Andalucian Ibn Hazm and His Methodology/Usûl Concepts in Conjunction with the Heartening Procedure in Classical Era
Öz
In this study, it is aimed to introduce İbn Hazm and his law procedure concept, which has systematized the religious order Zâhiriye and owns the literature carrying these ideas into today. A muctahid (law expounder of Islamic law) for hadiths, Ibn Hazm has different views from other muctahids on various points. In terms of methodology, he criticizes harshly the other muctehids. Nusūs (texts of verses and hadiths) and his literal interpretations constitute the fundamental of his methodology/usūl concept. Unless there is an explanation from Allah and His Prophet (pbuh) no one has the right to say anything on his/her own thoughts. Although some of his thoughts are open to discussion, he is a scholar who has valuable contributions during the development of the Islamic culture. He is one of the pioneers during the criticizing period based on nass (verse and hadith) in Islamic culture.
Anahtar Kelimeler
İbn Hazm Zâhiriyye Religious Order Andalucian Lawyer Literal İnterpretation Methodology
Kaynakça
- Apaydın, Yunus, “İbn Hazm”, DİA, İstanbull 1999, XX, 39-52.
- Arendonk, C. Van, “İbn Hazm”, İslâm Ansiklopedisi, M.E.B. 1968.
- Atar, Fahrettin, Fıkıh Usûlü, İstanbul 1988.
- Bilmen, Ömer Nasûhî, Hukukı İslâmiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, I-VIII, İstanbul l985.
- Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahih, I-VIII, İstanbul 1992.
- Brockelmann, C., Tarihu’l-Edebi’l-Arabî, (Çev. Muhammed Avni Abdürraûf ve diğerleri.) Mısır, 1993.
- Câbirî, Muhammed Âbid, Arap aklının Oluşumu, (çvr. İbrahim Akbaba), İstanbul 1997,.
- Demirci, Ahmet, İbn Hazm ve Zahirîlik, Kayseri,1996.
- Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş’as es-Sicistanî, es-Sünen, I-V, İstanbul 1992.
- Ebû Zehre, Muhammed, İbn Hazm, Dâru’l-Fikr, ts.
- Goldziher, Ignaz, Zâhirîler, (çev. Cihat Tunç), Ankara, 1982.
- Görmez, Mehmet, Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metodoloji Sorunu, Ankara, 1997.
- Güler, Zekeriya, Zâhirî Muhaddislerle Hanefiler Arasındaki Münakaşalar ve İhtilaf Sebepleri, Ankara 1997.
- Hassan, Ahmed, İslâm Hukukunun Doğuşu ve Gelişimi, (çev. A.Hakan Çavuşoğlu), İstanbul, 1999.
- Heyet, Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, I-XIV, İstanbul1987.
- Işıcık, Yusuf, “Fıkhî Mirasımızı Yeniden Nasıl Gözden Geçirmeli ve Ele Almalıyız” (Yusuf el-Karadâvî’den çeviri) SÜİFD. sy. 2, Konya, 1986.
- İbn Hacer, el-Askalânî, Şihabüddin Ahmed b. Muhammed, Lisânü’l-Mîzân, (thk. Muhammed Abdurrahman el-Maraşî), I-X, Beyrut, 1416/1996.
- İbn Hallikan, Ebü’l-Abbas Şemsüddin Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr, Vefeyâtü’l-‘Ayân ve Enbâî Enbâî’z-Zaman,(thk. İhsan Abbas) I-VI, Beyrut,1994.
- İbn Hanbel, Ahmed, el-Müsned, I-VI, İstanbul 1992.
- İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ahmed b. Saîd el-Endelüsî, el-Muhallâ bi’l-Âsâr, I-XIII, Beyrut, ts.
- İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ahmed b. Saîd el-Endelüsî, el-İhkâm fî Usûli’l-Ahkâm, I-VIII, (İki cilt halinde basılmıştır.) Beyrut, ts.
- İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ahmed b. Saîd el-Endelüsî, Mulahhasu İbtâli’l-Kıyas ve’r-Re’y ve’l-İstihsân ve’t-Taklid ve’t-Ta’lîl, Dımaşk, 1960.
- İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah, el-Muğnî, I-IX, Riyad, 1981.
- İbn Nedim, el-Fihrist, Beyrut, ts....................................
- İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî, es-Sünen, I-II, İstanbul1992.
- İbnü’l-İmâd, Abdülhay b. Ahmed (ö.1089/1678), Şezerâtü’z-zeheb fî ahbâri men zeheb, I-VII, Dâru’l-Fikr, 1979.
- Karadaş, Cafer, “İbn Hazm ve Eş’arilik Eleştirisi”, UÜİFD, cilt: 18, sayı: 1, Bursa 2009.
- Karaman, Hayreddin, İslâm Hukukunda İctihad, Ankara, 1971.
- Karaman, Hayreddin, İslâm Hukuk Tarihi, İstanbul 1989.
- Kâsânî, Alauddin Ebû Bekir b. Mes’ud, Bedâiu’s-Sanâî’ fî Tertîbi’-Şerâi’, I-VII, Beyrut, 1974.
- Kehhâle, Ömer Rıza, Mu’cemü’l-Müellifîn, I-XV, Beyrut,1957,.
- Malik b. Enes, el- Muvatta, I-II, İstanbul 1992.
- Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb, es-Sünen, I-VIII, İstanbul 1992.
- Ömer Ferruh, Tarihu’l-Edebi’l-Arabî, I-VI, Beyrut, 1992.
- Özafşar, M. Emin, Hadisi Yeniden Düşünmek, Ankara 1998.
- Özşenel, Mehmet, “İbn Hazm Gözüyle Sünnet –el-İhkâm Özelinde-” SÜİFD, 6/2002.
- Polat, Selahattin, Mürsel Hadisler ve Delil Olma Yönünden Değeri, Ankara, 1985.
- Serahsi, Şemsü’l-Eimme Ebû Bekr Muhammed b.Ahmed, el-Mebsût, I-XXX, Beyrut, 1986.
- Serahsi, Şemsü’l-Eimme Ebû Bekr Muhammed b.Ahmed, Usul, I-II, İstanbul, ts.
- Şa’bân, Zekiyyüddin, İslam Hukuk İlminin Esasları (trc. İ. Kafi Dönmez), Ankara 1990.
- Şâfiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdris, el-Ümm, Beyrut 1993.
- Şener, Abdulkadir, İslâm Hukuku Dersleri-I, İzmir, 1987.
- Şevkâni, Muhammed b. Ali Muhammed, Neylü’l-Evtâr şerhu Münteka’-Ahbâr min ehâdis-i Seyyidi’l-Ahyâr, I-VIII, Kahire, ts.
- Tirmizî, Muhammed b. İsa b. Sevre b. Musa, es-Sünen, I-V, İstanbul 1992.
- Ünal, İsmail Hakkı, İmam Ebu Hanife’nin Sünnet Anlayış ve Hanefi Mezhebinim Hadis Metodu, Ankara 1994.
- Yusuf Musa, Muhammed, Fıkh-ı İslâm Tarihi , (trc. Ahmet Meylânî,) İstanbul, 1973.
- Zehebî, Muhammed b. Ahmed, Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ, (thk. Şuayb el-Arnavut-Muhamed Naim el-Arkavsî),I-XXV, Beyrut,1996.
- Zehebî, Muhammed b. Ahmed, Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ, Tezkiratü’l-Huffâz, I-IV, Haydarabat, 1955.
Öz
Bu makalede Endülüs’te Zâhiriye Mezhebini sistemleştiren ve bu mezhebin görüşlerini günümüze kadar taşıyan eserlerin müellifi olan İbn Hazm ve usul anlayışı tanıtılmaya çalışılmaktadır. Hadis taraftarı bir müctehid olan İbn Hazm, pek çok noktada diğer müctehidlerden farklı görüşlere sahiptir. Metodoloji açısından diğer müctehidleri acımasız eleştirmektedir. Usul anlayışının temelini nasslar (ayet ve hadis metinleri) ve onların lâfzî yorumları oluşturmaktadır. Bir konuda Allah'tan ve Hz. Peygamber’den bir açıklama gelmedikçe hiç kimsenin onlar adına kendi re’yi ile bir beyanda bulunma yetkisi yoktur. O, bazı görüşleri tenkide açık olmakla birlikte İslâm kültürünün oluşumunda değerli katkıları olan bir düşünürdür. İslâm kültüründe nassa bağlı yeni bir eleştiri döneminin öncülerinden biridir.
Anahtar Kelimeler
İbn Hazm Zâhiriyye Mezhebi Endülüslü Hukukçu Lafzi Yorum Metodoloji
Kaynakça
- Apaydın, Yunus, “İbn Hazm”, DİA, İstanbull 1999, XX, 39-52.
- Arendonk, C. Van, “İbn Hazm”, İslâm Ansiklopedisi, M.E.B. 1968.
- Atar, Fahrettin, Fıkıh Usûlü, İstanbul 1988.
- Bilmen, Ömer Nasûhî, Hukukı İslâmiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, I-VIII, İstanbul l985.
- Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahih, I-VIII, İstanbul 1992.
- Brockelmann, C., Tarihu’l-Edebi’l-Arabî, (Çev. Muhammed Avni Abdürraûf ve diğerleri.) Mısır, 1993.
- Câbirî, Muhammed Âbid, Arap aklının Oluşumu, (çvr. İbrahim Akbaba), İstanbul 1997,.
- Demirci, Ahmet, İbn Hazm ve Zahirîlik, Kayseri,1996.
- Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş’as es-Sicistanî, es-Sünen, I-V, İstanbul 1992.
- Ebû Zehre, Muhammed, İbn Hazm, Dâru’l-Fikr, ts.
- Goldziher, Ignaz, Zâhirîler, (çev. Cihat Tunç), Ankara, 1982.
- Görmez, Mehmet, Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metodoloji Sorunu, Ankara, 1997.
- Güler, Zekeriya, Zâhirî Muhaddislerle Hanefiler Arasındaki Münakaşalar ve İhtilaf Sebepleri, Ankara 1997.
- Hassan, Ahmed, İslâm Hukukunun Doğuşu ve Gelişimi, (çev. A.Hakan Çavuşoğlu), İstanbul, 1999.
- Heyet, Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, I-XIV, İstanbul1987.
- Işıcık, Yusuf, “Fıkhî Mirasımızı Yeniden Nasıl Gözden Geçirmeli ve Ele Almalıyız” (Yusuf el-Karadâvî’den çeviri) SÜİFD. sy. 2, Konya, 1986.
- İbn Hacer, el-Askalânî, Şihabüddin Ahmed b. Muhammed, Lisânü’l-Mîzân, (thk. Muhammed Abdurrahman el-Maraşî), I-X, Beyrut, 1416/1996.
- İbn Hallikan, Ebü’l-Abbas Şemsüddin Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr, Vefeyâtü’l-‘Ayân ve Enbâî Enbâî’z-Zaman,(thk. İhsan Abbas) I-VI, Beyrut,1994.
- İbn Hanbel, Ahmed, el-Müsned, I-VI, İstanbul 1992.
- İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ahmed b. Saîd el-Endelüsî, el-Muhallâ bi’l-Âsâr, I-XIII, Beyrut, ts.
- İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ahmed b. Saîd el-Endelüsî, el-İhkâm fî Usûli’l-Ahkâm, I-VIII, (İki cilt halinde basılmıştır.) Beyrut, ts.
- İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ahmed b. Saîd el-Endelüsî, Mulahhasu İbtâli’l-Kıyas ve’r-Re’y ve’l-İstihsân ve’t-Taklid ve’t-Ta’lîl, Dımaşk, 1960.
- İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah, el-Muğnî, I-IX, Riyad, 1981.
- İbn Nedim, el-Fihrist, Beyrut, ts....................................
- İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî, es-Sünen, I-II, İstanbul1992.
- İbnü’l-İmâd, Abdülhay b. Ahmed (ö.1089/1678), Şezerâtü’z-zeheb fî ahbâri men zeheb, I-VII, Dâru’l-Fikr, 1979.
- Karadaş, Cafer, “İbn Hazm ve Eş’arilik Eleştirisi”, UÜİFD, cilt: 18, sayı: 1, Bursa 2009.
- Karaman, Hayreddin, İslâm Hukukunda İctihad, Ankara, 1971.
- Karaman, Hayreddin, İslâm Hukuk Tarihi, İstanbul 1989.
- Kâsânî, Alauddin Ebû Bekir b. Mes’ud, Bedâiu’s-Sanâî’ fî Tertîbi’-Şerâi’, I-VII, Beyrut, 1974.
- Kehhâle, Ömer Rıza, Mu’cemü’l-Müellifîn, I-XV, Beyrut,1957,.
- Malik b. Enes, el- Muvatta, I-II, İstanbul 1992.
- Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb, es-Sünen, I-VIII, İstanbul 1992.
- Ömer Ferruh, Tarihu’l-Edebi’l-Arabî, I-VI, Beyrut, 1992.
- Özafşar, M. Emin, Hadisi Yeniden Düşünmek, Ankara 1998.
- Özşenel, Mehmet, “İbn Hazm Gözüyle Sünnet –el-İhkâm Özelinde-” SÜİFD, 6/2002.
- Polat, Selahattin, Mürsel Hadisler ve Delil Olma Yönünden Değeri, Ankara, 1985.
- Serahsi, Şemsü’l-Eimme Ebû Bekr Muhammed b.Ahmed, el-Mebsût, I-XXX, Beyrut, 1986.
- Serahsi, Şemsü’l-Eimme Ebû Bekr Muhammed b.Ahmed, Usul, I-II, İstanbul, ts.
- Şa’bân, Zekiyyüddin, İslam Hukuk İlminin Esasları (trc. İ. Kafi Dönmez), Ankara 1990.
- Şâfiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdris, el-Ümm, Beyrut 1993.
- Şener, Abdulkadir, İslâm Hukuku Dersleri-I, İzmir, 1987.
- Şevkâni, Muhammed b. Ali Muhammed, Neylü’l-Evtâr şerhu Münteka’-Ahbâr min ehâdis-i Seyyidi’l-Ahyâr, I-VIII, Kahire, ts.
- Tirmizî, Muhammed b. İsa b. Sevre b. Musa, es-Sünen, I-V, İstanbul 1992.
- Ünal, İsmail Hakkı, İmam Ebu Hanife’nin Sünnet Anlayış ve Hanefi Mezhebinim Hadis Metodu, Ankara 1994.
- Yusuf Musa, Muhammed, Fıkh-ı İslâm Tarihi , (trc. Ahmet Meylânî,) İstanbul, 1973.
- Zehebî, Muhammed b. Ahmed, Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ, (thk. Şuayb el-Arnavut-Muhamed Naim el-Arkavsî),I-XXV, Beyrut,1996.
- Zehebî, Muhammed b. Ahmed, Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ, Tezkiratü’l-Huffâz, I-IV, Haydarabat, 1955.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din, Toplum ve Kültür Araştırmaları |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2009 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2009 |
Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.