Marife Dini Araştırmalar Dergisi

Öz

Ōmoto, Japon Dini Tarihi içerisinde adından en çok söz ettiren, Şinto temelli bir Japon Yeni Dini Hareketi (YDH)’dir. Japon Tarihi’nde Meiji Dönemi (1868-1912) itibariyle başlatılan hareket inanç ve ibadetleriyle dünyevi-politik düşüncelerini birleştirerek Taishō (1912-1927) ve Shōwa (1927-1945) dönemlerinde öne çıkmıştır. Modern Dönemle (1945-) birlikte pasifize olan hareket, içerisinde farklı eğilimlerin etkisiyle bölünme sürecine girmiştir. Günümüzde üç ayrı dini grup şeklinde faaliyetlerini devam ettirmektedirler. Ōmoto’nun “Üç Büyük Öğrenim”, “Dört İlke” ve “Dört Prensip” olmak üzere üç temel öğretisi bulunmaktadır. Bunlar, insan ile Tanrı’nın ilişkisini düzenleyen ve nasıl yaşanması gerektiğiyle ilgili inançlardır. Buna göre İlk olarak Ōmoto cennet ve dünyayı gözlemleyerek gerçek tanrının kimliği hakkında düşünmek, evrenin gelişimin ayrı değil bir olduğunu görerek tanrının gücünü düşünmek ve hayatın doğasına hazırlıklı bir biçimde gerçek tanrı hakkında düşünmek biçiminde tasavvur ettikleri Üç Büyük Öğrenim çerçevesinde kapsayıcı bir dini dünya görüşü sunmaktadır. İkinci olarak Dört Öğreti bulunmakta bunları Matsuri, Oshie, Narawashi ve Nariwai oluşturmaktadır. Matsuri, Ōmoto’da düzenli veya düzensiz yapılan, sunu ve duayı içeren ibadetlerin her birine denmektedir. Oshie, öğreti anlamına gelmektedir. Ōmoto Shin’yu ve Reikai Monogatari hareketin iki ana kutsal metnini ifade etmektedir. Narawashi, insan hayatının alışkanlıklardan ibaret olduğu, tanrı-insan uyumu için insanın alışkanlıklarını tanrının isteğine göre düzenlemesi gerektiği inancını anlatmaktadır. Nariwai ise uygun çalışma anlamına gelmektedir. İnsanın ruhuyla elde ettiği sonuçları iyileştirmeye odaklanması gerektiği inancını ifade etmektedir. Buna göre insan ruhunu iyi kullanırsa sonuçlar iyi, kötü kullanırsa sonuçların kötü olacağına inanılmaktadır. Üçüncü olarak Dört İlke bulunmakta, bunları Seiketsu Shugi, Rakuten Shugi, Shinten Shugi ve Tōitsu Shugi oluşturmaktadır. Seiketsu Shugi, zihin ve bedenin arınması anlamına gelmekte, ölüm, hastalık ve ahlaksızlık gibi kirletici olduğu kabul edilen durumlardan kurtulmak kastedilmektedir. Bunlardan kurtulmanın ise arınma ritüelleri ile mümkün olduğu ifade edilmektedir. Rakuten Shugi, iyimserlik anlamına gelmektedir. Dünyanın daha iyi bir kurtuluş dünyası haline geleceğine dair bir inancı ifade etmektedir. Shinten Shugi, ilerlemecilik anlamındadır. İnsanın zihin ve bedenini yenileyerek sosyal hayatta gelişmesi ve ilerlemesi gerektiği inancını vurgulamaktadır. Tōitsu Shugi ise birleşim anlamındadır. Evrende bulunan iyi-kötü insan, zengin-fakir, tanrı-insan arasındaki ikiliğin ortadan kaldırılması gerektiği inancını açıklamaktadır. Buna göre toplumda ayrımcılıkların ve adaletsizliğin olmaması için düzen ve birliğin olması gerekmektedir. Ōmoto, Şintoist eksenli bir YDH olmasının yanında kapsayıcı monoteistik bir Tanrı inancına sahiptir. Dünya üzerindeki tüm dinlerin tek bir kaynaktan geldiğine inanmaktadır. Buna göre onlar, tüm dinlerin inanç ve ibadetleri tek bir Tanrıya yapıldığına ve hakikatten birer parça taşıdıklarına inanmaktadırlar. Ōmoto’da Ōmotosume Ōmikami adındaki yüce tanrının Kunitokotachi no Mikoto ve Toyokumunu no Mikoto biçiminde ikili yönü olduğuna inanılmaktadır. Onların kutsal metinleri, evren ve kurtuluşa dair inançları da bu yönde gelişim göstermiştir. Ōmoto’da Ōmoto Shin’yu ve Reikai Monogatari adında iki kutsal metin bulunmaktadır. İlki Nao Dehuchi’ye, ikincisi Onisaburō Deguchi’ye atfedilmektedir. Ōmoto’da Daiuchū adlı büyük kozmos, Shōuchū adlı küçük kozmos şeklinde iki ana evren anlayışı bulunmaktadır. Daiuchū insan evrenini de içine alan bilinmeyen binlerce evreni, Shōuchū ise insan evrenini ve dünyasını ifade etmektedir. Ōmoto’da üç tür kurtuluş inanışı bulunmakta, aynı zamanda bunlar kurtuluşun aşamaları olarak görülmektedir. İlki bireysel kuralların uygulanması, ikincisi toplumsal kuralların uygulanması, üçüncüsü ise kurtarıcını gelişiyle dünyanın kurtuluş dünyası haline gelişiyle kurtuluşun mümkün olabileceği söylemektedir. Ōmoto’nun inançlarını ele aldığımız çalışmamız Temel Öğretileri, Tanrı Anlayışı, Kutsal Kişi Anlayışı, Kutsal Metinleri, Evren Anlayışı ve Kurtuluş Anlayışı olmak üzere altı bölümden oluşmaktadır. Çalışmamız ülkemiz ve dünya literatüründe Ōmoto inançlarının incelenmesi açısından kapsayıcı nitelikte ilk araştırmadır. Çalışmamızın literatüre katkı sağlaması ve yeni araştırmalara faydalı olması amaçlanmıştır.