Öz
Kur’ân ilimleri içerisinde çok önemli bir yere sahip olan Tecvîd ve Kırâat bilimleri, Kur’ân-ı Kerîm’in orijinal seslendiriliş özelliklerini günümüze kadar muhafaza eden iki önemli disiplin olarak karşımıza çıkar. Bu iki ilimden özellikle de ilki, Kur’ân seslerinin eklemleme noktalarını ve eklemleme biçimlerini en ince detaylarına kadar araştırması yönüyle Fonetik biliminin "Söyleyiş Sesbilgisi" dalıyla çok ciddi bir benzerlik arz eder. Bu araştırmada, Kur’ân seslerinden biri olan "Sâkin Mîm", Kur’ân fonetiğinin sistematiğini oluşturan klâsik Tecvîd ve Kırâat literatürleri çerçevesinde incelenecek ve bu sesin günümüzdeki telaffuz şekillerinin değerlendirmelerine yer verilecektir.
Kaynakça
- Abdulvâhid b. Muhammed b. ‘Alî b. Ebî Seddâd el-Mâlikî (öl. 705/1305), ed-Durru’n-Nesîr ve’l-‘Azbu’n-Nemîr, nşr. ‘Âdil Ahmed Abdulmevcûd ve dğr., Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 1424/2003.
- Akdağ, Soner, Asım Kıraati’nin Şu’be Rivayeti, Âsitâne Kitabevi, İstanbul, 2008.
- Bekûş, Tayyib, et-Tasrîfu’l-‘Arabî min Hilâli ‘İlmi’l-Esvâti’l-Hadîs, el-Matba‘atu’l-‘Arabiyye, Tunus, 1992.
- el-Bennâ (öl. 1117/1705), Ahmed b. Muhammed, İthâfu Fudalâ’i’l-Beşer bi’l-Kırâ’âti’l-Erba‘a ‘Aşer, nşr. Şa‘bân Muhammed İsmâ‘îl, Mektebetu’l-Kulliyyâti’l-Ezheriyye, Kahire, 1407/1987.
- Cebel, Muhammed Hasen Hasen, el-Muhtasar fî Esvâti’l-Luğati’l-‘Arabiyye, Mektebetu’l-Âdâb, Kahire, 1427/2006.
- ed-Dânî (öl. 444/1052), Ebû ‘Amr ‘Usmân b. Sa‘îd, et-Tahdîd fi'l-İtkâni ve't-Tecvîd, nşr. Ğânim Kaddûrî el-Hamed, Dâru ‘Ammâr, Amman, 1421/2000.
- Davud, Muhammed Muhammed, el-‘Arabiyye ve ‘İlmu’l-Luğati’l-Hadîs, Dâru Ğarîb, Kahire, 2001.
- Enîs (1906-1978), İbrâhîm, el-Esvâtu’l-Luğaviyye, Mektebetu’l-Enclu’l-Mısriyye, Mısır, 2007.
- el-Halîl b. Ahmed el-Ferâhîdî (öl. 175/791), Kitâbu’l-‘Ayn, nşr. Mehdî el-Mahzûmî ve dğr., Dâru’r-Raşîd, Irak, 1981.
- el-Hamed, Ğânim Kaddûrî, Ebhâsun fî ‘İlmi’t-Tecvîd, Dâru ‘Ammâr, Amman, 2002.
- Hamza Hüdâyî, Tecvîd-i Edâ’iyye, İstanbul, tsz.
- İbn Ğalbûn (öl. 399/1009), Ebu’l-Hasen Tâhir b. ‘Abdulmun‘im, et-Tezkira fi’l-Kırâ’âti’s-Semân, nşr. Eymen Ruşdî Suveyd, Cemâ‘atu’l-Hayriyye li-Tahfîzi’l-Kur’âni’l-Kerîm, Cidde, 1412/1991.
- İbn Manzûr (öl. 711/1311), Lisânu’l-‘Arab, nşr. ‘Abdullâh ‘Alî el-Kebîr ve dğr., Dâru’l-Me‘ârif, Kahire, tsz.
- İbn Sînâ (öl. 428/1036), Ebû ‘Alî el-Huseyn b. ‘Abdullâh, Esbâbu Hudûsi’l-Hurûf, nşr. Muhammed Hassân et-Tayyân ve dğr., Mecme‘u’l-Luğati’l-‘Arabiyye, Dımaşk, 1983.
- İbnu’l-Cezerî (öl. 833/1429), Ebu’l-Hayr Muhammed b. Muhammed, en-Neşr fi’l-Kırâ’âti’l-‘Aşr, nşr. ‘Alî Muhammed ed-Dabbâ’, Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, tsz.
- İbnu’l-Cezerî (öl. 833/1429), Ebu’l-Hayr Muhammed b. Muhammed, et-Temhîd fî ‘İlmi’t-Tecvîd, nşr. ‘Alî Huseyn el-Bevvâb, Mektebetu’l-Me‘ârif, Riyad, 1405/1985.
- el-Kurtubî (öl. 463/1070), ‘Abdulvehhâb b. Muhammed, el-Miftâh fi’htilâfi’l-Kıra’eti’s-Seb‘ati’l-Musemmeyne bi’l-Meşhûrîn, nşr. Hâtim Sâlih ed-Dâmin, Dâru’l-Beşâ’ir, Dımaşk, 1427/2006.
- el-Kurtubî (öl. 463/1070), ‘Abdulvehhâb b. Muhammed, el-Muvaddah fi’t-Tecvîd, nşr. Ğânim Kaddûrî el-Hamed, Dâru ‘Ammâr, Amman, 1421/2000.
- Mağnîsî, Ahmed b. Muhammed, Terceme-i Cezerî, ysz., tsz.
- el-Mehdevî (öl. 440/1048), Ebu’l-‘Abbâs Ahmed b. ‘Ammâr, Şerhu’l-Hidâye, nşr. Hâzim Sa‘îd Haydar, Mektebetu’r-Ruşd, Riyad, 1415/1994.
- Mekkî b. Ebî Tâlib el-Kaysî (öl. 437/1045), er-Ri‘âye li-Tecvîdi’l-Kırâ’e ve Tahkîku Lafzi’t-Tilâve, nşr. Ahmed Hasen Ferhât, Dâru ‘Ammâr, Amman, 1428/2008.
- el-Muberred (öl. 285/898), Ebu’l-‘Abbâs Muhammed b. Yezîd, el-Muktedab, nşr. Muhammed ‘Abdulhâlık ‘Udayme, Vizâratu’l-Evkâf el-Meclisu’l-A‘lâ li’ş-Şu’ûni’l-İslâmiyye Lecnetu İhyâ’i’t-Turâsi’l-İslâmî, Kahire, 1415/1994.
- Nelson, Kristina, The Art of Reciting the Qur’an, The American University in Cairo Press, Cairo-New York, 2002.
- Noël-Armfield, G., General Phonetics, W. Heffer & Sons Ltd., Cambridge, 1915.
- Parmer (1877-1949), Herold E., A First Course of English Phonetics, W. Heffer & Sons Ltd, Cambridge, 1917.
- es-Safâkusî (öl. 1118/1706), Ebu’l-Hasen ‘Alî b. Sâlim b. Muhammed en-Nûrî, Tenbîhu’l-Ğâfilîn ve İrşâdu’l-Câhilîn, nşr. Muhammed eş-Şâzelî en-Neyfer, Mu’essesâtu Abdulkerîm b. Abdullâh, Tunus, 1974.
- Sîbeveyh (öl. 180/796), Ebû Bişr ‘Amr b. ‘Usmân b. Kanber, el-Kitâb, nşr. ‘Abdusselâm Muhammed Hârûn, Mektebetu’l-Hâncî, Kahire, 1408/1988.
- es-Sumâtî (öl. 561/1165), İbnu’t-Tahhân, “el-İnbâ’ fî Tecvîdi’l-Kur’ân”, Mecelletu’l-Ahmediyye, nşr. Hâtim Sâlih ed-Dâmin, sy. 4, (1420), s. 49-72.
- ‘Umer (1933-2003), Ahmed Muhtâr, Dirâsetu’s-Savti’l-Luğavî, ‘Âlemu’l-Kutub, Kahire, 2006.
- el-Vâsıtî (öl. 740/1339), ‘Abdullâh b. ‘Abdulmu’min, el-Kenz fi’l-Kırâ’âti’l-‘Aşr, nşr. Hâlid Ahmed el-Meşhedânî, Mektebetu’s-Sekâfeti’d-Dîniyye, Kahire, 1425/2004.
- Watson, Janet C. E., The Phonology and Morphology of Arabic, Oxford University Press, 2002.
Öz
Tajwid and Qira'at which hold a very important place amongst the sciences of the Qur'an, played a major role in preserving the original recitation rules of the Noble Qur'an till this very day. Tajwid especially, with its meticulous regard to the finest details of the points and manners of articulation of the Qur'anic sounds, shows similarity to the science of articulatory phonetics. In this study, one of the Qur'anic sounds "al-Meem al-Saakinah" (the unvowelled meem) will be analyzed in the framework of classical Tajwid and Qira'at literature that comprise the systematic of Qur'anic phonetics and also assessments of the forms of contemporary pronunciations of this sound will be given.
Anahtar Kelimeler
Tajwid Qira Phonetics Point of Articulation Manner Of Articulation Sound
Kaynakça
- Abdulvâhid b. Muhammed b. ‘Alî b. Ebî Seddâd el-Mâlikî (öl. 705/1305), ed-Durru’n-Nesîr ve’l-‘Azbu’n-Nemîr, nşr. ‘Âdil Ahmed Abdulmevcûd ve dğr., Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 1424/2003.
- Akdağ, Soner, Asım Kıraati’nin Şu’be Rivayeti, Âsitâne Kitabevi, İstanbul, 2008.
- Bekûş, Tayyib, et-Tasrîfu’l-‘Arabî min Hilâli ‘İlmi’l-Esvâti’l-Hadîs, el-Matba‘atu’l-‘Arabiyye, Tunus, 1992.
- el-Bennâ (öl. 1117/1705), Ahmed b. Muhammed, İthâfu Fudalâ’i’l-Beşer bi’l-Kırâ’âti’l-Erba‘a ‘Aşer, nşr. Şa‘bân Muhammed İsmâ‘îl, Mektebetu’l-Kulliyyâti’l-Ezheriyye, Kahire, 1407/1987.
- Cebel, Muhammed Hasen Hasen, el-Muhtasar fî Esvâti’l-Luğati’l-‘Arabiyye, Mektebetu’l-Âdâb, Kahire, 1427/2006.
- ed-Dânî (öl. 444/1052), Ebû ‘Amr ‘Usmân b. Sa‘îd, et-Tahdîd fi'l-İtkâni ve't-Tecvîd, nşr. Ğânim Kaddûrî el-Hamed, Dâru ‘Ammâr, Amman, 1421/2000.
- Davud, Muhammed Muhammed, el-‘Arabiyye ve ‘İlmu’l-Luğati’l-Hadîs, Dâru Ğarîb, Kahire, 2001.
- Enîs (1906-1978), İbrâhîm, el-Esvâtu’l-Luğaviyye, Mektebetu’l-Enclu’l-Mısriyye, Mısır, 2007.
- el-Halîl b. Ahmed el-Ferâhîdî (öl. 175/791), Kitâbu’l-‘Ayn, nşr. Mehdî el-Mahzûmî ve dğr., Dâru’r-Raşîd, Irak, 1981.
- el-Hamed, Ğânim Kaddûrî, Ebhâsun fî ‘İlmi’t-Tecvîd, Dâru ‘Ammâr, Amman, 2002.
- Hamza Hüdâyî, Tecvîd-i Edâ’iyye, İstanbul, tsz.
- İbn Ğalbûn (öl. 399/1009), Ebu’l-Hasen Tâhir b. ‘Abdulmun‘im, et-Tezkira fi’l-Kırâ’âti’s-Semân, nşr. Eymen Ruşdî Suveyd, Cemâ‘atu’l-Hayriyye li-Tahfîzi’l-Kur’âni’l-Kerîm, Cidde, 1412/1991.
- İbn Manzûr (öl. 711/1311), Lisânu’l-‘Arab, nşr. ‘Abdullâh ‘Alî el-Kebîr ve dğr., Dâru’l-Me‘ârif, Kahire, tsz.
- İbn Sînâ (öl. 428/1036), Ebû ‘Alî el-Huseyn b. ‘Abdullâh, Esbâbu Hudûsi’l-Hurûf, nşr. Muhammed Hassân et-Tayyân ve dğr., Mecme‘u’l-Luğati’l-‘Arabiyye, Dımaşk, 1983.
- İbnu’l-Cezerî (öl. 833/1429), Ebu’l-Hayr Muhammed b. Muhammed, en-Neşr fi’l-Kırâ’âti’l-‘Aşr, nşr. ‘Alî Muhammed ed-Dabbâ’, Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, tsz.
- İbnu’l-Cezerî (öl. 833/1429), Ebu’l-Hayr Muhammed b. Muhammed, et-Temhîd fî ‘İlmi’t-Tecvîd, nşr. ‘Alî Huseyn el-Bevvâb, Mektebetu’l-Me‘ârif, Riyad, 1405/1985.
- el-Kurtubî (öl. 463/1070), ‘Abdulvehhâb b. Muhammed, el-Miftâh fi’htilâfi’l-Kıra’eti’s-Seb‘ati’l-Musemmeyne bi’l-Meşhûrîn, nşr. Hâtim Sâlih ed-Dâmin, Dâru’l-Beşâ’ir, Dımaşk, 1427/2006.
- el-Kurtubî (öl. 463/1070), ‘Abdulvehhâb b. Muhammed, el-Muvaddah fi’t-Tecvîd, nşr. Ğânim Kaddûrî el-Hamed, Dâru ‘Ammâr, Amman, 1421/2000.
- Mağnîsî, Ahmed b. Muhammed, Terceme-i Cezerî, ysz., tsz.
- el-Mehdevî (öl. 440/1048), Ebu’l-‘Abbâs Ahmed b. ‘Ammâr, Şerhu’l-Hidâye, nşr. Hâzim Sa‘îd Haydar, Mektebetu’r-Ruşd, Riyad, 1415/1994.
- Mekkî b. Ebî Tâlib el-Kaysî (öl. 437/1045), er-Ri‘âye li-Tecvîdi’l-Kırâ’e ve Tahkîku Lafzi’t-Tilâve, nşr. Ahmed Hasen Ferhât, Dâru ‘Ammâr, Amman, 1428/2008.
- el-Muberred (öl. 285/898), Ebu’l-‘Abbâs Muhammed b. Yezîd, el-Muktedab, nşr. Muhammed ‘Abdulhâlık ‘Udayme, Vizâratu’l-Evkâf el-Meclisu’l-A‘lâ li’ş-Şu’ûni’l-İslâmiyye Lecnetu İhyâ’i’t-Turâsi’l-İslâmî, Kahire, 1415/1994.
- Nelson, Kristina, The Art of Reciting the Qur’an, The American University in Cairo Press, Cairo-New York, 2002.
- Noël-Armfield, G., General Phonetics, W. Heffer & Sons Ltd., Cambridge, 1915.
- Parmer (1877-1949), Herold E., A First Course of English Phonetics, W. Heffer & Sons Ltd, Cambridge, 1917.
- es-Safâkusî (öl. 1118/1706), Ebu’l-Hasen ‘Alî b. Sâlim b. Muhammed en-Nûrî, Tenbîhu’l-Ğâfilîn ve İrşâdu’l-Câhilîn, nşr. Muhammed eş-Şâzelî en-Neyfer, Mu’essesâtu Abdulkerîm b. Abdullâh, Tunus, 1974.
- Sîbeveyh (öl. 180/796), Ebû Bişr ‘Amr b. ‘Usmân b. Kanber, el-Kitâb, nşr. ‘Abdusselâm Muhammed Hârûn, Mektebetu’l-Hâncî, Kahire, 1408/1988.
- es-Sumâtî (öl. 561/1165), İbnu’t-Tahhân, “el-İnbâ’ fî Tecvîdi’l-Kur’ân”, Mecelletu’l-Ahmediyye, nşr. Hâtim Sâlih ed-Dâmin, sy. 4, (1420), s. 49-72.
- ‘Umer (1933-2003), Ahmed Muhtâr, Dirâsetu’s-Savti’l-Luğavî, ‘Âlemu’l-Kutub, Kahire, 2006.
- el-Vâsıtî (öl. 740/1339), ‘Abdullâh b. ‘Abdulmu’min, el-Kenz fi’l-Kırâ’âti’l-‘Aşr, nşr. Hâlid Ahmed el-Meşhedânî, Mektebetu’s-Sekâfeti’d-Dîniyye, Kahire, 1425/2004.
- Watson, Janet C. E., The Phonology and Morphology of Arabic, Oxford University Press, 2002.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din, Toplum ve Kültür Araştırmaları |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mayıs 2010 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2010Cilt: 10 Sayı: 1 |
Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.