Manevi danışmanlık ve rehberlik, bireylerin ve ailelerin zorlu yaşam olaylarında manevi ve dini kaynaklarından yararlanarak çözüm aramalarına rehberlik eden profesyonel destek hizmetleridir. Tüm mesleklerde olduğu gibi, manevi danışmanlık ve rehberlikte de etik ilkeler; güvenilirlik, profesyonellik ve mesleki sorumluluk açısından büyük önem taşır. Bu alanın Türkiye’de giderek yaygınlaşması, mesleğin açık ve sağlam etik temellerle inşa edilmesini ve hizmet sınırlarının net şekilde belirlenmesini gerekli kılmaktadır.
Manevi danışmanlara rehberlik eden etik ilkeler, mesleki uygulamaların güvenilir, tutarlı ve danışanların haklarını koruyan bir çerçevede gerçekleşmesini sağlar. Etik ilkeler, danışmanların mesleklerini icra ederken danışanlarla, toplumla ve meslektaşlarıyla ilişkilerini nasıl kuracaklarını, mesleki sorumluluklarını nasıl yerine getireceklerini ve karşılaşabilecekleri ikilemlerde nasıl hareket edeceklerini belirler. Güven, manevi danışmanlık ve rehberlik sürecinin temel taşıdır. Manevi danışmanlık ve rehberlik gibi insanın manevi ve duygusal dünyasına doğrudan temas eden bir meslek için etik kuralların varlığı, mesleğin profesyonelliği sağlamak ve danışanların danışmanlarına güven duymasını desteklemek açısından önemlidir. Türkiye’de yeni gelişmekte olan manevi danışmanlık ve rehberlik alanı, belirlenmiş mesleki etik ilkelere sahip değildir. Ancak bu alanın tarihsel olarak geliştiği Hıristiyan dünyasında, etik ilkeler uzun yıllara dayanan araştırmalar, deneyimler ve istişareler sonucunda ayrıntılı biçimde şekillendirilmiştir. Bu etik ilkeler arasında Müslüman manevi danışmanlar için geliştirilen etik kodlar da yer almaktadır.
Bu çalışma, Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren Müslüman manevi danışmanlık ve rehberlik kuruluşlarının etik kodlarını karşılaştırmalı olarak incelemeyi ve bu kodların erdem etiği anlayışıyla olan ilişkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynağını ABD’de faaliyet gösteren dört Müslüman manevi danışmanlık ve rehberlik kuruluşunun (The Muslim Endorsement Council (MEC); Islamic Society of North America (ISNA); The Association of Muslim Chaplains (AMC); The Muslim Women’s Organization (MWO)) etik kodları oluşturmuştur.
Araştırmanın ilk aşamasında, ABD’de mevcut ve köklü bir geçmişe sahip olan manevi danışmanlık ve rehberlik kuruluşlarının belirlediği etik kod metinleri içerik analizi ve tematik analiz teknikleriyle analiz edilmiştir. Etik kodlar tematik olarak sınıflandırılmış ve her tema altında alt kategoriler belirlenmiştir. Danışmanların kişisel ve mesleki sorumlulukları, danışanlarla ilişkiler, meslektaşlarla ilişkiler, öğrencilerle ilişkiler, toplumla etkileşimler, araştırma etiği bağlamında 9 ayrı tema elde edilmiştir.
İkinci aşama analizde ise, etik kod metinleri İslam erdem etiği çerçevesinde ele alınmış; adalet/doğruluk, bilgelik/hikmet, ölçülülük/iffet ve cesaret/şecaat gibi temel erdemlerin yanı sıra; samimiyet, sevgi, saygı, güven gibi süreç erdemleri ile merhamet ve cömertlik/yardımseverlik gibi sonuç erdemlerinin metinlere nasıl yansıdığı incelenmiştir.
Bu dört farklı Müslüman danışmanlık ve rehberlik kuruluşunun etik kodları üzerine yapılan analiz, etik kodların İslam’ın klasik erdem öğretisiyle önemli ölçüde örtüştüğünü ortaya koymaktadır. Araştırma bulgularına göre, temel erdemlerin, süreç erdemlerinin ve sonuç erdemlerinin her birinin etik ilkeleri şekillendiren temeller olduğu, bilhassa adalet, hikmet, ölçülülük ve merhamet gibi erdemlerin soyut idealler olarak kalmadığı, danışmanlık sürecini şekillendiren işlevsel ilkelere dönüştüğü görülmüştür. Manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin etik temelleri ile erdem etiği arasındaki bu güçlü ilişki, mesleğin temelde ahlaki bir duyarlılıkla yürütülmesi gerektiğini göstermektedir.
Din Psikolojisi Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Meslek Etiği Erdem Etiği İçerik Analizi Etik Kod
Araştırma sürecinin tüm aşamalarında bilimsel araştırma ve yayın etiği ilkelerine uygun hareket edilmiştir.
Spiritual Counseling and Guidance is a professional support service that helps individuals and families seek solutions to life challenges by drawing upon their spiritual and religious resources. As in all professions, ethical principles in spiritual counseling and guidance are of great importance in terms of reliability, professionalism, and professional responsibility. The growing prevalence of this field in Türkiye necessitates grounding the profession in clear and solid ethical foundations and defining the boundaries of professional service explicitly.
The ethical principles guiding spiritual counselors ensure that professional practices are carried out within a reliable, consistent framework that protects clients’ rights. These principles determine how counselors should establish relationships with clients, society, and colleagues, how they should fulfill their professional responsibilities, and how they should act when facing ethical dilemmas. Trust is the cornerstone of the spiritual counseling and guidance process. For a profession that directly engages with the spiritual and emotional world of human beings, the presence of ethical standards is crucial to ensuring professionalism and fostering clients’ trust in their counselors. In Türkiye, the field of spiritual counseling and guidance is still emerging and does not yet have established professional ethical principles. However, in the Christian context, where this field has historically developed, ethical principles have been elaborated in detail through years of research, experience, and consultation. Among these are ethical codes specifically developed for Muslim spiritual counselors.
This study aims to comparatively examine the ethical codes of Muslim spiritual counseling and guidance organizations operating in the United States and to explore their relationship with the virtue ethics framework. For this purpose, the document analysis method, one of the qualitative research methods, was employed. The data source consisted of the ethical codes of four Muslim spiritual counseling and guidance organizations in the U.S.: The Muslim Endorsement Council (MEC), Islamic Society of North America (ISNA), The Association of Muslim Chaplains (AMC), and The Muslim Women’s Organization (MWO).
In the first phase of the research, the ethical code documents established by long-standing spiritual counseling and guidance organizations in the U.S. were analyzed using content and thematic analysis techniques. The ethical codes were thematically classified, and subcategories were identified under each theme. Nine overarching themes emerged, encompassing counselors’ personal and professional responsibilities, relationships with clients, colleagues, and students, community interactions, and research ethics.
In the second phase, the ethical code texts were examined within the framework of Islamic virtue ethics, focusing on how fundamental virtues such as justice/truthfulness (ʿadl/ṣidq), wisdom (ḥikmah), temperance/chastity (ʿiffah), and courage (shajāʿah)—as well as process virtues such as sincerity, love, respect, and trust, and outcome virtues such as compassion (raḥmah) and generosity/benevolence (karam/iḥsān)—were reflected in the texts.
The analysis of the ethical codes of these four Muslim counseling and guidance organizations demonstrates a significant alignment between the ethical codes and the classical Islamic teachings on virtue ethics. According to the findings, fundamental, process, and outcome virtues each serve as key foundations shaping the ethical principles; notably, virtues such as justice, wisdom, temperance, and compassion are not treated as abstract ideals but are transformed into functional principles that guide the counseling process.
The strong relationship identified between the ethical foundations of spiritual counseling and guidance and virtue ethics indicates that the profession must essentially be conducted with moral sensitivity at its core.
Psychology of Religion Spiritual Counseling and Guidance Professional Ethics Virtue Ethics Content Analysis Code of Ethics
All stages of the research were conducted in accordance with the principles of scientific research and publication ethics.
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Religious Studies (Other) |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Submission Date | August 22, 2025 |
| Acceptance Date | November 11, 2025 |
| Publication Date | December 30, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 25 Issue: 2 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.