Reading the Relationship between Logic and Arabic Grammar through the Terminology of Definitions - in the Context of the Criticisms of Abu Hayyan by Nazir Al-Jaysh
Abstract
Al-Tashil al-Fawaid written by Ibn Malik (d. 672-1274), which is one of the most important works of Arabic language grammar, attracted great attention between the 7th and the 13th centuries. Many commentaries and annotations for these commentaries were written on this book by scholars, most of whom lived in Egypt and Damascus regions. One of the most famous of these commentaries is al-Tazyil wa al-Takmil by Abu Hayyan al-Andalusi (d. 745-1344). In his work, Abu Hayyan objected to Ibn Malik on many issues. One of the commentaries written in al-Tashil is the work named Tamhid al-Kawa‘id bi sharhi Tashil al-Fawaid, written by Muhibuddin Muhammed b. Yusuf (d. 778-1376), who was appointed to the position of “nazır al-jaysh” in the Mamluk state administration in the 8th-14th century. In this commentary, the author, who is famous with the nickname Nazır al-Jaysh, raised objections to many grammarians and also to his teacher Abu Hayyan on various grammar issues, and also responded to his criticisms of Ibn Malik.
The intersection of logic and grammar, which is an important turning point in the development process of the science of grammar, enabled many of the terminologies and methodologies of the science of logic to be transferred to the science of grammar. This influence, which became especially evident in the 7th-13th century and later, manifested itself mostly in definitions, cause and inference. In the period when logic-syntax interaction intensified, it is seen that logic terminology became established in grammar books not only in topics related to definitions but also in many subjects. Many terms of definition used in the science of logic such as kind, type, division, arâz and hadd have been frequently used in the books of grammar. An example of this can be witnessed in Nazır al-Jaysh’s objections to Abu Hayyan's criticisms. Ebû Hayyân criticized the definitions made by Ibn Mâlik in his work called Teshîl from different angles, such as sometimes using the distant gender in the definition, sometimes not using the efrad câmi' ağyâr mani', sometimes using unnecessary terms in the definition, and sometimes using the negation preposition in the definition. Ebû Hayyân criticized the definitions made by Ibn Mâlik in his work called Teshîl from different angles, such as sometimes using the distant gender in the definition, sometimes not using the efrad câmi' ağyâr mani', sometimes using unnecessary terms in the definition, and sometimes using the negation preposition in the definition. In his work, Nazır al-Jaysh, he used logic terminology extensively, both in terms of definitions and in matters other than definitions, in his objections and answers to the ideas of many scholars who lived before him regarding the issues of grammar. His objections to Abu Hayyan regarding definitions are mostly discussions about the discipline of grammar, and sometimes they are related to the rules and conditions of definitions within the discipline of logic. His approach to defending Ibn Malik, especially regarding definitions, reveals his mastery of logic and syntax issues.
The fact that no study has been conducted on Nazır al-Jaysh and his work in our country offers us unique opportunities on the subject. One of the main goals of this study is to approach the interaction of logic and grammar through the logic terminology established in grammar works. Therefore, this study discusses only the answers of Nazır al-Jaysh to Abu Hayyan's objections, which are related to the conformity of the definitions to the rules of logic. Because the logical language seen in the grammar works shows itself more clearly in terms of definitions. As a result of the examinations made within the framework of the study, it is seen that Nazır al-Jaysh aimed to defend Ibn Malik in his answers to Abu Hayyan's objections. Nazır al-Jaysh's knowledge of the issues of grammar and logic has been determined in his answers, which seem mostly consistent. Thus, it was aimed to determine his contributions to the science of grammar in the context of Tashil commentaries. In addition, through the style used by the two authors in their objections and answers, it has been tried to determine to what extent the logic terminology has gained a place in the grammar studies.
Supporting Institution
Bilecik Şeyh Edebali University
Project Number
2022-02.BŞEÜ.08-01
References
- Arslan, Mehmet Nafi. “Dil Âlimleri Arasındaki Eleştiri Kültürü ve Ebû Hayyân’ın Eleştirilerinden Örnekler”. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlâkı. ed. Mahsum Aytepe vd. 535-550. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2019.
- Askalânî, Şihâbuddin Ebu’l-Fadl İbn Hacer. ed-Dürerü’l-Kâmine fî a’yâni mieti’s-Sâmine. 10 Cilt. Haydarabad: Dâru’l-Maârifi’l-Osmaniyye, 1982.
- Askalânî Şihâbuddin Ebu’l-Fadl İbn Hacer. İnbâʾü’l-ġumr bi-ebnâʾi’l-ʿumr. thk. Hasan Habeşî. 4 Cilt. Mısır: el-Meclisu’l-‘Alâ li Şuûni’l-İslami, 1969.
- Aydın, Bünyamin. “Modern Dönemde Nahiv-Mantık Tartışması -Aristo Mantığı-Arap Grameri İlişkisi Üzerine Üç Görüş”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XXVII/1 (2023), 30-45.
- Bağdâdî, İsmail Paşa. Hediyyetü’l-‘ârifîn esmâi’l-Müellifîn ve âsâri’l-musannifîn. 2 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi Turâsi’l-Arabî, 1951.
- Bilen, Osman. “Mantık ile Gramer İlişkisi Üzerine İki Görüş”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14 (2001), 89-100.
- Cevherî, İsmail b. Hammâd. Mu‘cemu’s-Sıhâh. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 2012.
- Cürcânî, Ali b. Muhammed Şerîf. Mu‘cemu’t-ta‘rîfât. thk. Muhammed Sıddık Minşâvî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1983.
- Çıkar, Mehmet Şirin. “Arap Dilbilim Çalışmalarında ‘Had/Tanım’ Terimi ve Er-Rummânî’nin ‘El-Hudud’ Adlı Eseri”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi V/2 (2005), 53-69.
- Çıkar, Mehmet Şirin. Nahivciler ile Mantıkçılar Arasındaki Tartışmalar. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2. Basım, 2017.
- Delâî, Muhammed b. Muhammed b. Ebî Bekr. Netâicu’t-Tahsîl fî şerhi Kitâbi’t-Teshîl. 4 Cilt. Trablus, ts
- Demâminî, Muhammed Beruddin b. Ebî Bekr. Ta‘lîku’l-ferâid alâ Teshîli’l-fevâid. 8 Cilt. thk. Muhammed b. Abdurrahman el-Müfeddâ. yy: 1983.
- Dahyân, Süleyman b. Ali. “el-İ‘tirâdu’l-mantıkî ale’l-haddi’n-nahvî”. Mecelletü Câmiati Ümmi’l-Kurâ li Ulûmi’l-Luğa ve Âdâbiha 7 (2012), 15-70.
- Endelüsî, Ebû Hayyân. et-Tezyîl ve’t-tekmîl fî şerhi’t-Teshîl. thk. Hasan Hizâvî. 14 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1998.
- Es’ad,.Abdülkerim Muhammed. el-Vasît fî Târîhi’n-Nahvi’l-Arabî. Riyad: Dâru’ş-Şevvâf, 1992.
- Farabî, Ebû İbrahim İshak b. İbrahim. Mu‘cemu divâni’l-edeb. thk. Ahmed Muhtar Ömer. 4 Cilt. Kahire: Müesseseti Dâri’ş-Şa‘b, 2003.
- Ferâhidî, Halil b. Ahmed. Kitâbu’l-‘ayn. Beyrut: Mektebetü Lübnan, 2004.
- İbn Hişam Ebû Muhammed Abdullah Camaluddin. Şerhu Katri’n-Nedâ ve belli’s-Sadâ. thk. Muhammed Hindâwî. Dımaşk: Dâru İbn Kesîr, 2010.
- İbn Hişam el-Ensârî. Şerhu Şuzûri’z-zeheb. thk. Muhammed Hindâwî. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 2011.
- İbn Mâlik, Cemâluddin Muhammed b. Abdullah. Şerhu Teshîli’l-fevâid ve tekmîli’l-makâsıd. thk. Abdurrahman es-Seyyid. 4 Cilt. Gize: Dâru Hicr, 1990.
- Kafes, Mahmut. “Ebû Hayyân el-Endelûsî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/152-153. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
- Kâtip Çelebi, Mustafa b. Abdullah. Keşfu’z-zunûn an esâmi’l-kütübi ve’l-fünûn. Beyrut: Dârı İhyâ-i Türâsi’l-Arabî, ts.
- Kur'ân-ı Kerim
- Mağnîsî, Mahmud b. Hasan. Muğni’t-Tullâb. Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 2003.
- Meydânî Abdurrahman Habenneke. Davâbitu’l-ma‘rife ve usûlü’l-İstidlâl-i ve’l-münâzara. Dı-maşk: Dâru’l-Kalem, 11. Basım, 2011.
- Mısrî, Talâl Avîd. İ‘tirâzatu Nâzıri’l-Ceyş alâ Ebî Hayyân el-Endelûsî fi’l-mecrûrât min hılâli kitâbi Temhîdi’l-kavâid bi şerhi Teshîli’l-fevâid. Medine: Taibah Üniversity, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
- Milah, Aang Saeful. “Al-Kalimat fî Al-‘Arabiyyat ‘inda Al-Nuhât Al-Mutaqaddimîn wa Al-Mutaakhkhirîn wa Al-Mu’aṣṣirîn (Dirâsat Al-Muqâranat)”. Alfaz (Arabic Literatures for Academic Zealots) 7/01 (31 Mayıs 2019).
- Muhammed eş-Şâtır Ahmed Muhammed. el-Mûcez fî Neş’eti’n-Nahv. Kahire: Mektebetü’l-Külliyyâti’l-Ezheriyye, 1982.
- Murâdî, İbn Ümmü Kâsım. Şerhu’t-Teshîl. thk. Muhammed Abdünnebi. Mansura: Mektebetü Emîn, 2006.
- Nâzıru’l-Ceyş, Muhibbuddin Muhammed b. Yusuf b. Ahmed. Temhîdu’l-kavâid bi şerhi Teshîli’l-fevâid. thk. Ali Muhammed Fâtır vd. 11 Cilt. Kahire: Dâru’s-Selâm, 2007.
- Nâyif b. Nehâr. Mukaddime fi ilmi’l-mantık. Katar: Müessesetü v‘ay, li’d-Dirâsât ve’l-Ebhâs, 2012.
- Safedî, Selâhaddin Halil b. Aybek. el-Vâfî bi’l-vefeyât. thk. Ahmed el-Arnavut vd. 29 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâ-i Turâs, 2000.
- Suyûtî, Abdurrahman b. Ebî Bekr Celaluddin. Husnu’l-Muhâdara fî Tarîhi Mısr ve’l-Kahire. thk. Muhammed Ebu'l-Fadl İbrahim. 2 Cilt. Kahire: Dâru İhyâi Kütübi’l-Arabiyye, 1967.
- Tekin, Selim. Ebu Hayyân el-Endelusî ve Arap Gramerindeki Yeri. Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
- Turan, Abdülbaki. “İbn Mâlik et-Tâî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/169-170. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
- Türker, Ömer. “Tarif”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/28. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
- Yiğit, İsmail. “el-Melikü’l-Eşref, Şa‘bân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 29/66-67. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
- Zeccâcî Ebu’l-Kâsım. el-Îdâh fî ‘ıleli’n-nahv. thk. Mazin el-Mübarek. Beyrut: Dâru’n-nefâis, ts.
- Ziriklî, Hayruddin b. Mahmud b. Muhammed. el-‘Alâm. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Malâyîn, 15. Basım, 2002.
Mantık-Nahiv İlişkisini Tanımlar Terminolojisi Üzerinden Okumak -Nâzıru’l-Ceyş’in Ebû Hayyân’a Eleştirileri Bağlamında-
Abstract
Arap dili gramerinin en önemli kaynaklarından biri olan İbn Mâlik’e (ö. 672/1274 ) ait Teshîlü’l-fevâid isimli eser, 7/13. asırda büyük ilgi görmüştür. Bu kitap üzerine büyük bir kısmı Mısır ve Şam bölgelerinde yaşamış âlimler tarafından çok sayıda şerh ve bu şerhler için haşiyeler yazılmıştır. Bu şerhlerin en meşhurlarından biri Ebû Hayyân el-Endelüsî’ye (ö. 745/1344 ) ait et-Tezyîl ve’t-Tekmîl’dir. Ebû Hayyân, söz konusu eserinde pek çok konuda İbn Mâlik’e itirazlar yöneltmiştir. Teshîl üzerine yazılan şerhlerden bir diğeri 8/14. asırda Memlük devlet yönetiminde bir çeşit genelkurmay başkanlığı mesabesinde bulunan “nâzıru’l-ceyşlik” makamına getirilen ve bu unvanıyla bilinen Muhibuddin Muhammed b. Yusuf’a (ö. 778/1376) ait Temhîdu’l-Kavâid bi şerhi Teshîli’l-Fevâid isimli eserdir. Nâzıru’l-Ceyş lakabıyla meşhur olan müellif bu şerhinde çeşitli nahiv meselelerinde birçok nahiv âlimine ve aynı zamanda hocası Ebû Hayyân’a itirazlar yöneltmiş, onun İbn Mâlik’e yönelik eleştirilerine de cevaplar vermiştir.
Nahiv ilminin gelişim sürecinde önemli bir dönüm noktası olan mantık-nahiv kesişmesi, mantık ilminin birçok ıstılahının ve yönteminin nahiv ilmine geçmesini sağlamıştır. Özellikle 4/9. asır ve sonrasında belirginleşen bu etkilenim daha çok tanımlar, illet ve istidlal konularında kendini göstermiştir. Mantık-nahiv etkileşiminin yoğunlaştığı dönemde nahiv kitaplarında birçok meselede olduğu gibi tanımlarla ilgili bahislerde de mantık terminolojisinin yerleşik bir hal aldığı görülmektedir. Mantık ilminde kullanılan tanıma ait cins, tür, fasıl, arâz ve hadd gibi birçok terim, nahiv kitaplarında sık sık kullanılır olmuştur. Bunun bir örneğine Nâzıru’l-Ceyş’in, Ebû Hayyân’ın eleştirilerine yönelik itirazlarında da şahit olunmaktadır. Ebû Hayyân, nahiv ilminin temel konuları sayılan kelimenin, kelamın, ismin, harfin, fâilin ve zamirin tanımında İbn Mâlik’i, mantık kurallarına uymadığı gerekçesiyle tenkit etmiştir. Ebû Hayyân, İbn Mâlik’in Teshîl isimli eserinde yaptığı tanımları bazen tanımda uzak cinsin kullanılmış olması, bazen efrâdını câmi‘ ağyârını mani‘ olmaması, bazen tanımda gereksiz terim kullanımı, bazen de tanımda olumsuzluk edatı kullanılmış olması gibi farklı açılardan eleştirmiştir. Nâzıru’l-Ceyş eserinde, nahiv meseleleri ile ilgili kendisinden önce yaşamış pek çok âlimin fikirlerine yönelttiği itiraz ve cevaplarında gerek tanımlar gerek tanımlar dışındaki konularda yeri geldiğinde mantık terminolojisini yoğun bir biçimde kullanmıştır. Onun Ebû Hayyân’a yönelik, tanımlara ilişkin itirazları, çoğu zaman nahiv ilmine ait meselelere dair tartışmalarken bazen de tanımların mantık disiplini içerisindeki kural ve şartlarıyla alakalıdır. Özellikle tanımlar konusunda İbn Mâlik’i müdafaa ederken gösterdiği yaklaşım, mantık ve nahiv meselelerine olan hâkimiyetini ortaya koymaktadır.
Nâzırul-Ceyş ve eseri hakkında ülkemizde herhangi bir çalışma yapılmamış olması konu ile ilgili bize özgün fırsatlar sunmaktadır. Mantık nahiv etkileşimine, nahiv eserlerinde yerleşmiş olan mantık terminolojisi üzerinden yaklaşmak bu çalışmanın temel hedeflerinden biridir. Bundan dolayı bu çalışmada Nâzıru’l-Ceyş’in, Ebû Hayyân’ın itirazlarına yönelik cevaplarından sadece tanımların, mantık kaidelerine uygunluğu ile ilgili olanları ele alınmıştır. Çalışma çerçevesinde yapılan incelemeler neticesinde Nâzıru’l-Ceyş’in Ebû Hayyân’ın itirazlarına verdiği cevaplarında İbn Mâlik’i savunma izlenimi verdiği görülmektedir. Nâzıru’l-Ceyş’in çoğunlukla tutarlı gözüken cevaplarında nahiv ve mantık meselelerine olan vukûfiyeti tespit edilmiştir. Böylelikle onun Teshîl şerhleri bağlamında nahiv ilmine yaptığı katkıların belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca iki müellifin itiraz ve cevaplarında kullandıkları üslup üzerinden mantık terminolojisinin nahiv çalışmalarında ne düzeyde yer edindiği tespit edilmeye çalışılmıştır.
Keywords
Supporting Institution
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
Project Number
2022-02.BŞEÜ.08-01
References
- Arslan, Mehmet Nafi. “Dil Âlimleri Arasındaki Eleştiri Kültürü ve Ebû Hayyân’ın Eleştirilerinden Örnekler”. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlâkı. ed. Mahsum Aytepe vd. 535-550. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2019.
- Askalânî, Şihâbuddin Ebu’l-Fadl İbn Hacer. ed-Dürerü’l-Kâmine fî a’yâni mieti’s-Sâmine. 10 Cilt. Haydarabad: Dâru’l-Maârifi’l-Osmaniyye, 1982.
- Askalânî Şihâbuddin Ebu’l-Fadl İbn Hacer. İnbâʾü’l-ġumr bi-ebnâʾi’l-ʿumr. thk. Hasan Habeşî. 4 Cilt. Mısır: el-Meclisu’l-‘Alâ li Şuûni’l-İslami, 1969.
- Aydın, Bünyamin. “Modern Dönemde Nahiv-Mantık Tartışması -Aristo Mantığı-Arap Grameri İlişkisi Üzerine Üç Görüş”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XXVII/1 (2023), 30-45.
- Bağdâdî, İsmail Paşa. Hediyyetü’l-‘ârifîn esmâi’l-Müellifîn ve âsâri’l-musannifîn. 2 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi Turâsi’l-Arabî, 1951.
- Bilen, Osman. “Mantık ile Gramer İlişkisi Üzerine İki Görüş”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14 (2001), 89-100.
- Cevherî, İsmail b. Hammâd. Mu‘cemu’s-Sıhâh. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 2012.
- Cürcânî, Ali b. Muhammed Şerîf. Mu‘cemu’t-ta‘rîfât. thk. Muhammed Sıddık Minşâvî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1983.
- Çıkar, Mehmet Şirin. “Arap Dilbilim Çalışmalarında ‘Had/Tanım’ Terimi ve Er-Rummânî’nin ‘El-Hudud’ Adlı Eseri”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi V/2 (2005), 53-69.
- Çıkar, Mehmet Şirin. Nahivciler ile Mantıkçılar Arasındaki Tartışmalar. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2. Basım, 2017.
- Delâî, Muhammed b. Muhammed b. Ebî Bekr. Netâicu’t-Tahsîl fî şerhi Kitâbi’t-Teshîl. 4 Cilt. Trablus, ts
- Demâminî, Muhammed Beruddin b. Ebî Bekr. Ta‘lîku’l-ferâid alâ Teshîli’l-fevâid. 8 Cilt. thk. Muhammed b. Abdurrahman el-Müfeddâ. yy: 1983.
- Dahyân, Süleyman b. Ali. “el-İ‘tirâdu’l-mantıkî ale’l-haddi’n-nahvî”. Mecelletü Câmiati Ümmi’l-Kurâ li Ulûmi’l-Luğa ve Âdâbiha 7 (2012), 15-70.
- Endelüsî, Ebû Hayyân. et-Tezyîl ve’t-tekmîl fî şerhi’t-Teshîl. thk. Hasan Hizâvî. 14 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1998.
- Es’ad,.Abdülkerim Muhammed. el-Vasît fî Târîhi’n-Nahvi’l-Arabî. Riyad: Dâru’ş-Şevvâf, 1992.
- Farabî, Ebû İbrahim İshak b. İbrahim. Mu‘cemu divâni’l-edeb. thk. Ahmed Muhtar Ömer. 4 Cilt. Kahire: Müesseseti Dâri’ş-Şa‘b, 2003.
- Ferâhidî, Halil b. Ahmed. Kitâbu’l-‘ayn. Beyrut: Mektebetü Lübnan, 2004.
- İbn Hişam Ebû Muhammed Abdullah Camaluddin. Şerhu Katri’n-Nedâ ve belli’s-Sadâ. thk. Muhammed Hindâwî. Dımaşk: Dâru İbn Kesîr, 2010.
- İbn Hişam el-Ensârî. Şerhu Şuzûri’z-zeheb. thk. Muhammed Hindâwî. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 2011.
- İbn Mâlik, Cemâluddin Muhammed b. Abdullah. Şerhu Teshîli’l-fevâid ve tekmîli’l-makâsıd. thk. Abdurrahman es-Seyyid. 4 Cilt. Gize: Dâru Hicr, 1990.
- Kafes, Mahmut. “Ebû Hayyân el-Endelûsî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/152-153. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
- Kâtip Çelebi, Mustafa b. Abdullah. Keşfu’z-zunûn an esâmi’l-kütübi ve’l-fünûn. Beyrut: Dârı İhyâ-i Türâsi’l-Arabî, ts.
- Kur'ân-ı Kerim
- Mağnîsî, Mahmud b. Hasan. Muğni’t-Tullâb. Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 2003.
- Meydânî Abdurrahman Habenneke. Davâbitu’l-ma‘rife ve usûlü’l-İstidlâl-i ve’l-münâzara. Dı-maşk: Dâru’l-Kalem, 11. Basım, 2011.
- Mısrî, Talâl Avîd. İ‘tirâzatu Nâzıri’l-Ceyş alâ Ebî Hayyân el-Endelûsî fi’l-mecrûrât min hılâli kitâbi Temhîdi’l-kavâid bi şerhi Teshîli’l-fevâid. Medine: Taibah Üniversity, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
- Milah, Aang Saeful. “Al-Kalimat fî Al-‘Arabiyyat ‘inda Al-Nuhât Al-Mutaqaddimîn wa Al-Mutaakhkhirîn wa Al-Mu’aṣṣirîn (Dirâsat Al-Muqâranat)”. Alfaz (Arabic Literatures for Academic Zealots) 7/01 (31 Mayıs 2019).
- Muhammed eş-Şâtır Ahmed Muhammed. el-Mûcez fî Neş’eti’n-Nahv. Kahire: Mektebetü’l-Külliyyâti’l-Ezheriyye, 1982.
- Murâdî, İbn Ümmü Kâsım. Şerhu’t-Teshîl. thk. Muhammed Abdünnebi. Mansura: Mektebetü Emîn, 2006.
- Nâzıru’l-Ceyş, Muhibbuddin Muhammed b. Yusuf b. Ahmed. Temhîdu’l-kavâid bi şerhi Teshîli’l-fevâid. thk. Ali Muhammed Fâtır vd. 11 Cilt. Kahire: Dâru’s-Selâm, 2007.
- Nâyif b. Nehâr. Mukaddime fi ilmi’l-mantık. Katar: Müessesetü v‘ay, li’d-Dirâsât ve’l-Ebhâs, 2012.
- Safedî, Selâhaddin Halil b. Aybek. el-Vâfî bi’l-vefeyât. thk. Ahmed el-Arnavut vd. 29 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâ-i Turâs, 2000.
- Suyûtî, Abdurrahman b. Ebî Bekr Celaluddin. Husnu’l-Muhâdara fî Tarîhi Mısr ve’l-Kahire. thk. Muhammed Ebu'l-Fadl İbrahim. 2 Cilt. Kahire: Dâru İhyâi Kütübi’l-Arabiyye, 1967.
- Tekin, Selim. Ebu Hayyân el-Endelusî ve Arap Gramerindeki Yeri. Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
- Turan, Abdülbaki. “İbn Mâlik et-Tâî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/169-170. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
- Türker, Ömer. “Tarif”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/28. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
- Yiğit, İsmail. “el-Melikü’l-Eşref, Şa‘bân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 29/66-67. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
- Zeccâcî Ebu’l-Kâsım. el-Îdâh fî ‘ıleli’n-nahv. thk. Mazin el-Mübarek. Beyrut: Dâru’n-nefâis, ts.
- Ziriklî, Hayruddin b. Mahmud b. Muhammed. el-‘Alâm. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Malâyîn, 15. Basım, 2002.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Arabic Language and Rhetoric |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Project Number | 2022-02.BŞEÜ.08-01 |
| Publication Date | December 30, 2024 |
| Submission Date | March 18, 2024 |
| Acceptance Date | August 16, 2024 |
| Published in Issue | Year 2024Volume: 24 Issue: 2 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.