Öz
Genel kabule göre insanın yaşadığı tarih İlk Çağ, Orta Çağ, Yeni Çağ ve Yakın Çağ olarak tesmiye edilmektedir. İsimlerle ve değişimi tetikleyen olgularla ilgili farklılıklar olsa da insanlığın ekseriyetini etkileyen yazının icadı, kavimler göçü, Bizans’ın yıkılışı ve İstanbul’un fethi, sanayi devrimi gibi vakıaların etkin olduğu müsellemdir. Uzun zaman aralıklarıyla yaşanan büyük ve etkili olgular bir ayırım olarak benimsenmiş ve tarih çeşitli dönemlere bölünerek incelenmiştir. Bugün bilim adamları yaşadığımız çağla ilgili “Makina Çağı, İnternet Çağı, Bilim Çağı, Bilgisayar Çağı, Uzay Çağı” gibi birçok isim teklif etmekte ancak herhangi bir isim üzerinde ittifak etmemektedirler. Özellikle Sanayi Devrimi’yle başlayan makinalaşma, onu takip eden otomasyon ve bugün hız kesmeden ilerleyen dijital yapay zekâ sistemleriyle tanışan bu çağ, her gün baş döndürücü gelişmeler yaşamaktadır. İnsanlığın tanıştığı hız, yaşadığı çağa bir isim vermeye engel olmaktadır. Çünkü yaşanan gelişme ve olgularla ilgili yeterli bir mütalaa yapmaya fırsat kalmadan yenileri yaşanmakta ve bu döngü sürekli deveran etmektedir. Modern çağ, duyuş, düşünüş ve algılarımızı bir sihirbazın yaşattığı yanılsamadan daha çok etkilemektedir. Bu etkinlik içsel ve ruhsal bir derinlikten değil dikkatimizi ve düşüncelerimizi dağıtarak başarılı olmaktadır. Yaşadığımız çağda insan ruhunu kemiren, aşkın değerleri tüketen, insanı yalnızlaştıran hatta metalaştıran birçok faaliyetin yaşattığı geçici hazlar, insanı onun hayrına olanlardan uzaklaştırmakta ve onu anlam veremediği sayısız kargaşa ve huzursuzluğa sürüklemektedir.
Bugün sahip olunan nicelikler insanın nitel alana olan ihtiyaçlarını ya da nitel öğeleri hayatından çıkarmış olmanın boşluğunu doldurmaya yetmemiştir. Bu boşluğun daha çok nicel olanla telafiye çalışılması sadece bir yanılsama olup, bugün insanı nereye varacağını kestiremediği canhıraş bir koşuşturmanın içine atmıştır. Hâlbuki insanın koşuşturmaya olduğu kadar durup biraz sakinleşmeye, nicel varlılara gereksinim duyduğu kadar nitel olana da ihtiyacı vardır.
Kur’an birçok nimeti insan için sekîne kavramının türevleriyle ifade etmektedir. Savaşın en çetin zamanlarında müminlerin kalpleri, inen sekîne ile teskin olmuştur. Bunun dışında eş, gece, mesken, peygamberin duası gibi unsurlar insanın sığınacağı ve kendileriyle sükûn bulacağı varlıklar olarak zikredilmiştir. Hz. Peygamber çeşitli ameller sebebiyle müminlere sekîne ineceğini haber vermiştir.
Kur’an ve hadis metinlerinde sıkça kullanılan “s-k-n” kökü ve türevlerinin lügavî olarak ilk ifade ettiği anlam soyut veya somut bir ayırım olmasızın ‘sükûn’dur. Sükûn dışındaki anlamlar ilgili metinlerin bağlamından ve nakledilen rivayetlerden elde edilmektedir. Özellikle “s-k-n” kökünün “sekîne” formunun kullanıldığı metinler hem somut hem de soyut bir gerçeklik olarak tevil edilmeyi mümkün kılmaktadır. Sekînenin ne olduğuna dair sahih bir delilin olmaması yapılan yaklaşımları “tevil” olmanın ötesine taşımamaktadır. Ancak şurası bir gerçek ki ister somut ister soyut bir varlık olarak kabul edilsin her iki durumda da kavramın râci olduğu sonuç aynıdır: O da Allah’ın, müminlere karşılaştıkları birtakım zorlu çıkmazlarda ruhsal bir dinginlik, kalbi bir itminan ve içsel bir güven lütfederek onları teskin etmesidir. Dolayısıyla sekîne kavramı her halükarda lügavi anlamına paralel bir anlam taşımaktadır.
Bugün “ne olduğunu” sorma fırsatına dahi mahal bırakmayan, nerede duracağı belli olmayan, bireysel ve toplumsal değerleri aşındıran, varacağı hedefi bilmeden insanı büyük bir telaş, kaygı, gerilim ve süratle koşuşturan gelişmeler insan olgusunu nereye savurmaktadır? “Her şeyin zıttıyla kaim olduğu” ilkesiyle bakıldığında insanın ve varlığın ihtiyaç duyacağı fenomenler sadece hız, hareket, gelişme, ilerleme, büyüme ve hükmetme midir? Fiziki kısıtlamaları her gün bertaraf eden insan, sürekli boğuştuğu koşuşturmaca, telaş, korku, kaygı gibi olgularla kendi içsel dinginliğinden, ruhsal huzurundan ve çoğu zaman aradığı sakinlikten uzaklaşmıyor mu? Kur’an, insanın boğuşmak zorunda kaldığı birçok olumsuz durum, korku, kaygı ve gerilim karşısında Allah’ın inananların kalplerine “sekînet” indirdiğini ve çeşitli vesilelerle onları teskin ettiğini haber vermektedir. Bu araştırmada bir tür sükûnu ifade eden “sekînet” kavramı, çağın kaotik ve dinamik durumuyla ilişkilendirilerek semantik bir analizle ele alınmıştır.
Kaynakça
- Abdülbaki, Muhammed Fuad. el-Mu‘cemü’l-müfehres li-elfâzi’l-Kur’ani’l-Kerîm. Kâhire: Dâru’l-Hadîs, 2001.
- Ağırkaya, Güven. “Belâ-Musibetler Üzerine Fıtrat Eksenli Bir Okuma”. Tefsir Araştırmaları Dergisi (TADER) 4/3 (2020), 30-64.
- Âlûsî, Ebü’s-Senâ Şihâbüddîn Mahmûd b. Abdillâh. Rûhu’l-me‘ânî fî tefsîri’l-Kur’ani’l-Azîm ve’s-seb‘i’l-mesânî. thk. Ali Abdülbârî Atiyye. 5 Cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994.
- Artut, Selçuk. Teknoloji-İnsan Birlikteliği. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1. Basım, 2014.
- Baykara, Onur. “Kanser Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar”. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 5/3 (2016), 154-165.
- Begavî, Ebû Muhammed Hüseyin b. Mes‘ûd b. Ferrâ. Me‘âlimu’t-tenzîl fi tefsîri’l-Kur’an. thk. Abdürrezzak el-Mehdî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâs, 1999.
- Beyzâvî, Ebû Saîd Nasırüddin Abdullah b. Ömer b. Muhammed. Envarü’t-tenzil ve esrarü’t-te’vil. thk. Muhammed Abdurrahman Mara’şalî. 5 Cilt. Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1. Basım, 1997.
- Buhârî, Muhammed b. İsmail Ebu Abdullah. Sâhîhu’l-Buhârî. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır. 9 Cilt. Dâru Tavki’n-Necât, 1. Basım, 2001.
- Bursevi, İsmail Hakkı. Ruhu’l-beyân. 10 Cilt. Beyrut: Daru’l-Fikr, ts.
- Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd. es-Sıhâh tâcu’l-luga ve sıhâhu’l-Arabiyye. thk. Ahmed Abdülgafûr Attar. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melayîn, 1987.
- Cürcânî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Alî es-Seyyid eş-Şerîf. Kitabü’t-Ta‘rîfât. 1 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 1983.
- Çift, Salih. “Tasavvufta Sekîne Kavramı”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/2 (2006), 1-14.
- Dâmegânî, Hüseyin b Muhammed. el-Vücuh ve’n-nazâir li-elfâzi kitâbillahi’l-azîz. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
- Dâmegânî, Hüseyin b Muhammed. Kâmûsü’l-Kur’ân ev Islahü’l-vücuh ve’n-nezair fi’l-Kur’âni’l-Kerim. Beyrut: Dârü’l-İlm li’l-Melayin, 1983.
- Dozy, Reinhart Pieter Anne. Tekmiletü’l-me‘âcimi’l-Arabiyye. çev. Muhammed Selim Nuaymî. 4 Cilt. Irak: Vizâratü’s-Sekâfe ve’l-İ’lâm, 1999.
- Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. es-Sünen. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. 4 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, ts.
- Ebu Hayyân, Muhammed b. Yûsuf b. Hayyân el-Endelüsî. el-Bahru’l-muhît. thk. Sıtkı Muhammed Cemil. 10 Cilt. Beyrut: Daru’l-Fikr, 2000.
- Ebussuûd, Muhammed b. Muhammed el-İmâdî. İrşâdü’l-akli’s-selîm ilâ mezâya’l-kitâbi’l-Kerîm. 9 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
- Elmalılı, Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. 9 Cilt. İstanbul: Eser Kitabevi, ts.
- Erkut, Abdülkadir. “Kur’an’da Hamiyyet ve Sekînet Kavramları”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 14/1 (Bahar 2014), 157-177.
- Ezherî, Muhammed b. Muhammed. Tehzîbu’l-luga. 8 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 2001.
- Feyyûmî, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Ali el-Hamevi. el-Misbâhü’l-münîr fî garîbi’ş-şerhi’l-kebîr. 2 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-İlmiyye, ts.
- Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Yakub b. Muhammed. el-Kâmûsu’l-muhît. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2005.
- Frankl, Viktor E. İnsanın Anlam Arayışı. çev. Selçuk Budak. İstanbul: Okuyan Us, 17. Basım, 2009.
- Geiger, Abraham. Was hat Mohammed aus dem Judenthume aufgenommen? Leipzig: Verlag von M.W. Kaufmann, 2. Basım, 1902.
- Gesenius, Wilhelm vd. Gesenius’ Hebrew and Chaldee lexicon to the Old Testament Scriptures. Grand Rapids: Baker Book House, 1979.
- Goldziher, Ignaz. “Müslümanlarda Sekine Kavramı”. çev. Mehmed Sait Hatiboğlu. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 26/1 (1984), 143-153.
- Gürkan, Selime Leyla. “Sekîne”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/329-331. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
- Halil b. Ahmed, Ebû Abdurrahman. Kitâbü’l-ayn. thk. Mehdi el-Mahzûmî - İbrâhim es-Sâmerrâî. 8 Cilt. Dâr ve Mektebetü’l-Hilâl, ts.
- Hâzin, Alaeddin Ali b. Muhammed b. İbrâhim el-Bağdadi. Lübâbü’t-te’vîl fî meâni’t-tenzîl/Tefsirü’l-Hazin. 4 Cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 1994.
- Hicâzî, Tamer Muhammed Ahmed. Âyâtu’s-sekîne fi’l-Kur’âni’l-Kerim. Camiatü’l-Ezher Külliyyetü’l-Lügati’l-Arabiyye, ts.
- İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdullah b. Gâlib İbn Atiyye el-Endelûsî. el-Muharraru’l-vecîz fi tefsîri’l-kitâbi’l-Azîz. thk. Abdüsselam Abdüşşâfî Muhammed. 6 Cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
- İbn Düreyd, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasan el-Ezdi el-Basri. Cemheretü’l-luga. thk. Remzi Münir Ba’lebekkî. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-İlm li’l-Melâyîn, 1. Basım, 1987.
- İbn Ebû Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdris. Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Esat Muhammed et-Tayyib. 13 Cilt. Suudi Arabistan: Mektebetu Nezzar Mustafa el-Bâz, 1998.
- İbn Hanbel, Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed. el-Müsned. 45 Cilt. Müessesetü’r-Risâle, 2001.
- İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb ez-Züraî ed-Dımaşki el-Hanbelî. Medâricü’s-sâlikîn. thk. Muhammed Mu’tasım Billah el-Bağdâdî. 2 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabî, 1996.
- İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid. es-Sünen. thk. Şuayb Arnavut - Adil Mürşid vd. 5 Cilt. Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 2009.
- İbn Manzûr, Muhammed bin Mükerrem bin Ali Ebü’l-Fadl Cemâleddin. Lisânu’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1994.
- İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed el-Bağdâdî. Zâdü’l-mesîr fî ilmi’t-tefsir. thk. Abdürrezzak el-Mehdi. 4 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabî, 2001.
- Karaman vd., Hayrettin. Kur’an Yolu. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
- Kasapoglu, Abdurrahman. “Kur’an’da Eşler Arası İlişki Hakkında Önemli Bir Kavram: ‘Sükûn’ -Eşler Arasında Cinsel Ve Duygusal Eğilim-”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 4/1 (2004), 73-86.
- Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmi‘ li-ahkâmi’l-Kur’an. thk. Ahmet el-Berdûnî - İbrahim Ettafeyyiş. 20 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1964.
- Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtu ehli’s-sünne. thk. Mecdi Baslum. 10 Cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
- Maverdi, Ebü’l-Hasan Ali b Muhammed b Habib. en-Nüket ve’l-uyûn (Tefsiru’l-Maverdi). 6 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1992.
- Muhammed, Salahuddi Selim. “es-Sekîne ve’t-Tuma’nîne fi’l-Kur’ani’l-Kerim”. Musul Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi 6/12 (2012), 254-288.
- Mukatil b. Süleyman, Ebü’l-Hasen. Tefsiru Mukâtil b. Süleyman. thk. Abdullah Mahmûd Şehhâte. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâs, 2002.
- Mukâtil b. Süleyman, Ebü’l-Hasen Mukâtil b. Süleymân b. Beşîr el-Ezdî el-Belhî. el-Vücuh ve’n-nazair. thk. Hâtim Sâlih ed-Dâmin. Riyad: MektebetüR-Rüşd, 2011.
- Mumford, Lewis. Makina Efsanesi. çev. Fırat Oruç. İstanbul: İnsan Yayınları, 1996.
- Mustafa, İbrahim vd. el-Mu’cemü’l-vasît. 2 Cilt. Dârü’d-Da‘ve, ts.
- Mücahid, Ebü’l-Haccâc Mücahid b. Cebr. Tefsiru Mücahid. thk. Muhammed Abdüsselam Ebü’n-Nîl. 1 Cilt. Mısır: Dârü’l-Fikri’l-İslamiyyi’l-Hadîse, 1. Basım, 1989.
- Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc b. el-Câmiu’s-Sahîh. thk. Muhammed Fuad Abdülbaki. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
- Nesefî, Ebu’l-Berekât Abdulah b. Ahmed. b. Mahmud. Medâriku’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. thk. Yusuf Ali Büdeyvî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1. Basım, 1998.
- Nevevî, Ebu Zekeriya Muhyiddin. el-Minhâc şerhu Sahîhi Müslim b. Haccâc. 18 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1972.
- Özdenören, Rasim. Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler. İstanbul: İz Yayıncılık, 6. baskı., 1992.
- Özel, İsmet. Üç Zor Mesele. İstanbul: Tiyo Yayıncılık, 2. Basım, 2014.
- Özel, Mustafa. Kur’an’da Sekîne Kavramı. İzmir: Birleşik Matbaacılık, 2005.
- Özkan, Ayşe Nur. “Evlerimizin Hakkı”. Diyanet Aylık Dergi 357 (Eylül 2020), 70-71.
- Postman, Neil. Teknopoli: Yeni Dünya Düzeni. çev. Mustafa Emre Yılmaz. İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2006.
- Râgıb el-İsfahânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal. el-Müfredat fî garibi’l-Kur’ân. thk. Safvân Adnan ed-Dâvûdî. Dimeşk: Dârü’l-Kalem, 1. Basım, 1992.
- Râzî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn et-Taberistânî. Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1999.
- Reşid Rıza, Muhammed. Tefsirü’l-Kur’âni’l-hakim (Tefsirü’l-menâr). 12 Cilt. Mısır: el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-Âmme li’l-Kitâb, 1990.
- Semerkandî, Ebü’l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmet b. İbrahim. Bahru’l-ulûm. 3 Cilt, ts.
- Sıddîk Han, Ebü’t-Tayyib Muhammed el-Kannevci Sıddik Hasan. Fethü’l-beyân fî makasıdi’l-Kur’ân. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 1992.
- Şa‘râvî, Muhammed Mütevelli. Tefsîru’ş-Şa‘râvî: el-Havâtır. 20 Cilt. Metâbiu Ahbâri’l-Yevm, 1997.
- Şeriati, Ali. İnsanın Dört Zindanı. çev. Hüseyin Hatemi. İstanbul: İşaret Yayınları, 5. Basım, 1997.
- Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed es-San‘ânî el-Yemenî. Fethu’l-kadîr. 6 Cilt. Dimeşk: Dâru İbn Kesir, 1993.
- Taberî, Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’an. thk. Ahmed Muhammed Şakir. 24 Cilt. Kâhire: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
- Tantavi, Muhammed. et-Tefsirü’l-vasit li’l-Kur’ani’l-Kerim. 15 Cilt. Kahire: Dârü Nahdati Mısır li’t-Tibâa, 1997.
- Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sülemî. Sünenu’t-Tirmizî. thk. Beşşar Avvad Maruf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslamî, 1998.
- Tok, Fatih. “Kur’ân’da Geceye Dair Kavramlar ve Eylemler”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 24/1 (2020), 141-165.
- Zebîdî, Muhammed b. Abdirrezzak el-Hüseynî Ebü’l-Feyz Murtaza. Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs. 40 Cilt. Dâru’l-Hidâye, ts.
- Zebîdî, Zeynü’d-din Ahmed b. Ahmed b. Abdi’l-Latif. Sahîh-i Buhârî muhtasarı Tecrîd-i sarîh tercemesi. çev. Ahmet Naim - Kamil Miras. 8 Cilt. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1. Basım, 2019.
- Zeccâc, Ebû İshak İbrâhim b. es-Seri b. Sehl. Meâni’l-Kur’an ve i’râbuh. thk. Abdülcelil Abduh Şelebî. 5 Cilt. Beyrut: Âlemu’l-Kutub, 1988.
- Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmut b. Amr b. Ahmed. el-Keşşâf an hakâiki gavâmizi’t-tenzîl. 4 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabî, 1987.
Öz
According to general acceptance, the history of man is classified as the First Age, the Middle Age, the New Age, and the Modern Age. Although there are differences in names and the events that trigger the change, it is a widely accepted fact that the invention of writing affects the majority of humanity, the migration of tribes, the collapse of Byzantium, the conquest of Istanbul, and the industrial revolution have been effective. Major and influential phenomena experienced over long periods have been accepted as a gate between ages and history has been analyzed by dividing it into various periods. Today, scientists propose many names such as “Machine Age, Internet Age, Science Age, Computer Age, Space Age” for the age we live in, but it is not possible to say that they agree on one name. This age, which has met with the mechanization starting with the Industrial revolution, the automation that followed it, and the digital artificial intelligence systems that progress without stopping today, is experiencing dizzying developments every day. The speed with which humanity meets prevents it from giving a name to the era in which it lives. Because before there is an opportunity to develop a well-round opinion about the developments and phenomena, new ones emerge and this goes on like an endless circle. The modern age affects our senses, thoughts, and perceptions more than the illusion of a magician. This activity is successful not because of an inner and spiritual depth, but by distracting our attention and thoughts. In the age we live in, the temporary pleasures caused by many activities that gnaw the human soul, consume spiritual values, isolate and even commodify human beings, distract man from what is for his sake and drag him into endless chaos and disturbances that he cannot make sense of.
The quantities possessed today have not been sufficient to fill the qualitative needs of the human being or the emptiness occurred due to the removal of qualitative elements from his life. Trying to compensate for this gap with more material elements is just an illusion and has thrown a person into a lively hustle where he cannot predict where it will lead him. However, a person needs qualitative things in his life as much as he needs quantity, to stop and calm down a little as much as he needs the hustle.
The Qur'an expresses many blessings for the man with derivatives of the concept of sakinah. In the harshest times of the war, the hearts of believers were comforted by the sakinah. Apart from this, things such as a spouse, night, dwelling, and the prayer of the prophet are mentioned as things in which people can find shelter and tranquility. The Prophet informed the believers that sakinah would be realized by people through various acts.
The first meaning expressed by the root “s-k-n” and its derivatives, which are frequently used in the texts of the Qur'an and Hadith is ‘sukun' which means without any difference between abstract or concrete. Especially, texts in which the form “sakinah” is used make it possible to be interpreted as both a concrete and abstract reality. The lack of authentic evidence as to what the Sakinah phenomenon is, does not allow approaches to it to go beyond “tevil”. However, regardless of whether it is accepted as a concrete or abstract entity, the conclusion to which the concept is subject is the same in both cases: That is God's granting of spiritual calmness, heartfelt trust, and inner trust to the believers in some difficult predicaments they face. Therefore, the concept of sakinah has a parallel meaning to the dictionary meaning.
Today, with the events which leave no room for even the opportunity to ask “what happened”, unpredictable events, which erodes individual and societal values, and makes people rush about with a great hurry, anxiety, tension, and speed, where is the phenomenon of “human” being thrown? Is what humans need only speed, movement, development, progress, growth, and domination? Does not a person who overcomes physical restrictions every day with all the hustle, fear, and anxiety he constantly struggles with, move away from his inner calmness, and the spiritual peace he seeks most of the time? The Qur’an reports that Allah has sent down “sakinah” into the hearts of believers in the face of many negative situations, fear, anxiety, and tension that a person has to struggle with. In this study, “sakinah”, which expresses a kind of inner/heart peace, was investigated by associating it with the chaotic and dynamic state of the era.
Kaynakça
- Abdülbaki, Muhammed Fuad. el-Mu‘cemü’l-müfehres li-elfâzi’l-Kur’ani’l-Kerîm. Kâhire: Dâru’l-Hadîs, 2001.
- Ağırkaya, Güven. “Belâ-Musibetler Üzerine Fıtrat Eksenli Bir Okuma”. Tefsir Araştırmaları Dergisi (TADER) 4/3 (2020), 30-64.
- Âlûsî, Ebü’s-Senâ Şihâbüddîn Mahmûd b. Abdillâh. Rûhu’l-me‘ânî fî tefsîri’l-Kur’ani’l-Azîm ve’s-seb‘i’l-mesânî. thk. Ali Abdülbârî Atiyye. 5 Cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994.
- Artut, Selçuk. Teknoloji-İnsan Birlikteliği. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1. Basım, 2014.
- Baykara, Onur. “Kanser Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar”. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 5/3 (2016), 154-165.
- Begavî, Ebû Muhammed Hüseyin b. Mes‘ûd b. Ferrâ. Me‘âlimu’t-tenzîl fi tefsîri’l-Kur’an. thk. Abdürrezzak el-Mehdî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâs, 1999.
- Beyzâvî, Ebû Saîd Nasırüddin Abdullah b. Ömer b. Muhammed. Envarü’t-tenzil ve esrarü’t-te’vil. thk. Muhammed Abdurrahman Mara’şalî. 5 Cilt. Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1. Basım, 1997.
- Buhârî, Muhammed b. İsmail Ebu Abdullah. Sâhîhu’l-Buhârî. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır. 9 Cilt. Dâru Tavki’n-Necât, 1. Basım, 2001.
- Bursevi, İsmail Hakkı. Ruhu’l-beyân. 10 Cilt. Beyrut: Daru’l-Fikr, ts.
- Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd. es-Sıhâh tâcu’l-luga ve sıhâhu’l-Arabiyye. thk. Ahmed Abdülgafûr Attar. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melayîn, 1987.
- Cürcânî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Alî es-Seyyid eş-Şerîf. Kitabü’t-Ta‘rîfât. 1 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 1983.
- Çift, Salih. “Tasavvufta Sekîne Kavramı”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/2 (2006), 1-14.
- Dâmegânî, Hüseyin b Muhammed. el-Vücuh ve’n-nazâir li-elfâzi kitâbillahi’l-azîz. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
- Dâmegânî, Hüseyin b Muhammed. Kâmûsü’l-Kur’ân ev Islahü’l-vücuh ve’n-nezair fi’l-Kur’âni’l-Kerim. Beyrut: Dârü’l-İlm li’l-Melayin, 1983.
- Dozy, Reinhart Pieter Anne. Tekmiletü’l-me‘âcimi’l-Arabiyye. çev. Muhammed Selim Nuaymî. 4 Cilt. Irak: Vizâratü’s-Sekâfe ve’l-İ’lâm, 1999.
- Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. es-Sünen. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. 4 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, ts.
- Ebu Hayyân, Muhammed b. Yûsuf b. Hayyân el-Endelüsî. el-Bahru’l-muhît. thk. Sıtkı Muhammed Cemil. 10 Cilt. Beyrut: Daru’l-Fikr, 2000.
- Ebussuûd, Muhammed b. Muhammed el-İmâdî. İrşâdü’l-akli’s-selîm ilâ mezâya’l-kitâbi’l-Kerîm. 9 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
- Elmalılı, Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. 9 Cilt. İstanbul: Eser Kitabevi, ts.
- Erkut, Abdülkadir. “Kur’an’da Hamiyyet ve Sekînet Kavramları”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 14/1 (Bahar 2014), 157-177.
- Ezherî, Muhammed b. Muhammed. Tehzîbu’l-luga. 8 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 2001.
- Feyyûmî, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Ali el-Hamevi. el-Misbâhü’l-münîr fî garîbi’ş-şerhi’l-kebîr. 2 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-İlmiyye, ts.
- Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Yakub b. Muhammed. el-Kâmûsu’l-muhît. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2005.
- Frankl, Viktor E. İnsanın Anlam Arayışı. çev. Selçuk Budak. İstanbul: Okuyan Us, 17. Basım, 2009.
- Geiger, Abraham. Was hat Mohammed aus dem Judenthume aufgenommen? Leipzig: Verlag von M.W. Kaufmann, 2. Basım, 1902.
- Gesenius, Wilhelm vd. Gesenius’ Hebrew and Chaldee lexicon to the Old Testament Scriptures. Grand Rapids: Baker Book House, 1979.
- Goldziher, Ignaz. “Müslümanlarda Sekine Kavramı”. çev. Mehmed Sait Hatiboğlu. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 26/1 (1984), 143-153.
- Gürkan, Selime Leyla. “Sekîne”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/329-331. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
- Halil b. Ahmed, Ebû Abdurrahman. Kitâbü’l-ayn. thk. Mehdi el-Mahzûmî - İbrâhim es-Sâmerrâî. 8 Cilt. Dâr ve Mektebetü’l-Hilâl, ts.
- Hâzin, Alaeddin Ali b. Muhammed b. İbrâhim el-Bağdadi. Lübâbü’t-te’vîl fî meâni’t-tenzîl/Tefsirü’l-Hazin. 4 Cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 1994.
- Hicâzî, Tamer Muhammed Ahmed. Âyâtu’s-sekîne fi’l-Kur’âni’l-Kerim. Camiatü’l-Ezher Külliyyetü’l-Lügati’l-Arabiyye, ts.
- İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdullah b. Gâlib İbn Atiyye el-Endelûsî. el-Muharraru’l-vecîz fi tefsîri’l-kitâbi’l-Azîz. thk. Abdüsselam Abdüşşâfî Muhammed. 6 Cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
- İbn Düreyd, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasan el-Ezdi el-Basri. Cemheretü’l-luga. thk. Remzi Münir Ba’lebekkî. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-İlm li’l-Melâyîn, 1. Basım, 1987.
- İbn Ebû Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdris. Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Esat Muhammed et-Tayyib. 13 Cilt. Suudi Arabistan: Mektebetu Nezzar Mustafa el-Bâz, 1998.
- İbn Hanbel, Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed. el-Müsned. 45 Cilt. Müessesetü’r-Risâle, 2001.
- İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb ez-Züraî ed-Dımaşki el-Hanbelî. Medâricü’s-sâlikîn. thk. Muhammed Mu’tasım Billah el-Bağdâdî. 2 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabî, 1996.
- İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid. es-Sünen. thk. Şuayb Arnavut - Adil Mürşid vd. 5 Cilt. Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 2009.
- İbn Manzûr, Muhammed bin Mükerrem bin Ali Ebü’l-Fadl Cemâleddin. Lisânu’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1994.
- İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed el-Bağdâdî. Zâdü’l-mesîr fî ilmi’t-tefsir. thk. Abdürrezzak el-Mehdi. 4 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabî, 2001.
- Karaman vd., Hayrettin. Kur’an Yolu. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
- Kasapoglu, Abdurrahman. “Kur’an’da Eşler Arası İlişki Hakkında Önemli Bir Kavram: ‘Sükûn’ -Eşler Arasında Cinsel Ve Duygusal Eğilim-”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 4/1 (2004), 73-86.
- Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmi‘ li-ahkâmi’l-Kur’an. thk. Ahmet el-Berdûnî - İbrahim Ettafeyyiş. 20 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1964.
- Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtu ehli’s-sünne. thk. Mecdi Baslum. 10 Cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
- Maverdi, Ebü’l-Hasan Ali b Muhammed b Habib. en-Nüket ve’l-uyûn (Tefsiru’l-Maverdi). 6 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1992.
- Muhammed, Salahuddi Selim. “es-Sekîne ve’t-Tuma’nîne fi’l-Kur’ani’l-Kerim”. Musul Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi 6/12 (2012), 254-288.
- Mukatil b. Süleyman, Ebü’l-Hasen. Tefsiru Mukâtil b. Süleyman. thk. Abdullah Mahmûd Şehhâte. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâs, 2002.
- Mukâtil b. Süleyman, Ebü’l-Hasen Mukâtil b. Süleymân b. Beşîr el-Ezdî el-Belhî. el-Vücuh ve’n-nazair. thk. Hâtim Sâlih ed-Dâmin. Riyad: MektebetüR-Rüşd, 2011.
- Mumford, Lewis. Makina Efsanesi. çev. Fırat Oruç. İstanbul: İnsan Yayınları, 1996.
- Mustafa, İbrahim vd. el-Mu’cemü’l-vasît. 2 Cilt. Dârü’d-Da‘ve, ts.
- Mücahid, Ebü’l-Haccâc Mücahid b. Cebr. Tefsiru Mücahid. thk. Muhammed Abdüsselam Ebü’n-Nîl. 1 Cilt. Mısır: Dârü’l-Fikri’l-İslamiyyi’l-Hadîse, 1. Basım, 1989.
- Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc b. el-Câmiu’s-Sahîh. thk. Muhammed Fuad Abdülbaki. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
- Nesefî, Ebu’l-Berekât Abdulah b. Ahmed. b. Mahmud. Medâriku’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. thk. Yusuf Ali Büdeyvî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1. Basım, 1998.
- Nevevî, Ebu Zekeriya Muhyiddin. el-Minhâc şerhu Sahîhi Müslim b. Haccâc. 18 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1972.
- Özdenören, Rasim. Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler. İstanbul: İz Yayıncılık, 6. baskı., 1992.
- Özel, İsmet. Üç Zor Mesele. İstanbul: Tiyo Yayıncılık, 2. Basım, 2014.
- Özel, Mustafa. Kur’an’da Sekîne Kavramı. İzmir: Birleşik Matbaacılık, 2005.
- Özkan, Ayşe Nur. “Evlerimizin Hakkı”. Diyanet Aylık Dergi 357 (Eylül 2020), 70-71.
- Postman, Neil. Teknopoli: Yeni Dünya Düzeni. çev. Mustafa Emre Yılmaz. İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2006.
- Râgıb el-İsfahânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal. el-Müfredat fî garibi’l-Kur’ân. thk. Safvân Adnan ed-Dâvûdî. Dimeşk: Dârü’l-Kalem, 1. Basım, 1992.
- Râzî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn et-Taberistânî. Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1999.
- Reşid Rıza, Muhammed. Tefsirü’l-Kur’âni’l-hakim (Tefsirü’l-menâr). 12 Cilt. Mısır: el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-Âmme li’l-Kitâb, 1990.
- Semerkandî, Ebü’l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmet b. İbrahim. Bahru’l-ulûm. 3 Cilt, ts.
- Sıddîk Han, Ebü’t-Tayyib Muhammed el-Kannevci Sıddik Hasan. Fethü’l-beyân fî makasıdi’l-Kur’ân. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 1992.
- Şa‘râvî, Muhammed Mütevelli. Tefsîru’ş-Şa‘râvî: el-Havâtır. 20 Cilt. Metâbiu Ahbâri’l-Yevm, 1997.
- Şeriati, Ali. İnsanın Dört Zindanı. çev. Hüseyin Hatemi. İstanbul: İşaret Yayınları, 5. Basım, 1997.
- Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed es-San‘ânî el-Yemenî. Fethu’l-kadîr. 6 Cilt. Dimeşk: Dâru İbn Kesir, 1993.
- Taberî, Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’an. thk. Ahmed Muhammed Şakir. 24 Cilt. Kâhire: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
- Tantavi, Muhammed. et-Tefsirü’l-vasit li’l-Kur’ani’l-Kerim. 15 Cilt. Kahire: Dârü Nahdati Mısır li’t-Tibâa, 1997.
- Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sülemî. Sünenu’t-Tirmizî. thk. Beşşar Avvad Maruf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslamî, 1998.
- Tok, Fatih. “Kur’ân’da Geceye Dair Kavramlar ve Eylemler”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 24/1 (2020), 141-165.
- Zebîdî, Muhammed b. Abdirrezzak el-Hüseynî Ebü’l-Feyz Murtaza. Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs. 40 Cilt. Dâru’l-Hidâye, ts.
- Zebîdî, Zeynü’d-din Ahmed b. Ahmed b. Abdi’l-Latif. Sahîh-i Buhârî muhtasarı Tecrîd-i sarîh tercemesi. çev. Ahmet Naim - Kamil Miras. 8 Cilt. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1. Basım, 2019.
- Zeccâc, Ebû İshak İbrâhim b. es-Seri b. Sehl. Meâni’l-Kur’an ve i’râbuh. thk. Abdülcelil Abduh Şelebî. 5 Cilt. Beyrut: Âlemu’l-Kutub, 1988.
- Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmut b. Amr b. Ahmed. el-Keşşâf an hakâiki gavâmizi’t-tenzîl. 4 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabî, 1987.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Araştırmaları |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2021 |
| Kabul Tarihi | 18 Haziran 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 |
Cited By
Mâverdî’ye Göre Hz. Peygamber’in Nübüvvete Hazırlık Safhaları
İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.15869/itobiad.1343779
Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.