir. Romanda su kıtlığı ve suyun insan hayatındaki önemine atıflar yapılarak yakın gelecekte ortaya çıkabilecek sorunlara temas edilmektedir. On bir bölüm ve bir son bulunan eser, 228 sayfadan oluşmaktadır. Romanın teknik incelemesi yapıldığında Teğrîbetu'l-Kāfir isimli romanın adının ana temanın kuraklık olması nedeniyle içeriği olarak yansıtma konusunda vasat kaldığı görülmektedir. Romanın ana kahraman yer altındaki su sesini duyabildiği için el-Kāfir (القافر/İz Sürücü) lakabı verilen Salim b. Abdullah’tır. Romanda her şeyi bilen tanrısal anlatım konumu tercih edilmiştir. Böylece kahramanların iç dünyaları ve onların bakış açıları yerine olaylar daha nesnel bir şekilde anlatılmıştır. Bu da olay örgüsünün daha ön plana çıkmasına neden olmuştur. Romanın nesnel zamanı olarak bir tarih yerine Meryem’in boğulma anı seçilmiştir. Olaylar tarih verilmeden anlatılmış bunun yerine Salim’ni yaşı zikredilmiştir. Romanın olay örgüsü, Umman Sultanlığı’nın başkenti Maskat yakınlarındaki bir köy olan Misfah’da geçmektedir. Köyün tabiatı romanda kısmen belirtilmişken, köyün çevresi, evlerin yapısı, şekli veya hangi maddelerden inşa edildiği gibi konulara hiç değinilmemiştir. Romanın konusu göz önüne alındığı zaman, mekân unsurunun olayların anlatımında yetecek kadar kullanıldığı değerlendirilmektedir. Romanda hâkim dil Fasih Arapçadır. Kahramanların kurdukları diyaloglar aktarılırken Ammice kullanılmıştır. Roman sade ancak edebî bir dille yazılmıştır. Bu durumun özellikle Arap olmayan okuyucuyu olaylarla daha çabuk bütünleşmesine neden olduğu görülmektedir. Romanın ana konusunun kuraklık olmasının da etkisiyle su ile ilgili kelimelerin çokça kullanıldığı görülmektedir. Romanda ana tema yanında toplumda örf ve adet olarak nitelendirilebilecek güzel konuşmaya verilen değer, kahvenin toplumdaki önemi, herkese bir lakap takma, yeni doğan bebeklere bakarak hallerine uygun bir isim bulmaya çalışma gibi davranışlar da zikredilmiştir. Böylece yazar hem topluma bir ayna olmuş hem olay örgüsüne gerçeklik katmıştır. Yazar, Kâziye ile Va‘rî, Asya ile İbrahim ve Nasrâ ile Salim arasındaki aşka değinmiştir. Bu aşkların aşırılıktan uzak ve ahlaki değerlere uygun kalmış olması da insani bir duygu olan aşkın çerçevelerini okuyucuya iletme anlamında önemli bir yeri vardır. Sadece aşktan bahsedilmemiş, yaşanan sıkıntılara birlikte göğüs gerdikleri de anlatılarak vefa duygusuna dikkat çekilmiştir. Toplum liderlerinden Şeyh Hâmid b. Ali’nin şeriat adına makul olmayan bir şeyi emretmesi, bir araziyi haksız yere gasp etmesi gibi hususlar dile getirilmiştir. Yazar toplumdaki batıl inançları da eleştirmiştir. Bu bağlamda çocuğu hasetten korumak için kötü bir isim verilmesi, muska takılması, tütsüler kullanılması, mezarlara bazı eşyalar bırakılması, su kaynaklarına şeker atıp çeşitli dilekler dilenmesi eleştirilmiştir. Aynı şekilde gıybet, her duyduğunu yayma, başkasının malını haksız yere gasp etme, insanların düştüğü zor durumla alay etme, zayıf ve güçsüzleri dikkate almama, güçlü ve zengin kişilerden çekinme ve sadece onların sözlerini dinleme gibi tavırları da eleştirilmiştir.

Kaynakça

  • Aktaş, Şerif. Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları, 2. Basım, 1991.
  • Aytür, Ünal. Roman Sanatı İsimli Esere Yazılan Çevirmen Önsözü. İstanbul: Adam Yayınları, 3. Basım, 2001.
  • Behrâvî, Hasen. Bunyetu’ş-şekli’r-rivâî (el-Fezâ’-ez-Zemen-eş-Şahsiyye). Beyrut: el-Merkezu’s-Sekâfiyyu’l-Arabî, 1990.
  • Bezci, Ramazan. Arap Edebiyatında Sehl-i Mümteni Şairi Bahâ Züheyr’in Şiirlerinde Muhteva ve Edebi Sanatlar. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları, 2023.
  • Bildik, Yusuf. Hasîb Keyyâlî’nin Hikâyelerinde Sosyal Problemler. Konya: Billur Yayınevi, 2019.
  • Bi̇ldi̇k, Yusuf - Yıldız, Ahmet. “Zekeriyyâ Tâmir’in el-Hısrim Adlı Hikâye Kitabında Sosyal Eleştiri”. Dergiabant 9/1 (Mayıs 2021), 347-368. https://doi.org/10.33931/abuifd.886295
  • Bourneur, Roland - Quellet, Réal. Roman Dünyası ve İncelemesi. çev. Hüseyin Gümüş. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989.
  • Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Basımevi, 2003.
  • Demiryürek, Meral. “Kurgusal Metinlerde İkinci Kişili Anlatıcı ve Bakış Açısı”. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Dergisi 2 (2013), 119-139.
  • Edward Saîd. Raeytu Râmallah İsimli Romana Yazılan Mukaddime. Beyrut: el-Merkezu’s-Sekâfiyyu’l-Arabî, 4. Basım, 2011.
  • Eminoğlu, Ali. “Muhammed Hasan Alvân’ın ‘Mevtun Sağîrun’ (Küçük Bir Ölüm) Adlı Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 46/46 (2018), 141-162.
  • Forster, Edward Morgan. Roman Sanatı. çev. Ünal Aytür. İstanbul: Adam Yayınları, 3. Basım, 2001.
  • Gürbüz, Özcan. “Düşünce ile Tema ve Konu”. Kurgu Dergisi 18 (2001), 101-108.
  • Harmancı, Hasan. “Abdurrahman Munîf’in el-Escâr ve İğtiyâlu Merzûk Adlı Romanının Teknik Yönden İncelenmesi”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 30 (2013), 67-96.
  • Harmancı, Hasan. Abdurrahman Munîf’in el-Eşcâr ve İğtiyâlu Merzûk Adlı Eserinin Teknik ve Tematik Yönden İncelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
  • ‘Îd, Yumnâ el-. Tekniyyâtu’s-serdi’r-rivâî fî davi’l-menheci’l-bunyevî. Beyrut: Dâru’l-Fârâbî, 3. Basım, 2010.
  • İyişenyürek, Orhan. Abdullah eş-Şebrâvî ve Şiiri. Konya: Aybil Yayınları, 2019.
  • Kāsımî, Zehrân el-. Tağrîbetu’l-Kāfir. Tunus: Dâru Reşm li’n-Neşri ve’t-Tevzî’, 2022.
  • Küçüksarı, Mücahit. “Tevfîk Yûsuf el-Avvâd’ın ‘Er-Rağîf’ Adlı Romanında Türk İmajı”. Mütefekkir 3/6 (Aralık 2016), 307-327.
  • Önal, Mehmet. “Edebî Dil ve Üslup”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 36 (2008), 23-47.
  • Öztürk, Mevlüt. “Muhammed Said er-Reyhânî’nin ‘Yazarın Ölümü’ Adlı Hikâye Koleksiyonunda Ölüm Teması”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 22/1 (2022), 377-418. https://doi.org/10.33420/marife.1103780
  • Pekparlatır, Selçuk. “‘Sudanlı Yazar Et-Tayyib Sâlih’in Hafnetu Temr Adlı Kısa Öyküsünün Teknik ve Tematik İncelemesi’”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 20/2 (2020), 547-568. https://doi.org/10.33420/marife.770590
  • Stevick, Philip. Roman Teorisi. çev. Sevim Kantarcıoğlu. Ankara: Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksekokulu Matbaası, 1988.
  • Şengül, Mehmet Bakır. “Romanda Zaman Kavramı”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 4/16 (2011), 428-435.
  • Tekin, Mehmet. Roman Sanatı 1 Romanın Unsurları. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 11. Basım, 2012.
  • Tepebaşılı, Fatih. Roman İncelemesi. Konya: Çizgi Kitabevi, 2. Basım, 2019.
  • Yıldız, Ahmet. “Abdulvehhâb ‘Îsâvî’nin ed-Dîvânu’l-Isbartî İsimli Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. akif 51/1 (ts.), 66-95. http://dx.doi.org/10.51121/akif.2021.16
  • Yıldız, Ahmet. “Celâl Berces’in ‘Defâtiru’l-Verrâk’ İsimli Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 22/1 (2022), 491-516. https://doi.org/10.33420/marife.1090634
  • Yıldız, Ahmet. “Mansûra İzzuddîn’in Besâtînu’l-Basra İsimli Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. Arap Edebiyatının Gelişim Serüveni 1. 187-214. Konya: Palet Yayınları, 2022.
  • Yıldız, Ahmet. “Murîd el-Berğûsî’nin Raeytu Râmallah İsimli Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 25/1 (Haziran 2021), 23-47. https://doi.org/10.18505/cuid.851785
  • Yılmaz, Durali. Roman Sanatı ve Toplum. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1996.
Toplam 31 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Arap Dili ve Belagatı
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Ahmet Yıldız 0000-0002-7074-0405

Yayımlanma Tarihi 30 Aralık 2023
Kabul Tarihi 24 Aralık 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023Cilt: 23 Sayı: 2

Kaynak Göster

ISNAD Yıldız, Ahmet. “Zehrân El-Kāsımî’nin Teğrîbetu’l-Kāfir İsimli Romanının Teknik Ve Tematik İncelemesi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 23/2 (Aralık 2023), 401-428. https://doi.org/10.33420/marife.1359444.