Research Article
BibTex RIS Cite

Klasik Türk Nesri ve Akaid Şerhi Literatürüne Bir Katkı: Ahmed el-Behisnî’nin “Şerhu Nazmi’l-Le‘âlî” Adlı Eseri

Year 2025, Volume: 25 Issue: 2, 567 - 591, 30.12.2025
https://doi.org/10.33420/marife.1745520

Abstract

Türk edebiyatı tarihinin her ne kadar daha çok manzumeler üzerine inşa edilmiş olduğu gibi bir algı olsa da bu alanda mensur yahut manzum-mensur karışık eserlerin de gelenek içerisindeki yeri ve önemi göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür. Bilhassa klasik dönem Türk dili ve edebiyatının gelişim evreleri ile tarihinin takip edilip incelenmesi, nazımla birlikte nesir türünde kaleme alınmış eserlerin aynı dikkat ve özenle beraberce incelenmesiyle mümkündür. Zira mensur eserler dikkate alınmadan yapılan edebiyat tarihi çalışmaları bir yönüyle hep eksik kalacaktır. Bu kapsamda tezkireler, seyahatnameler, münşeat mecmuaları ve tarihler gibi diğer mensur türlerin yanında şerh metinleri öne çıkmaktadır. Her ne kadar daha önce yazılanın genişletilmiş bir tekrarı gibi algılansa da çeşitli eserler üzerine yazılan şerhler, ilgili eserin daha iyi anlaşılması ile dönemin edebî zevki ve ilgi alanının tespiti, dilin gelişim evrelerinin takibi gibi işlevlere de sahip olmuştur. Çeşitli şarihler tarafından şerh edilmeye ihtiyaç duyulan manzum eserlerden birisi Zencânî yahut Tokâdî olarak da anılan İshak Rızâ’î’nin (ö. 1100/1688) Nazmü’l-Le‘âlî adlı akaid manzumesidir. Rızâ’î Efendi, 17. yüzyılın öne çıkan ve dikkat çeken âlimlerinden biridir. O, ilim adamlığı yanında şairliğiyle de tanınmış, ilmî konularda yazmış olduğu manzum metinlerle halkı çeşitli hususlarda bilgilendirme yoluna gitmiştir. Arap edebiyatından doğan manzum akaid risalelerinin en meşhuru ise el-Emâlî adlı eserdir. Bu ve bunun gibi önemli manzumeler, Türk edebiyatında da örnek alınmış, böylece Türk âlim ve şairler de bu tür eserler kaleme almışlardır. Nazmü’l-Le’âlî de bu manzumeler içerisinde önemli bir yere sahip olmuştur. “Fırak-ı dâlle” olarak isimlendirilip sapkın olarak nitendirilen fırkaların görüşleri reddedilerek Ehl-i Sünnet ve’l-Cemâ‘at akidesinin veciz beyitlerle ifade edildiği bu risale; gerek yazıldığı dönemde gerekse de sonraki asırlarda oldukça rağbet görmüştür. Öyle ki manzume, elden ele dolaşmış, ilim meclislerinde ilim meraklıları tarafından okunmuş ve okutulmuştur. Mesnevi tarzında kaleme alınan eserin yurt içi ve yurt dışındaki çeşitli kütüphanelerde yetmişten fazla nüshası bulunuyor olması, bu anlamda dikkat çekicidir. Ayrıca Nazmü’l-Le‘âlî üzerine farklı şarihlerce değişik dönemlerde Türkçe ve Arapça şerhler yazılmıştır. Bu durum da risalenin oldukça ilgi çekici olduğunun ifadelerinden birisi olarak değerlendirilebilir. Söz konusu manzume üzerine kaleme alınan şerhler arasında Muhammed Râ’if Efendi, Mustafa Kalecikî, Bâlî Firuz Bey ve Ahmed el-Behisnî gibi şarihlerin şerhleri öne çıkmaktadır. Bu çalışmada Ahmed el-Behisnî’nin Nazmü’l-Le’âlî şerhi ele alınmıştır. Behisnî, 18 ila 19. yüzyıllar arasında, birisi Tokat’ta olmak üzere çeşitli medreselerde müderrislik yapmış ve kıymetli eserler vermiş olduğunu düşündüğümüz âlim bir şahsiyet olarak karşımıza çıkmaktadır. Onun şimdilik tespit edilen tek eseri ise Şerhu Nazmi’l-Le‘âlî’sidir. Şarih, bu eseriyle ilgili manzumenin beyitlerini temel akaid kaynaklarından yararlanarak detaylı bir şekilde şerh etmiştir. Bu kapsamda yapılan araştırmada şerhin, biri müellif nüshası olması kuvvetle muhtemel on bir el yazması nüshasına ulaşılmıştır. Ayrıca eserin Arap harfli matbu baskısı da tespit edilmiştir. Böylece ilgili şerh metninin nüshaları karşılaştırılarak tenkitli metninin kurulması ve ilim dünyasının istifadesine sunulması şansı elde edilmiştir. Bununla beraber Türk kültür tarihinin parçalarından biri olan eser, gün yüzüne çıkarılacaktır. Çalışmanın ilk bölümünde nüshalardan yola çıkılarak şarihin hayatı hakkında bilgi verilmiştir. Sonraki bölümlerde ise eserin nüshaları tanıtılmış, dil ve üslup özellikleri üzerinde durulmuş ve muhtevası hakkında bilgi verilmiştir. Böylece eserin dil, edebiyat, şerh ve nesir geleneği ile kelam ilmi çerçevelerindeki değeri ortaya konmuştur.

References

  • Ahterî Mustafa Efendi. Ahterî-i Kebîr. İstanbul: Nadir Eserler Kitaplığı, 2011.
  • Akar, Metin. Su Kasidesi Şerhi. Ankara: TDV Yayınları, 7. Basım, 2013.
  • Akar, Metin. Türk Edebiyatında Manzum Mi’râç-nâmeler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1987.
  • Akçay, Ali İhsan. Türk Edebiyatında Manzûm Akâidnâmeler. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi, Doktora Tezi, 2011.
  • Ayverdi, İlhan. Kubbealtı Lugatı, Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Yayınları, 2011.
  • B. Mehmet Tahir. Osmanlı Müellifler. 3 Cilt. İstanbul: Meral Yayınları, 1972.
  • Başçetin, M. Yasin. “Klasik Şerhlerin Metodolojisi”. 197-225. Ankara, 2019.
  • Ceylan, Ömür. “Şiirin Kara Kutuları: Mazmun ve Remiz ve İstiare”. Böyle Buyurdu Sûfî-Tasavvuf ve Şerh Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Kapı Yayınları, 3. Basım, 2015.
  • Ceylan, Ömür. Tasavvufî Şiir Şerhleri. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2000.
  • Coşkun, Menderes. “Üslûp Çalışmaları Üzerine”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları V - Nesrin İnşası: Düzyazıda Dil, Üslûp ve Türler. 72-83. İstanbul: Turkuaz Yayınları, 2010.
  • Cündioğlu, Dücane. “Çağdaş Tefsir Tarihi Tasavvurunun Kayıp Halkası: ‘Osmanlı Tefsir Mirası’-Bir Histografik Eleştiri Denemesi-”. İslâmiyât Dergisi 2/4 (1999), 51-73.
  • Çaldak, Süleyman. “Eski Türk Edebiyatında Nesir (Düz Yazı)”. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi 77-78 (2006), 74-90.
  • Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca – Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi, 30. Basım, 2013.
  • Durmuş, İsmail. “İstişhâd”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 23/396-397. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
  • Erdoğan, Mustafa. “Edebiyatımızda Şerh Geleneğine Genel Bir Bakış”. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 (1997), 286-293.
  • Erkan, Arif. el-Beyân Arapça-Türkçe Büyük Sözlük. İstanbul: Huzur Yayınevi, 2013.
  • Güler, Ömer Faruk. Muhammed Râ’if Efendi- Şerh-i Manzûme-i İshâk Efendi (Şerhu Nazmi’l-Le‘âlî) [İnceleme-Metin]. Ankara: Sonçağ Akademi Yayınları, 2023.
  • İbn Abdülber, Muhammed en-Nemerî. Câmiʻu Beyâni’l-İlm ve Fazlihî. 2 Cilt. Demmâm: Dâru İbni’l-Cevzî, 1994.
  • İsen, Mustafa. “Estetik Nesir”. Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2. Basım, 2007.
  • İz, Fahir. Eski Türk Edebiyatında Nesir. Ankara: Akçağ Yayınları, 3. Basım, 2011.
  • Kara, İsmail. İlim Bilmez Tarih Hatırlamaz-Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not. İstanbul: Dergâh Yayınları, 6. Basım, 2021.
  • Kara, İsmail. “Unuttuklarını Hatırla!-Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not”. Dîvân Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 15/28 (2010), 1-67.
  • Karaağaç, Hilmi. “Osmanlı’dan Bugüne Manzûm Akâid Risâleleri”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 14/28 (2016), 99-118.
  • Kâtib Çelebi. Keşfu’z-Zunûn an Esâmi’l-Kütüb ve’l-Fünûn. 2 Cilt. İstanbul: Dersaâdet, 1310.
  • Kemâleddin Demîrî. Hayâtü’l-Hayevân, Havas ve Esrarı. İstanbul: Pamuk Yayıncılık, 2011.
  • Kılıç, Atabey. “Dağılmış İncileri Toplamak: Şerh Tasnifi Denemesi”. Prof. Dr. Abdül-kadir Karahan Anısına I. Uluslararası Klasik Edebiyat Sempozyumu. 363-369. İstanbul, 2007.
  • Kılıç, Atabey. “Klâsik Türk Edebiyatında Tarz-ı Nesir Üç Müdür?” Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi 3 (2016), 51-79.
  • Kılıç, Filiz. Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme Metin. 3 Cilt. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, 2010.
  • Korkmaz, Seyfulah. Tokatlı İshak Bin Hasan Rızâî, Nazmü’l-Leâlî (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları, 2004.
  • Kortantamer, Tunca. Eski Türk Edebiyatı Makaleler 1. Ankara: Akçağ Yayınları, 1993.
  • Kortantamer, Tunca. “Teori Zemininde Metin Şerhi Meselesi”. Ege Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 8 (1994), 1-10.
  • Küçükaşçı, Mustafa Sabri. “Seyyid”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 37/40-43. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
  • Mengi, Mine. “Eski Türk Edebiyatında Nesir: Gelişimi ve Kaynakçası”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 5/10 (2007), 43-76.
  • Mermer, Kenan. Klâsik Şerh Geleneğinde Üslûb-Kasîde-i Bürde Örneği. İstanbul: İz Yayıncılık, 2. Basım, 2020.
  • Okuyucu, Cihan vd. Klasik Dönem Osmanlı Nesri. İstanbul: Kesit Yayınları, 3. Basım, 2012.
  • Özervarlı, M. Sait. “el-Emâlî”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 11/73-75. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
  • Özfırat, Bayram. Tokatlı İshak Efendi’nin Nazmu’l-ulûm, Nazmu’l-le’âlî ve Manzûme-i Keydânî Adlı Mesnevileri (İnceleme-Metin). Konya: Selçuk Üniversitesi, Yük-sek Lisans Tezi, 2006.
  • Pekcan, Ali. İslâm Akâid Metinleri. İstanbul: Rağbet Yayınları, 4. Basım, 2021.
  • Sa’düddin et-Taftâzânî. Şerhü’l-Akaid Kelime Mânâlı, Îzahlı Tercümesi. İstanbul: Muallim Neşriyat, 2018.
  • Saraç, M. A. Y. Klâsik Edebiyat Bilgisi. İstanbul: Gökkubbe Yayınları, 8. Basım, 2014.
  • Saraç, M. A. Yekta. “Şerhler”. Türk Edebiyatı Tarihi. 2/121-132. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2. Basım, 2007.
  • Sezen, Tahir. Osmanlı Yer Adları. Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 2017.
  • Şemseddin Sami. Kâmûs-ı Türkî. İstanbul: Şifa Yayınları, 2012.
  • Taşdemir, Mehmet. “Besni”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 5/540-543. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
  • Tatcı, Mustafa. Yûnus Emre Dîvânı. İstanbul: H Yayınları, 5. Basım, 2020.
  • Toprak, Mehmet Sait. “Ûşî”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 42/230-231. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Üzüm, İlyas. “Mücessime”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 31/448-449. İstanbul: TDV Yayınları, 2020.
  • Yalçınkaya, Şerife. “Klâsik Nesirde Türkçe Paralelliği Üzerine-Fuzûlî’nin Türkçe Divân Dîbâcesi”. Prof. Dr. Tunca Kortantamer İçin. 529-549. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 2007.
  • Yazar, Sadık. Anadolu Sahası Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
  • Yılmaz, Oğuz. Selanikli Ali Örfî Efendi Hayatı ve Eserleri. İstanbul: H Yayınları, 2021.
  • Yılmaz, Ozan. Gülistân Şerhi, Sûdî-i Bosnevî. İstanbul: Çamlıca Basım Yayın, 1. Basım, 2012.
  • Yılmaz, Ozan. “Klâsik Şerh Edebiyatı Literatürü”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 5/9 (2007), 271-304.

A Contribution to the Classical Turkish Prose and Creed Commentary Literature: Ahmed al-Behisnî’s Work Entitled “Sharhu Nazmi’l-Le‘âlî”

Year 2025, Volume: 25 Issue: 2, 567 - 591, 30.12.2025
https://doi.org/10.33420/marife.1745520

Abstract

Although there is a prevailing perception that the history of Turkish literature has been constructed predominantly around poetic works, the role and significance of prose as well as mixed prose–verse compositions within the literary tradition are too substantial to be overlooked. Especially when it comes to tracing and examining the developmental phases and historical evolution of classical Turkish language and literature, it is essential to consider prose texts alongside poetic works with equal diligence and scholarly attention. Indeed, literary historiography that disregards prose literature will inevitably remain incomplete. In this context, alongside other prose genres such as biographical dictionaries, travelogues, letter collections (münşeats), and historical chronicles, commentary literature holds a particularly prominent position. Although often perceived as mere elaborations or repetitions of earlier texts, commentaries written on various works have served critical functions, including deepening the understanding of the base text, determining the literary tastes and intellectual orientations of the period, and tracking the linguistic developments of the language. Among the versified works that were frequently annotated by scholars is the creed poem Nazmü’l-Le‘ālī, authored by İshak Rızâ‘î (d. 1100/1688), who is also known as Zencânî or Tokâdî. Rızâ’î was a prominent seventeenth-century scholar and poet, known for his didactic verse compositions that aimed to educate the public on religious and intellectual matters. The genre of versified creed treatises, which originated in Arabic literature, found its most renowned representative in al-Amālī by ʿUthmān al-Ūshī. Such texts were adopted and imitated by Turkish scholars and poets, leading to the production of similar works in Ottoman Turkish. Among these, Nazmü’l-Leʾālī occupies a significant position. In concise couplets, this treatise rejects the views of the so-called Fırak-ı Dâlle (deviant sects) and expounds the creed of Ahl al-Sunna wa’l-Jamāʿa. It enjoyed considerable popularity both in its own time and in later centuries, being widely circulated, read, and studied in scholarly circles. The poem was composed in the mesnevī style, and more than seventy manuscript copies are preserved today in libraries across Turkey and abroad are an indicator of its scholarly reception. Moreover, it attracted the attention of numerous commentators, resulting in several commentaries written in both Turkish and Arabic at different times. Notable among these are the commentaries by Muḥammad Rāʾif Efendi, Muṣṭafā Kalecikī, Bālī Fīrūz Bey, and Aḥmad al-Behisnī. This study focuses on the commentary by Aḥmad al-Behisnī. Behisnī, who appears to have been an accomplished scholar, served as a mudarris (lecturer) at various madrasas, including one in Tokat, during the late eighteenth and early nineteenth centuries. His only known to date work is Sharḥu Naẓmi’l-Laʾālī, in which he elaborately comments on the couplets of the base text by drawing upon foundational sources of Islamic theology (ʿaqāʾid). In the course of our research, eleven manuscript copies of Behisnī’s commentary were identified, including one highly likely to be the author’s own copy. In addition, a printed edition in Arabic script was also located. By comparing these manuscripts, it becomes possible to establish a critical edition of the text and make it accessible to the scholarly community. As a result, this previously overlooked work an integral part of Turkish cultural and intellectual history is brought to light. The first section of the study presents biographical information about the commentator derived from manuscript evidence. Subsequent sections introduce the extant copies of the work, examine its linguistic and stylistic features, and offer an overview of its content. Ultimately, this study aims to evaluate the commentary's significance within the broader traditions of language, literature, prose writing, Islamic theology, and commentary culture in classical Turkish literature.

References

  • Ahterî Mustafa Efendi. Ahterî-i Kebîr. İstanbul: Nadir Eserler Kitaplığı, 2011.
  • Akar, Metin. Su Kasidesi Şerhi. Ankara: TDV Yayınları, 7. Basım, 2013.
  • Akar, Metin. Türk Edebiyatında Manzum Mi’râç-nâmeler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1987.
  • Akçay, Ali İhsan. Türk Edebiyatında Manzûm Akâidnâmeler. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi, Doktora Tezi, 2011.
  • Ayverdi, İlhan. Kubbealtı Lugatı, Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Yayınları, 2011.
  • B. Mehmet Tahir. Osmanlı Müellifler. 3 Cilt. İstanbul: Meral Yayınları, 1972.
  • Başçetin, M. Yasin. “Klasik Şerhlerin Metodolojisi”. 197-225. Ankara, 2019.
  • Ceylan, Ömür. “Şiirin Kara Kutuları: Mazmun ve Remiz ve İstiare”. Böyle Buyurdu Sûfî-Tasavvuf ve Şerh Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Kapı Yayınları, 3. Basım, 2015.
  • Ceylan, Ömür. Tasavvufî Şiir Şerhleri. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2000.
  • Coşkun, Menderes. “Üslûp Çalışmaları Üzerine”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları V - Nesrin İnşası: Düzyazıda Dil, Üslûp ve Türler. 72-83. İstanbul: Turkuaz Yayınları, 2010.
  • Cündioğlu, Dücane. “Çağdaş Tefsir Tarihi Tasavvurunun Kayıp Halkası: ‘Osmanlı Tefsir Mirası’-Bir Histografik Eleştiri Denemesi-”. İslâmiyât Dergisi 2/4 (1999), 51-73.
  • Çaldak, Süleyman. “Eski Türk Edebiyatında Nesir (Düz Yazı)”. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi 77-78 (2006), 74-90.
  • Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca – Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi, 30. Basım, 2013.
  • Durmuş, İsmail. “İstişhâd”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 23/396-397. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
  • Erdoğan, Mustafa. “Edebiyatımızda Şerh Geleneğine Genel Bir Bakış”. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 (1997), 286-293.
  • Erkan, Arif. el-Beyân Arapça-Türkçe Büyük Sözlük. İstanbul: Huzur Yayınevi, 2013.
  • Güler, Ömer Faruk. Muhammed Râ’if Efendi- Şerh-i Manzûme-i İshâk Efendi (Şerhu Nazmi’l-Le‘âlî) [İnceleme-Metin]. Ankara: Sonçağ Akademi Yayınları, 2023.
  • İbn Abdülber, Muhammed en-Nemerî. Câmiʻu Beyâni’l-İlm ve Fazlihî. 2 Cilt. Demmâm: Dâru İbni’l-Cevzî, 1994.
  • İsen, Mustafa. “Estetik Nesir”. Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2. Basım, 2007.
  • İz, Fahir. Eski Türk Edebiyatında Nesir. Ankara: Akçağ Yayınları, 3. Basım, 2011.
  • Kara, İsmail. İlim Bilmez Tarih Hatırlamaz-Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not. İstanbul: Dergâh Yayınları, 6. Basım, 2021.
  • Kara, İsmail. “Unuttuklarını Hatırla!-Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not”. Dîvân Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 15/28 (2010), 1-67.
  • Karaağaç, Hilmi. “Osmanlı’dan Bugüne Manzûm Akâid Risâleleri”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 14/28 (2016), 99-118.
  • Kâtib Çelebi. Keşfu’z-Zunûn an Esâmi’l-Kütüb ve’l-Fünûn. 2 Cilt. İstanbul: Dersaâdet, 1310.
  • Kemâleddin Demîrî. Hayâtü’l-Hayevân, Havas ve Esrarı. İstanbul: Pamuk Yayıncılık, 2011.
  • Kılıç, Atabey. “Dağılmış İncileri Toplamak: Şerh Tasnifi Denemesi”. Prof. Dr. Abdül-kadir Karahan Anısına I. Uluslararası Klasik Edebiyat Sempozyumu. 363-369. İstanbul, 2007.
  • Kılıç, Atabey. “Klâsik Türk Edebiyatında Tarz-ı Nesir Üç Müdür?” Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi 3 (2016), 51-79.
  • Kılıç, Filiz. Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme Metin. 3 Cilt. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, 2010.
  • Korkmaz, Seyfulah. Tokatlı İshak Bin Hasan Rızâî, Nazmü’l-Leâlî (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları, 2004.
  • Kortantamer, Tunca. Eski Türk Edebiyatı Makaleler 1. Ankara: Akçağ Yayınları, 1993.
  • Kortantamer, Tunca. “Teori Zemininde Metin Şerhi Meselesi”. Ege Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 8 (1994), 1-10.
  • Küçükaşçı, Mustafa Sabri. “Seyyid”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 37/40-43. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
  • Mengi, Mine. “Eski Türk Edebiyatında Nesir: Gelişimi ve Kaynakçası”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 5/10 (2007), 43-76.
  • Mermer, Kenan. Klâsik Şerh Geleneğinde Üslûb-Kasîde-i Bürde Örneği. İstanbul: İz Yayıncılık, 2. Basım, 2020.
  • Okuyucu, Cihan vd. Klasik Dönem Osmanlı Nesri. İstanbul: Kesit Yayınları, 3. Basım, 2012.
  • Özervarlı, M. Sait. “el-Emâlî”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 11/73-75. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
  • Özfırat, Bayram. Tokatlı İshak Efendi’nin Nazmu’l-ulûm, Nazmu’l-le’âlî ve Manzûme-i Keydânî Adlı Mesnevileri (İnceleme-Metin). Konya: Selçuk Üniversitesi, Yük-sek Lisans Tezi, 2006.
  • Pekcan, Ali. İslâm Akâid Metinleri. İstanbul: Rağbet Yayınları, 4. Basım, 2021.
  • Sa’düddin et-Taftâzânî. Şerhü’l-Akaid Kelime Mânâlı, Îzahlı Tercümesi. İstanbul: Muallim Neşriyat, 2018.
  • Saraç, M. A. Y. Klâsik Edebiyat Bilgisi. İstanbul: Gökkubbe Yayınları, 8. Basım, 2014.
  • Saraç, M. A. Yekta. “Şerhler”. Türk Edebiyatı Tarihi. 2/121-132. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2. Basım, 2007.
  • Sezen, Tahir. Osmanlı Yer Adları. Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 2017.
  • Şemseddin Sami. Kâmûs-ı Türkî. İstanbul: Şifa Yayınları, 2012.
  • Taşdemir, Mehmet. “Besni”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 5/540-543. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
  • Tatcı, Mustafa. Yûnus Emre Dîvânı. İstanbul: H Yayınları, 5. Basım, 2020.
  • Toprak, Mehmet Sait. “Ûşî”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 42/230-231. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Üzüm, İlyas. “Mücessime”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 31/448-449. İstanbul: TDV Yayınları, 2020.
  • Yalçınkaya, Şerife. “Klâsik Nesirde Türkçe Paralelliği Üzerine-Fuzûlî’nin Türkçe Divân Dîbâcesi”. Prof. Dr. Tunca Kortantamer İçin. 529-549. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 2007.
  • Yazar, Sadık. Anadolu Sahası Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
  • Yılmaz, Oğuz. Selanikli Ali Örfî Efendi Hayatı ve Eserleri. İstanbul: H Yayınları, 2021.
  • Yılmaz, Ozan. Gülistân Şerhi, Sûdî-i Bosnevî. İstanbul: Çamlıca Basım Yayın, 1. Basım, 2012.
  • Yılmaz, Ozan. “Klâsik Şerh Edebiyatı Literatürü”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 5/9 (2007), 271-304.
There are 52 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Kalam, Islamic Studies (Other)
Journal Section Research Article
Authors

Ömer Faruk Güler 0000-0002-6697-556X

Submission Date July 18, 2025
Acceptance Date November 20, 2025
Publication Date December 30, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 25 Issue: 2

Cite

ISNAD Güler, Ömer Faruk. “Klasik Türk Nesri Ve Akaid Şerhi Literatürüne Bir Katkı: Ahmed El-Behisnî’nin ‘Şerhu Nazmi’l-Le‘âlî’ Adlı Eseri”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 25/2 (December2025), 567-591. https://doi.org/10.33420/marife.1745520.