Research Article
BibTex RIS Cite

Manevi Danışmanlık ve Rehberlikte Etik: Müslüman Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kuruluşları Üzerine Erdem Etiği Perspektifinden Bir Değerlendirme

Year 2025, Volume: 25 Issue: 2, 357 - 393, 30.12.2025
https://doi.org/10.33420/marife.1770262

Abstract

Manevi danışmanlık ve rehberlik, bireylerin ve ailelerin zorlu yaşam olaylarında manevi ve dini kaynaklarından yararlanarak çözüm aramalarına rehberlik eden profesyonel destek hizmetleridir. Tüm mesleklerde olduğu gibi, manevi danışmanlık ve rehberlikte de etik ilkeler; güvenilirlik, profesyonellik ve mesleki sorumluluk açısından büyük önem taşır. Bu alanın Türkiye’de giderek yaygınlaşması, mesleğin açık ve sağlam etik temellerle inşa edilmesini ve hizmet sınırlarının net şekilde belirlenmesini gerekli kılmaktadır.
Manevi danışmanlara rehberlik eden etik ilkeler, mesleki uygulamaların güvenilir, tutarlı ve danışanların haklarını koruyan bir çerçevede gerçekleşmesini sağlar. Etik ilkeler, danışmanların mesleklerini icra ederken danışanlarla, toplumla ve meslektaşlarıyla ilişkilerini nasıl kuracaklarını, mesleki sorumluluklarını nasıl yerine getireceklerini ve karşılaşabilecekleri ikilemlerde nasıl hareket edeceklerini belirler. Güven, manevi danışmanlık ve rehberlik sürecinin temel taşıdır. Manevi danışmanlık ve rehberlik gibi insanın manevi ve duygusal dünyasına doğrudan temas eden bir meslek için etik kuralların varlığı, mesleğin profesyonelliği sağlamak ve danışanların danışmanlarına güven duymasını desteklemek açısından önemlidir. Türkiye’de yeni gelişmekte olan manevi danışmanlık ve rehberlik alanı, belirlenmiş mesleki etik ilkelere sahip değildir. Ancak bu alanın tarihsel olarak geliştiği Hıristiyan dünyasında, etik ilkeler uzun yıllara dayanan araştırmalar, deneyimler ve istişareler sonucunda ayrıntılı biçimde şekillendirilmiştir. Bu etik ilkeler arasında Müslüman manevi danışmanlar için geliştirilen etik kodlar da yer almaktadır.
Bu çalışma, Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren Müslüman manevi danışmanlık ve rehberlik kuruluşlarının etik kodlarını karşılaştırmalı olarak incelemeyi ve bu kodların erdem etiği anlayışıyla olan ilişkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynağını ABD’de faaliyet gösteren dört Müslüman manevi danışmanlık ve rehberlik kuruluşunun (The Muslim Endorsement Council (MEC); Islamic Society of North America (ISNA); The Association of Muslim Chaplains (AMC); The Muslim Women’s Organization (MWO)) etik kodları oluşturmuştur.
Araştırmanın ilk aşamasında, ABD’de mevcut ve köklü bir geçmişe sahip olan manevi danışmanlık ve rehberlik kuruluşlarının belirlediği etik kod metinleri içerik analizi ve tematik analiz teknikleriyle analiz edilmiştir. Etik kodlar tematik olarak sınıflandırılmış ve her tema altında alt kategoriler belirlenmiştir. Danışmanların kişisel ve mesleki sorumlulukları, danışanlarla ilişkiler, meslektaşlarla ilişkiler, öğrencilerle ilişkiler, toplumla etkileşimler, araştırma etiği bağlamında 9 ayrı tema elde edilmiştir.
İkinci aşama analizde ise, etik kod metinleri İslam erdem etiği çerçevesinde ele alınmış; adalet/doğruluk, bilgelik/hikmet, ölçülülük/iffet ve cesaret/şecaat gibi temel erdemlerin yanı sıra; samimiyet, sevgi, saygı, güven gibi süreç erdemleri ile merhamet ve cömertlik/yardımseverlik gibi sonuç erdemlerinin metinlere nasıl yansıdığı incelenmiştir.
Bu dört farklı Müslüman danışmanlık ve rehberlik kuruluşunun etik kodları üzerine yapılan analiz, etik kodların İslam’ın klasik erdem öğretisiyle önemli ölçüde örtüştüğünü ortaya koymaktadır. Araştırma bulgularına göre, temel erdemlerin, süreç erdemlerinin ve sonuç erdemlerinin her birinin etik ilkeleri şekillendiren temeller olduğu, bilhassa adalet, hikmet, ölçülülük ve merhamet gibi erdemlerin soyut idealler olarak kalmadığı, danışmanlık sürecini şekillendiren işlevsel ilkelere dönüştüğü görülmüştür. Manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin etik temelleri ile erdem etiği arasındaki bu güçlü ilişki, mesleğin temelde ahlaki bir duyarlılıkla yürütülmesi gerektiğini göstermektedir.

Ethical Statement

Araştırma sürecinin tüm aşamalarında bilimsel araştırma ve yayın etiği ilkelerine uygun hareket edilmiştir.

References

  • AMC, The Association of Muslim Chaplains. “Mission and Vision”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://www.associationofmuslimchaplains.org/mission-vision
  • AMC, The Association of Muslim Chaplains. “AMC Pledge & Code of Conduct”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://www.associationofmuslimchaplains.org/code-of-conduct
  • Ananthram, Subramaniam – Chan, Christopher C. A. “Religiosity, Spirituality and Ethical Decision-Making: Perspectives from Executives in Indian Multinational Enterprises”. Asia Pacific Journal of Management, 33/1, (2016), 843-880. https://doi.org/10.1007/s10490-016-9460-5
  • APC, Association of Professional Chaplains. “Common Code of Ethics for Chaplains, Pastoral Counselors, Pastoral Educators and Students”. Erişim 12 Temmuz 2025. www.professionalchaplains.org Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev. Saffet Babür. Ankara: BilgeSu Yayıncılık, 2007.
  • Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi 2, Sofistlerden Platon’a. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniver-sitesi Yayınları, 2006.
  • Asgarov, Mammad. “Aristoteles’te Ahlaki Öznenin Kuruluşu”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 23, (2017), 349-368.
  • Arslan, Rabiye. Din Psikolojisi ve Manevi Bakım Uzmanlarının Meslek Etiği. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
  • Audi, Robert. The Cambridge Dictionary of Philosophy. Cambridge: Cambridge University Press, 2. Basım, 1999.
  • Aydın, İnayet Pehlivan. Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 5. Basım, 2012.
  • Ayten, Ali. - Düzgüner, Sevde. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Temel Bilgiler Kılavuzu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
  • Bibus III, Anthony A. “Applying Approaches from Moral Philosophy, Especially Virtue Et-hics, When Facing Ethical Dilemmas in Social Work”. Czech & Slovak Social Work / Sociální Práce / Sociálna Práca, 13/5, (2013), 33-50.
  • Brady, Veronica- Timmins, Frances - Caldeira, Sílvia - Naughton, Mary T. – McCarthy, Ann – Pesut, Barbara. “Supporting Diversity in Person-Centred Care: The Role of Healthcare Chaplains”. Nursing Ethics, 28/1, (2021), 60-74. https://doi.org/10.1177/0969733020981746
  • Canfer, Hilal – Özcan, Zeki. “Nikomakhos’a Etik Bağlamında Aristoteles’in Erdem Etiği”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29/1, (2020), 277-296.
  • Carey, Lindsay B. - Hodgson, Timothy - Krikheli, Liana - Soh, Rachel Y. - Armour, Andrew-Ross - Singh, Tania – Impiombato, Christopher G. “Moral Injury, Spiritual Care and the Role of Chaplains: An Exploratory Scoping Review of Literature and Resources”. Journal of Religion and Health, 55/4, (2016), 1218-1245. https://doi.org/10.1007/s10943-016-0231-x
  • Cevizci, Ahmet. Etiğe Giriş. Paradigma Yay., 2002.
  • Cevizci, Ahmet. Etik/Ahlak Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları, 2.Basım, 2015.
  • Corey, Gerald. Theory and Practice of Counseling and Psychotherapy. Brooks/Cole Cengage Learning, 10. Basım, 2013.
  • Cozby, Paul - Bates, Scott. Methods in Behavioral Research. McGraw-Hill Education, 12. Basım, 2015.
  • Çabuk, Adem - İşgüden, Burcu. “Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerindeki Etkileri”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9/16 (2006), 59-86.
  • Doğan, Mebrure. “Hastane Örneği Üzerinden Manevî Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerine Genel bir Bakış”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21/2, (2017), 1267-1304.
  • Dronkers, Paul – Wojtkowiak, Julia – Smid, Geert. “Why Chaplaincy at Asylum Centers is a Good Idea: A Care Ethics Perspective on Spiritual Care for Refugees”. Journal of Religion and Health, 62, (2023), 1-17. https://doi.org/10.1007/s10943-023-01889-2
  • Ekşi, Halil - Kaya, Çınar. Manevi Yönelimli Psikoterapi ve Psikolojik Danışma. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2016.
  • Feldman, Fred. Etik Nedir? çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2012.
  • Fisher-Smith, Amy M. From Value Neutrality to Value Inescapability: A Qualitative Inquiry into Values Management in Psychotherapy. Brigham Young University, 1999.
  • Gubi, Peter Madsen. Spiritual Accompaniment and Counselling: Journeying with Psyche and Soul. London: Jessica Kingsley, 2015.
  • Gürsu, Orhan. Manevi Danışmanlar için Kılavuz Danışma Ilke Beceri ve Teknikleri. İstanbul: MÜ İlahiyat Fakültesi Vakfı, 2022.
  • Herkner, Werner. İletişim Araştırmalarında İçerik Çözümlemesi. çev. Murat Sadullah Çebi. Ankara: Alternatif Yayınları, 2003.
  • Hursthouse, Rosalind. “Normative Virtue Ethics”. How Should One Line’? Essays on the Virtues. Ed. Roger Crisp. 19-36. Oxford University Press, 2003.
  • ISNA, Islamic Society of North America. “Mission and Vision”. Erişim 12 Temmuz 2025. https://hq.isna.net/mission-and-vision
  • ISNA, Islamic Society of North America. “The Muslim Chaplain Code Of Ethics”. Erişim 12 Temmuz 2025. https://hq.isna.net/chaplaincy-services
  • Kuçuradi, İoanna. “Felsefi Etik ve ‘Meslek Etikleri’”. Etik ve Meslek Etikleri. ed. Harun Tepe. 17-32. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, 2000.
  • Karaaslan, Selda. “Manevi Bakım Hizmetlerinde Etik Kurallar ve Profesyonel Standartlar (ABD, Kanada ve İngiltere Örnekleri)”. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. Ed. Ali Ayten vd. 281-302. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2018.
  • Karlık, Zeynep - Kula, Naci. “Manevi Danışmanlık ve Rehberlikte Krize Müdahale Yaklaşımları”. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 5, (2022), 99-128.
  • Kart, Berfin. “Erdem Etiği Normatif midir?”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2, (2006), 101-108.
  • Kesgin, Ahmet. “Etik Üstüne”. Dini Araştırmalar, 12/35, (2009), 143-160.
  • Keskin, Duygu Anıl. Mesleki etik kavramlar, ilkeler ve vakalar. İstanbul: Beta Basım Yayın, 2. Basım, 2018.
  • Kılavuz, Recai. Kamu Yönetiminde Etik ve bir Sorun Alanı Olarak Yozlaşma. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2003.
  • Kızılgeçit, Muhammed. Din psikolojisinin 300’ü. Ankara: Otto Yayınları, 2020.
  • Koç, Mustafa. “Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Aile ve Dini Rehberlik Merkezlerindeki Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri (2003-2024): Sınırlılıklar ve Bir Eğitim Programı Önerisi”. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 9, (2024), 165-262.
  • Koç, Mustafa. Manevi-(Psikolojik) Danışmanlık Müslüman- Türk Diasporası Örneği. Bursa: Emin Yayınları, 2. Basım., 2016.
  • Kur’ân Yolu. Erişim 13 Temmuz 2025. https://kuran.diyanet.gov.tr
  • Kurtoğlu, Hilal. Hastanelerde Yürütülen Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerinin Değerlendirilmesi (Marmara Bölgesi Örneği). Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
  • Mabe, Alan R. – Rollin, Stephen A. "The Role of a Code of Ethical Standards in Counseling". Journal of Counseling & Development 64/5 (1986), 294-297.
  • MacIntyre, Alasdair. After Virtue: A Study in Moral Theory. Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press, 2. Basım, 1984.
  • Maclntyre, Alasdair. Etik’in Kısa Tarihi. çev. Hakkı Hünler - Solmaz Zeylüt Hünler. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2001.
  • Mansaray, Martha Fanta – Mani, Eric Komba Foyoh. "The Importance of Ethical Codes in the Guidance and Counseling Profession". International Journal of Scientific Engineering and Science 4/8 (2020), 14-18.
  • Maximo, Sally I. “A Scoping Review of Ethical Considerations in Spiritual/Religious Counseling and Psychotherapy”. Journal of Pastoral Care & Counseling 73/2 (2019), 124-133.
  • MEC, The Muslim Endorsement Council. “About MEC”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://muslimendorsementcouncil.org/about-mec/#FormationofMEC
  • MEC, The Muslim Endorsement Council. “M.E.C. Code of Ethics”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://muslimendorsementcouncil.org/endorsement/code-of-ethics/#codeofethics
  • Mcgrath, Pam. “Buddhist Spirituality—A Compassionate Perspective on Hospice Care”. Mortality, 3/3, (1998), 265-279.
  • Molacı, Melike. "Aristoteles’ in Etik Görüşü". Medeniyet ve Toplum Dergisi 2/1 (2018), 37-57.
  • Musa, Ahmad. “Spiritual Care Intervention and Spiritual Well-Being”. Journal of Holistic Nursing, 35/1, (2017), 53-61. https://doi.org/10.1177/0898010116644388
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyn b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. Sahîhu Müslim. nşr. M. Fuad Ab-dulbâkî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1998.
  • MWO, Muslim Women’s Organisation. “ Mission, Vision and Our Core Values”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://www.mwo-orlando.org/about-us-1
  • MWO, Muslim Women’s Organisation. “Chaplaincy Code of Ethics”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://www.mwo-orlando.org/chaplain-code-of-ethics
  • MYK, Mesleki Yeterlilik Kurumu. “30929 Sayılı Ulusal Meslek Standartlarına Dair Tebliğ”, Erişim 12 Temmuz 2025. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191025M1-2.htm
  • Ng, Pui – Fung, Grace. “Spiritual and Cultural Influences on End-of-Life Care and Decision-Making in NICU”. Seminars in Fetal & Neonatal Medicine, 28/2, (2023), 151-158.
  • Odabaş, Uğur Köksal. “Eudaimonia’nın Sokratik Görünümü: Erdem Bilgidir ve Hiç Kimse Bilerek Kötülük Yapmaz”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23/1, (2019), 93-102.
  • Olgun, Cem K. “Nitel Araştırmalarda İçerik Analizi Tekniği”. Sosyoloji Notları (2008), 66-71.
  • Polzer Casarez, Rebecca L. – Engebretson, Joan. “Ethical Issues of Incorporating Spiritual Care into Clinical Practice”. Journal of Clinical Nursing, 21/15-16 (2012), 2099-2107. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2012.04168.x
  • Ross, David. Aristoteles. çev. Ahmet Arslan vd. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2002.
  • Shea, Gordon. Practical Ethics. American Management Association, 1988.
  • Skinner, Burrhus Frederic. Beyond Freedom and Dignity. New York: Knopf/Random House, 1971.
  • Slife, Brent D. – Williams, Richard N. What's Behind the Research? Discovering Hidden Assumptions in the Behavioral Sciences. Sage, 1995.
  • Stewart‐Sicking, Joseph. “Virtues, Values, And the Good Life: Alasdair Macintyre's Virtue Ethics and its Implications for Counseling”. Counseling and Values 52/2 (2008), 156-171.
  • Strachey, James. “Recommendations to Physicians Practising Psycho-Analysis. The Stand-ard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud Volume XII (1911-1913): The Case of Schreber”. Papers on Technique and Other Works, (1964), 109-120.
  • Sulmasy, Daniel P. "Ethical Principles for Spiritual Care." Oxford Textbook of Spirituality In Healthcare. ed. Mark Cobb vd. 465-472. Oxford University Press, 2012.
  • Tok, Hülya Umut. Aristoteles ve Thomas Aquinas’ta Erdemler . Ankara: Hacettepe Üniversi-tesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
  • Turan, Ramazan. “İbn Miskeveyh’de Erdem Kavramı Ve Temel Erdemler”. Namık Kemal Ün-iversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1/2, (2015), 7-35.
  • Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Erişim 12 Temmuz 2025. https://sozluk.gov.tr/
  • Usta, Zeynep. Türkiye’de Hastanelerde Manevi Destek Hizmetleri (Manevi Destek Görevlileri Üzerinde Bir Araştırma). Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
  • Uysal, Enver. “Değerler Üzerine Bazı Düşünceler ve bir Erdem Tasnifi Denemesi: İnsanî Er-demler–Islâmî Erdemler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12/1, (2003), 51-69.
  • Uğurlu, Havva Sinem. Dinî Danışmanlık Eğitimi: Amerika Örneği ve Türkiye Gereksinim Çö-zümlemesi Üzerine Nitel bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2017.
  • Yüce, Fatma. “Din-Ahlâk İlişkisi Bakımından İslâm Erdem Etiği Tasnif Denemesi”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 55, (2021), 251-275.

Ethics in Spiritual Counseling and Guidance: An Evaluation of Muslim Spiritual Counseling and Guidance Organizations from the Perspective of Virtue Ethics

Year 2025, Volume: 25 Issue: 2, 357 - 393, 30.12.2025
https://doi.org/10.33420/marife.1770262

Abstract

Spiritual Counseling and Guidance is a professional support service that helps individuals and families seek solutions to life challenges by drawing upon their spiritual and religious resources. As in all professions, ethical principles in spiritual counseling and guidance are of great importance in terms of reliability, professionalism, and professional responsibility. The growing prevalence of this field in Türkiye necessitates grounding the profession in clear and solid ethical foundations and defining the boundaries of professional service explicitly.
The ethical principles guiding spiritual counselors ensure that professional practices are carried out within a reliable, consistent framework that protects clients’ rights. These principles determine how counselors should establish relationships with clients, society, and colleagues, how they should fulfill their professional responsibilities, and how they should act when facing ethical dilemmas. Trust is the cornerstone of the spiritual counseling and guidance process. For a profession that directly engages with the spiritual and emotional world of human beings, the presence of ethical standards is crucial to ensuring professionalism and fostering clients’ trust in their counselors. In Türkiye, the field of spiritual counseling and guidance is still emerging and does not yet have established professional ethical principles. However, in the Christian context, where this field has historically developed, ethical principles have been elaborated in detail through years of research, experience, and consultation. Among these are ethical codes specifically developed for Muslim spiritual counselors.
This study aims to comparatively examine the ethical codes of Muslim spiritual counseling and guidance organizations operating in the United States and to explore their relationship with the virtue ethics framework. For this purpose, the document analysis method, one of the qualitative research methods, was employed. The data source consisted of the ethical codes of four Muslim spiritual counseling and guidance organizations in the U.S.: The Muslim Endorsement Council (MEC), Islamic Society of North America (ISNA), The Association of Muslim Chaplains (AMC), and The Muslim Women’s Organization (MWO).
In the first phase of the research, the ethical code documents established by long-standing spiritual counseling and guidance organizations in the U.S. were analyzed using content and thematic analysis techniques. The ethical codes were thematically classified, and subcategories were identified under each theme. Nine overarching themes emerged, encompassing counselors’ personal and professional responsibilities, relationships with clients, colleagues, and students, community interactions, and research ethics.
In the second phase, the ethical code texts were examined within the framework of Islamic virtue ethics, focusing on how fundamental virtues such as justice/truthfulness (ʿadl/ṣidq), wisdom (ḥikmah), temperance/chastity (ʿiffah), and courage (shajāʿah)—as well as process virtues such as sincerity, love, respect, and trust, and outcome virtues such as compassion (raḥmah) and generosity/benevolence (karam/iḥsān)—were reflected in the texts.
The analysis of the ethical codes of these four Muslim counseling and guidance organizations demonstrates a significant alignment between the ethical codes and the classical Islamic teachings on virtue ethics. According to the findings, fundamental, process, and outcome virtues each serve as key foundations shaping the ethical principles; notably, virtues such as justice, wisdom, temperance, and compassion are not treated as abstract ideals but are transformed into functional principles that guide the counseling process.
The strong relationship identified between the ethical foundations of spiritual counseling and guidance and virtue ethics indicates that the profession must essentially be conducted with moral sensitivity at its core.

Ethical Statement

All stages of the research were conducted in accordance with the principles of scientific research and publication ethics.

References

  • AMC, The Association of Muslim Chaplains. “Mission and Vision”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://www.associationofmuslimchaplains.org/mission-vision
  • AMC, The Association of Muslim Chaplains. “AMC Pledge & Code of Conduct”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://www.associationofmuslimchaplains.org/code-of-conduct
  • Ananthram, Subramaniam – Chan, Christopher C. A. “Religiosity, Spirituality and Ethical Decision-Making: Perspectives from Executives in Indian Multinational Enterprises”. Asia Pacific Journal of Management, 33/1, (2016), 843-880. https://doi.org/10.1007/s10490-016-9460-5
  • APC, Association of Professional Chaplains. “Common Code of Ethics for Chaplains, Pastoral Counselors, Pastoral Educators and Students”. Erişim 12 Temmuz 2025. www.professionalchaplains.org Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev. Saffet Babür. Ankara: BilgeSu Yayıncılık, 2007.
  • Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi 2, Sofistlerden Platon’a. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniver-sitesi Yayınları, 2006.
  • Asgarov, Mammad. “Aristoteles’te Ahlaki Öznenin Kuruluşu”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 23, (2017), 349-368.
  • Arslan, Rabiye. Din Psikolojisi ve Manevi Bakım Uzmanlarının Meslek Etiği. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
  • Audi, Robert. The Cambridge Dictionary of Philosophy. Cambridge: Cambridge University Press, 2. Basım, 1999.
  • Aydın, İnayet Pehlivan. Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 5. Basım, 2012.
  • Ayten, Ali. - Düzgüner, Sevde. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Temel Bilgiler Kılavuzu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
  • Bibus III, Anthony A. “Applying Approaches from Moral Philosophy, Especially Virtue Et-hics, When Facing Ethical Dilemmas in Social Work”. Czech & Slovak Social Work / Sociální Práce / Sociálna Práca, 13/5, (2013), 33-50.
  • Brady, Veronica- Timmins, Frances - Caldeira, Sílvia - Naughton, Mary T. – McCarthy, Ann – Pesut, Barbara. “Supporting Diversity in Person-Centred Care: The Role of Healthcare Chaplains”. Nursing Ethics, 28/1, (2021), 60-74. https://doi.org/10.1177/0969733020981746
  • Canfer, Hilal – Özcan, Zeki. “Nikomakhos’a Etik Bağlamında Aristoteles’in Erdem Etiği”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29/1, (2020), 277-296.
  • Carey, Lindsay B. - Hodgson, Timothy - Krikheli, Liana - Soh, Rachel Y. - Armour, Andrew-Ross - Singh, Tania – Impiombato, Christopher G. “Moral Injury, Spiritual Care and the Role of Chaplains: An Exploratory Scoping Review of Literature and Resources”. Journal of Religion and Health, 55/4, (2016), 1218-1245. https://doi.org/10.1007/s10943-016-0231-x
  • Cevizci, Ahmet. Etiğe Giriş. Paradigma Yay., 2002.
  • Cevizci, Ahmet. Etik/Ahlak Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları, 2.Basım, 2015.
  • Corey, Gerald. Theory and Practice of Counseling and Psychotherapy. Brooks/Cole Cengage Learning, 10. Basım, 2013.
  • Cozby, Paul - Bates, Scott. Methods in Behavioral Research. McGraw-Hill Education, 12. Basım, 2015.
  • Çabuk, Adem - İşgüden, Burcu. “Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerindeki Etkileri”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9/16 (2006), 59-86.
  • Doğan, Mebrure. “Hastane Örneği Üzerinden Manevî Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerine Genel bir Bakış”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21/2, (2017), 1267-1304.
  • Dronkers, Paul – Wojtkowiak, Julia – Smid, Geert. “Why Chaplaincy at Asylum Centers is a Good Idea: A Care Ethics Perspective on Spiritual Care for Refugees”. Journal of Religion and Health, 62, (2023), 1-17. https://doi.org/10.1007/s10943-023-01889-2
  • Ekşi, Halil - Kaya, Çınar. Manevi Yönelimli Psikoterapi ve Psikolojik Danışma. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2016.
  • Feldman, Fred. Etik Nedir? çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2012.
  • Fisher-Smith, Amy M. From Value Neutrality to Value Inescapability: A Qualitative Inquiry into Values Management in Psychotherapy. Brigham Young University, 1999.
  • Gubi, Peter Madsen. Spiritual Accompaniment and Counselling: Journeying with Psyche and Soul. London: Jessica Kingsley, 2015.
  • Gürsu, Orhan. Manevi Danışmanlar için Kılavuz Danışma Ilke Beceri ve Teknikleri. İstanbul: MÜ İlahiyat Fakültesi Vakfı, 2022.
  • Herkner, Werner. İletişim Araştırmalarında İçerik Çözümlemesi. çev. Murat Sadullah Çebi. Ankara: Alternatif Yayınları, 2003.
  • Hursthouse, Rosalind. “Normative Virtue Ethics”. How Should One Line’? Essays on the Virtues. Ed. Roger Crisp. 19-36. Oxford University Press, 2003.
  • ISNA, Islamic Society of North America. “Mission and Vision”. Erişim 12 Temmuz 2025. https://hq.isna.net/mission-and-vision
  • ISNA, Islamic Society of North America. “The Muslim Chaplain Code Of Ethics”. Erişim 12 Temmuz 2025. https://hq.isna.net/chaplaincy-services
  • Kuçuradi, İoanna. “Felsefi Etik ve ‘Meslek Etikleri’”. Etik ve Meslek Etikleri. ed. Harun Tepe. 17-32. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, 2000.
  • Karaaslan, Selda. “Manevi Bakım Hizmetlerinde Etik Kurallar ve Profesyonel Standartlar (ABD, Kanada ve İngiltere Örnekleri)”. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. Ed. Ali Ayten vd. 281-302. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2018.
  • Karlık, Zeynep - Kula, Naci. “Manevi Danışmanlık ve Rehberlikte Krize Müdahale Yaklaşımları”. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 5, (2022), 99-128.
  • Kart, Berfin. “Erdem Etiği Normatif midir?”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2, (2006), 101-108.
  • Kesgin, Ahmet. “Etik Üstüne”. Dini Araştırmalar, 12/35, (2009), 143-160.
  • Keskin, Duygu Anıl. Mesleki etik kavramlar, ilkeler ve vakalar. İstanbul: Beta Basım Yayın, 2. Basım, 2018.
  • Kılavuz, Recai. Kamu Yönetiminde Etik ve bir Sorun Alanı Olarak Yozlaşma. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2003.
  • Kızılgeçit, Muhammed. Din psikolojisinin 300’ü. Ankara: Otto Yayınları, 2020.
  • Koç, Mustafa. “Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Aile ve Dini Rehberlik Merkezlerindeki Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri (2003-2024): Sınırlılıklar ve Bir Eğitim Programı Önerisi”. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 9, (2024), 165-262.
  • Koç, Mustafa. Manevi-(Psikolojik) Danışmanlık Müslüman- Türk Diasporası Örneği. Bursa: Emin Yayınları, 2. Basım., 2016.
  • Kur’ân Yolu. Erişim 13 Temmuz 2025. https://kuran.diyanet.gov.tr
  • Kurtoğlu, Hilal. Hastanelerde Yürütülen Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerinin Değerlendirilmesi (Marmara Bölgesi Örneği). Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
  • Mabe, Alan R. – Rollin, Stephen A. "The Role of a Code of Ethical Standards in Counseling". Journal of Counseling & Development 64/5 (1986), 294-297.
  • MacIntyre, Alasdair. After Virtue: A Study in Moral Theory. Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press, 2. Basım, 1984.
  • Maclntyre, Alasdair. Etik’in Kısa Tarihi. çev. Hakkı Hünler - Solmaz Zeylüt Hünler. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2001.
  • Mansaray, Martha Fanta – Mani, Eric Komba Foyoh. "The Importance of Ethical Codes in the Guidance and Counseling Profession". International Journal of Scientific Engineering and Science 4/8 (2020), 14-18.
  • Maximo, Sally I. “A Scoping Review of Ethical Considerations in Spiritual/Religious Counseling and Psychotherapy”. Journal of Pastoral Care & Counseling 73/2 (2019), 124-133.
  • MEC, The Muslim Endorsement Council. “About MEC”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://muslimendorsementcouncil.org/about-mec/#FormationofMEC
  • MEC, The Muslim Endorsement Council. “M.E.C. Code of Ethics”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://muslimendorsementcouncil.org/endorsement/code-of-ethics/#codeofethics
  • Mcgrath, Pam. “Buddhist Spirituality—A Compassionate Perspective on Hospice Care”. Mortality, 3/3, (1998), 265-279.
  • Molacı, Melike. "Aristoteles’ in Etik Görüşü". Medeniyet ve Toplum Dergisi 2/1 (2018), 37-57.
  • Musa, Ahmad. “Spiritual Care Intervention and Spiritual Well-Being”. Journal of Holistic Nursing, 35/1, (2017), 53-61. https://doi.org/10.1177/0898010116644388
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyn b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. Sahîhu Müslim. nşr. M. Fuad Ab-dulbâkî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1998.
  • MWO, Muslim Women’s Organisation. “ Mission, Vision and Our Core Values”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://www.mwo-orlando.org/about-us-1
  • MWO, Muslim Women’s Organisation. “Chaplaincy Code of Ethics”. (Erişim 12 Temmuz 2025). https://www.mwo-orlando.org/chaplain-code-of-ethics
  • MYK, Mesleki Yeterlilik Kurumu. “30929 Sayılı Ulusal Meslek Standartlarına Dair Tebliğ”, Erişim 12 Temmuz 2025. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191025M1-2.htm
  • Ng, Pui – Fung, Grace. “Spiritual and Cultural Influences on End-of-Life Care and Decision-Making in NICU”. Seminars in Fetal & Neonatal Medicine, 28/2, (2023), 151-158.
  • Odabaş, Uğur Köksal. “Eudaimonia’nın Sokratik Görünümü: Erdem Bilgidir ve Hiç Kimse Bilerek Kötülük Yapmaz”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23/1, (2019), 93-102.
  • Olgun, Cem K. “Nitel Araştırmalarda İçerik Analizi Tekniği”. Sosyoloji Notları (2008), 66-71.
  • Polzer Casarez, Rebecca L. – Engebretson, Joan. “Ethical Issues of Incorporating Spiritual Care into Clinical Practice”. Journal of Clinical Nursing, 21/15-16 (2012), 2099-2107. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2012.04168.x
  • Ross, David. Aristoteles. çev. Ahmet Arslan vd. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2002.
  • Shea, Gordon. Practical Ethics. American Management Association, 1988.
  • Skinner, Burrhus Frederic. Beyond Freedom and Dignity. New York: Knopf/Random House, 1971.
  • Slife, Brent D. – Williams, Richard N. What's Behind the Research? Discovering Hidden Assumptions in the Behavioral Sciences. Sage, 1995.
  • Stewart‐Sicking, Joseph. “Virtues, Values, And the Good Life: Alasdair Macintyre's Virtue Ethics and its Implications for Counseling”. Counseling and Values 52/2 (2008), 156-171.
  • Strachey, James. “Recommendations to Physicians Practising Psycho-Analysis. The Stand-ard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud Volume XII (1911-1913): The Case of Schreber”. Papers on Technique and Other Works, (1964), 109-120.
  • Sulmasy, Daniel P. "Ethical Principles for Spiritual Care." Oxford Textbook of Spirituality In Healthcare. ed. Mark Cobb vd. 465-472. Oxford University Press, 2012.
  • Tok, Hülya Umut. Aristoteles ve Thomas Aquinas’ta Erdemler . Ankara: Hacettepe Üniversi-tesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
  • Turan, Ramazan. “İbn Miskeveyh’de Erdem Kavramı Ve Temel Erdemler”. Namık Kemal Ün-iversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1/2, (2015), 7-35.
  • Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Erişim 12 Temmuz 2025. https://sozluk.gov.tr/
  • Usta, Zeynep. Türkiye’de Hastanelerde Manevi Destek Hizmetleri (Manevi Destek Görevlileri Üzerinde Bir Araştırma). Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
  • Uysal, Enver. “Değerler Üzerine Bazı Düşünceler ve bir Erdem Tasnifi Denemesi: İnsanî Er-demler–Islâmî Erdemler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12/1, (2003), 51-69.
  • Uğurlu, Havva Sinem. Dinî Danışmanlık Eğitimi: Amerika Örneği ve Türkiye Gereksinim Çö-zümlemesi Üzerine Nitel bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2017.
  • Yüce, Fatma. “Din-Ahlâk İlişkisi Bakımından İslâm Erdem Etiği Tasnif Denemesi”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 55, (2021), 251-275.
There are 74 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Religious Studies (Other)
Journal Section Research Article
Authors

Ayşe Burcu Gören 0000-0002-2630-1683

Submission Date August 22, 2025
Acceptance Date November 11, 2025
Publication Date December 30, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 25 Issue: 2

Cite

ISNAD Gören, Ayşe Burcu. “Manevi Danışmanlık Ve Rehberlikte Etik: Müslüman Manevi Danışmanlık Ve Rehberlik Kuruluşları Üzerine Erdem Etiği Perspektifinden Bir Değerlendirme”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 25/2 (December2025), 357-393. https://doi.org/10.33420/marife.1770262.